8. Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς

Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ (εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἁρμόσει καὶ νῦν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι) ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρὸς γενέσθαι·

τοῦτον δὲ ῥεῖν φασιν ἐπὶ τε τὴν ἄλλην χώραν, καὶ δὴ καὶ πρὸς πόλιν τινὰ τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων.

Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρὸς φυγήν, τὴν αὑτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας, ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καὶ οὐχὶ δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλὰ ἐγκαταλαμβανόμενον ὑπὸ τοῦ πυρὸς, ἀράμενον φέρειν.

Φορτίου δ’οἶμαι προσγενομένου καὶ αὐτὸς ἐγκατελήφθη.

Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιον θεωρῆσαι τὸ θεῖον, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.

Λέγεται γὰρ κύκλῳ τὸν τόπον ἐκεῖνον περιρρυῆναι τὸ πῦρ καὶ σωθῆναι τούτους μόνους, ἀφ’ὧν καὶ τὸ χωρίον ἔτι καὶ νῦν προσαγορεύεσθαι τῶν εὐσεβῶν χῶρον·

τοὺς δὲ ταχεῖαν τὴν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καὶ τοὺς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας ἀπολέσθαι.

-------------Σύνταξη-------------

Λέγεται^{απρόσωπο.Ρήμα} γοῦν ἐν Σικελίᾳ^{εμπ.προσδ.τόπου} (εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν^{κατηγορούμενο} ἐστιν^{Ρήμα (τοῦτο: εννοείται Υποκείμενο)}, ἀλλ’ ἁρμόσει^{απρόσωπο Ρήμα} καὶ νῦν^{επιρ προσδ χρόνου} ἅπασι^{κατηγορηματικός προσδ. στο νεωτέροις} τοῖς νεωτέροις^{δοτ.προσωπική} ἀκοῦσαι^{Υποκ απροσώπου ρήμ. & τελικό απαρέμφατο}) ἐκ τῆς Αἴτνης^{εμπ.προσδ.τόπου/προέλευσης} ῥύακα^{υποκ(στο απαρ)} ←πυρὸς^{γεν.περιεχομένου} γενέσθαι^{Υποκ ρήμ & ειδικό απαρέμφατο}·

[τοῦτον^{υποκ στο ῥεῖν} δὲ ῥεῖν^{Αντ & ειδικό απαρ} φασιν^Ρήμα ἐπὶ τε τὴν ἄλλην^{επιθετ προσδ→} χώραν^{εμπρ.προσδ τόπου}, καὶ δὴ καὶ πρὸς πόλιν^{εμπρ προσδ κατεύθυνσης} ←τινὰ^{επιθ προσδ στο πόλιν} τῶν ἐκεῖ^{επιρ προσδ τόπου} κατοικουμένων^{επιθετ μετοχή & γεν.διαιρετική}].

[Φασιν^{(εννοείται) Ρήμα} Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους^{υποκ στο απαρ→}ὁρμῆσαι^{Αντ στο φασιν & ειδικό απαρ.} πρὸς φυγήν^{εμπρ προσδ σκοπού}, τὴν αὑτῶν^{γεν κτητ} σωτηρίαν^{αντικ στο →}ζητοῦντας^{τροπική μετοχή}, ἕνα^{υποκ στο φέρειν} δέ τινα^{επιθ προσδ στο ἕνα} τῶν νεωτέρων^{γεν διαιρ}, ὁρῶντα^{αιτιολ μετ} τὸν πατέρα^{αντικ στο ὁρῶντα και υποκείμενο στο ὄντα ←}πρεσβύτερον^{κατηγορ.} ὄντα^{κατηγορηματική μετοχή} καὶ οὐχὶ δυνάμενον^{κατηγορηματική μετοχή} ἀποχωρεῖν^{αντικ στο οὐχὶ δυνάμενον και τελικό απαρ}, ἀλλὰ ἐγκαταλαμβανόμενον^{κατηγ μετ} ὑπὸ τοῦ πυρὸς^{εμπρ προσδ ποιητικού αιτίου}, ἀράμενον^{χρονική μετ με υποκείμενό της ἕνα} φέρειν^{Αντ στο φασιν & ειδικό απαρ.}].

[Φορτίου^{υποκ στο προσγενομένου} δ’ {οἶμαι^{Ρήμα, ἐγὼ υποκ (εννοείται)}=Κύρια παρενθετική} προσγενομένου^{γενική απόλυτη αιτιολογική μετ} καὶ αὐτὸς^Υποκ ἐγκατελήφθη^Ρήμα].

[Ὅθεν^{επιρ προσδ τόπου} δὴ καὶ ἄξιον^{(εστί = Απρόσωπη έκφραση)} θεωρῆσαι^{Υποκ απροσώπου & τελικό απαρ} τὸ θεῖον^{αντικ στο θεωρῆσαι]}], (^{Δυτερ ειδική ως Αντ στο θεωρῆσαι}ὅτι τοῖς ἀνδράσιν^{Αντ ρήματος} ←τοῖς ἀγαθοῖς^{επιθ προσδ} εὐμενῶς ἔχει^{ως Ρήμα η περίφραση} -τὸ θεῖον εννοείται Υποκείμενο του ρήματος.

*τὸ θεῖον ανήκει κανονικά στην ειδική ως υποκείμενο ρήματος, αλλά βρίσκεται στην προηγούμενη πρόταση ως ανντικείμενο· το φαινόμενο λέγεται πρόληψη

[Λέγεται^{απρόσωπο Ρήμα} γὰρ κύκλῳ^{δοτ τρόπου} τὸν τόπον^{αντ στο περιρρυῆναι} ←ἐκεῖνον^{επιθ προσδ} περιρρυῆναι^{Υποκ απροσώπου & ειδικό απαρ} τὸ πῦρ^{υποκ στο περιρρυῆναι} καὶ σωθῆναι^{Υποκ απροσώπου & ειδικό απαρ} τούτους^{υποκ στο σωθῆναι} ←μόνους^{κατηγορ προσδιορ}], (^{Αναφορική συμπερασματική}ἀφ’ὧν^{εμπρ προσδ αιτίας} καὶ τὸ χωρίον^Υποκ ἔτι^{επιρ προσδ χρόνου} καὶ νῦν^{επιρ προσδ χρόνου} προσαγορεύεσθαι^{απαρέμφατο σε θέση ρήματος} τῶν εὐσεβῶν^{γεν κτητική} χῶρον^{Κατηγορ στο χωρίον})·

[τοὺς δὲ ταχεῖαν^{κατηγορ προσδ →} τὴν ἀποχώρησιν^{αντικ →} ποιησαμένους^{επιθετική μετοχή & υποκ στο απαρ} καὶ τοὺς ἑαυτῶν^{γεν κτητ →} γονέας^{αντ →} ἐγκαταλιπόντας^{επιθετική μετοχή & υποκ στο απαρ} ἅπαντας^{κατηγ προσδ} ἀπολέσθαι^{Υποκ στο λέγεται & ειδικό απαρ. Λέγεται (εννοείται) = απρόσωπο Ρήμα}.

--------------------Μετάφραση λέξη προς λέξη-------------------------

Λέγεται^{Λέγεται} γοῦν^λοιπόν ἐν Σικελίᾳ^{στη Σικελία} (εἰ γὰρ καὶ^{αν και} μυθωδέστερόν^{πιο πολύ σαν μύθος} ἐστιν^είναι, ἀλλ’^αλλά ἁρμόσει^{αρμόζει/ταιριάζει} καὶ^και νῦν^τώρα ἅπασι^{σε όλους} τοῖς νεωτέροις^{τους νεωτέρους} ἀκοῦσαι^{να ακούσουν}) ἐκ τῆς Αἴτνης^{από την Αίτνα} ῥύακα^ρυάκι πυρὸς^φωτιάς γενέσθαι^{ότι δημιουργήθηκε}·

τοῦτον^αυτό δὲ ῥεῖν^{ότι έρρεε} φασιν^Λένε ἐπὶ τε^και τὴν ἄλλην χώραν^{προς την άλλη περιοχή}, καὶ δὴ^{και μάλιστα} καὶ^και πρὸς πόλιν^{προς πόλη} τινὰ^κάποια τῶν ἐκεῖ^εκεί κατοικουμένων^{από αυτές που κατοικούνταν}.

(Φασίν^Λένε) Τοὺς μὲν οὖν^λοιπόν ἄλλους^{οι άλλοι} ὁρμῆσαι^{ότι όρμησαν} πρὸς φυγήν^{σε φυγή}, τὴν αὑτῶν σωτηρίαν^{τη σωτηρία τους} ζητοῦντας^{ζητώντας}, ἕνα^ένας δέ^όμως τινα τῶν νεωτέρων^{από τους νεωτέρους}, ὁρῶντα^{επειδή έβλεπε} τὸν πατέρα^{τον πατέρα} πρεσβύτερον^{πολύ ηλικιωμένος} ὄντα^{να είναι} καὶ^και οὐχὶ δυνάμενον^{να μην μπορεί} ἀποχωρεῖν^{να αποχωρήσει}, ἀλλὰ^αλλά ἐγκαταλαμβανόμενον^{να περικυκλώνεται} ὑπὸ τοῦ πυρὸς^{από τη φωτιά}, ἀράμενον^{αφού τον σήκωσε} φέρειν^{τον μετέφερε}.

Φορτίου^φορτίο δ’οἶμαι^νομίζω προσγενομένου^{επειδή προστέθηκε} καὶ^και αὐτὸς^{ο ίδιος} ἐγκατελήφθη^{παγιδεύτηκε}.

Ὅθεν^{Από αυτό} δὴ^λοιπόν καὶ^και ἄξιον^αξίζει θεωρῆσαι^{να παρατηρήσουμε} τὸ θεῖον^{το θεό}, ὅτι^ότι τοῖς ἀνδράσιν^{τους άνδρες} τοῖς ἀγαθοῖς^{ενάρετους} εὐμενῶς ἔχει^ευνοεί.

Λέγεται^{Λέγεται} γὰρ^δηλαδή κύκλῳ^{ολόγυρα} τὸν τόπον ἐκεῖνον^{από τον τόπο εκείνο} περιρρυῆναι^{ότι κύλησε} τὸ πῦρ^{η φωτιά} καὶ^και σωθῆναι^{ότι σώθηκαν} τούτους^αυτοί μόνους^μόνοι, ἀφ’ὧν^{από τους οποίους} καὶ τὸ χωρίον ἔτι καὶ νῦν ^{ακόμα και τώρα} προσαγορεύεσθαι ^{αποκαλείται} τῶν εὐσεβῶν^{των ευσεβών} χῶρον^χώρος .

τοὺς δὲ ταχεῖαν τὴν ἀποχώρησιν ποιησαμένους ^{αυτοί όμως που έφυγαν γρήγορα} καὶ ^και τοὺς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ^{εγκατέλειψαν τους γονείς τους} ἅπαντας ^όλοι ἀπολέσθαι^{ότι χάθηκαν} (Λέγεται)

Μετάφραση

Λέγεται λοιπόν ότι δημιουργήθηκε στη Σικελία ρυάκι φωτιάς από την Αίτνα (αν και πιο πολύ σαν μύθος είναι, αλλά αρμόζει και τώρα σε όλους τους νεωτέρους να (το) ακούσουν) · Λένε ότι αυτό έρρεε και προς την άλλη περιοχή, και μάλιστα και προς κάποιαν πόλη από αυτές που κατοικούνταν εκεί. (Λένε) λοιπόν ότι οι άλλοι όρμησαν σε φυγή, ζητώντας την σωτηρία τους, ένας όμως από τους νεωτέρους, επειδή έβλεπε τον πατέρα του να είναι πολύ ηλικιωμένος και να μην μπορεί να αποχωρήσει, αλλά να έχει παγιδευθεί από τη φωτιά, αφού τον σήκωσε τον μετέφερε. Όμως το φορτίο, νομίζω, επειδή προστέθηκε και ο ίδιος παγιδεύθηκε. Από αυτό λοιπόν αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ο θεός ευνοεί τους ενάρετους άνδρες. Λεγεται δηλαδή ότι η φωτιά κύλησε ολόγυρα από τον τόπο εκείνο και ότι σώθηκαν αυτοί μόνοι, από τους οποίους και η περιοχή ακόμα και τώρα αποκαλείται χώρος των ευσεβών· αυτοί όμως που έφυγαν γρήγορα και εγκατέλειψαν τους γονείς τους (λέγεται) ότι όλοι χάθηκαν.