2. Θυσία για την πατρίδα

Ὥστε προσήκει τούτους εὐδαιμονεστάτους ἡγεῖσθαι, οἵτινες ὑπὲρ μεγίστων καὶ καλλίστων κινδυνεύσαντες οὕτω τὸν βίον ἐτελεύτησαν, οὐκ ἐπιτρέψαντες περὶ αὑτῶν τῇ τύχῃ οὐδ’ ἀναμείναντες τὸν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι τὸν κάλλιστον.

Καὶ γὰρ τοι ἀγήρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί·

οἵ πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν.

Καὶ γὰρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ῥώμης καὶ σοφίας καὶ πλούτου, ἐπεὶ οἱ ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότες ἄξιοι εἰσὶ τιμᾶσθαι ὡς οἱ ἀθάνατοι τιμῶνται.

Ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω τοὺ θανάτου καὶ ζηλῶ·

οὗτοι γὰρ μόνοι τῶν ἀνθρώπων θνητῶν σωμάτων ἔτυχον, ἀλλὰ ἀθάνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετὴν κατέλιπον.

-------------Σύνταξη-------------

[Ὥστε προσήκει^{Ρ. απρόσωπο} τούτους^{αντ (στο ἡγεῖσθαι)} εὐδαιμονεστάτους^{κατηγ (στο τούτους)} ἡγεῖσθαι^{Υποκ στο απρόσωπο ρήμα & τελικό απαρ} ἡμᾶς(εννοείται)=υποκείμενο στο ἡγεῖσθαι],

(^{Αναφορική}οἵτινες^Υπ ὑπὲρ μεγίστων καὶ καλλίστων^{εμπρόθετος προσδ.υπεράσπισης (ἀγαθῶν)} κινδυνεύσαντες^{χρονική μετ,συνημμένη} οὕτω^{επιρ πρ τρόπου} τὸν βίον^Αντ ἐτελεύτησαν, οὐκ ἐπιτρέψαντες^{τροπ.μετ.συνημμ} περὶ αὑτῶν^{εμπροθ.προσδ.αναφοράς} τῇ τύχῃ^{αντ(μετοχής)} οὐδ’ ἀναμείναντες^{τροπ.μετ.συνημμ} τὸν αὐτόματον^{επιθ.προσδ.} → θάνατον^{αντ (μετοχής)}, ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι^{τροπ.μετ.συνημμ} τὸν κάλλιστον^{επιθ.προσδ.→} θάνατον=αντ. μετοχής (εννοείται)).

*Το ὥστε στην αρχή (ημι)περιόδου δεν εισάγει δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση· μεταφράζεται με το Επομένως και η πρόταση είναι κύρια.

[Καὶ γὰρ τοι ἀγήρατοι^Κατηγ μὲν αὐτῶν^{γεν.αντικ.(στο μνῆμαι)} αἱ μνῆμαι^Υποκεἰσί^Ρ(εννοείται)], [ζηλωταὶ^Κατηγ δὲ ὑπὸ πάντων^{κατηγορ.προσδ.} → ἀνθρώπων^{εμπρ.προσδ.αναφ.} αἱ τιμαί^Υποκ εἰσί^Ρ(εννοείται)]

[οἵ^Υποκ πενθοῦνται^Ρ μὲν διὰ τὴν φύσιν^{εμπ προσδ αιτίας} ὡς θνητοί^Κατηγ], [ὑμνοῦνται^Ρ δὲ ὡς ἀθάνατοι^Κατηγ διὰ τὴν ἀρετήν^{εμπ προσδ αιτίας}.] οι 2 κύριες προτάσεις συνδέονται παρατακτικώς με τους αντιθετικούς συνδέσμους μὲν-δὲ

Η αναφορική αντωνυμία οἵ(=οι οποίοι) στην αρχή (ημι)περιόδου δεν εισάγει δευτερεύουσα πρόταση, ισοδυναμεί και μεταφράζεται με δεικτική, δηλαδή = Αυτοί

[Καὶ γὰρ τοι θάπτονται^{Ρ οὗτοι=Υποκ (εννοείται)} δημοσίᾳ^{δοτ.του τρόπου}], [καὶ ἀγῶνες^Υπ τίθενται^Ρ ἐπ’ αὐτοῖς^{εμπ προσδ αναφοράς} ῥώμης* καὶ σοφίας* καὶ πλούτου*^{3γενικές της ιδιότητας(στο ἀγῶνες)}, (^{Αιτιολογική}ἐπεὶ οἱ ἐν τῷ πολέμῳ^{εμπ.προσδ.χρόνου} τετελευτηκότες^{Υποκ και επιθετική μετοχή} ἄξιοι^Κατηγ εἰσὶ^Ρ τιμᾶσθαι) (^{Αναφορική παραβολική}ὡς οἱ ἀθάνατοι^Υποκ τιμῶνται^Ρ).

[Ἐγὼ^Υπ μὲν οὖν αὐτοὺς^Αντ καὶ μακαρίζω τοὺ θανάτου^{γεν.της αιτίας}] καὶ [ζηλῶ]·

[οὗτοι γὰρ μόνοι^{κατηγ προσδ (στο οὗτοι)} τῶν ἀνθρώπων^{γεν,διαιρ.(στο οὗτοι)} θνητῶν^{επιθ.προσδ.} → σωμάτων^Αντ ἔτυχον^Ρ], [ἀλλὰ ἀθάνατον^{επιθ.προσδ.} → μνήμην^Αντ διὰ τὴν ἀρετὴν^{εμπ,προσδ.αιτίας} κατέλιπον.]

--------------------Μετάφραση λέξη προς λέξη-------------------------

Ὥστε^{Επομένως} προσήκει^{ταιριάζει} τούτους εὐδαιμονεστάτους^{πανευτυχείς} ἡγεῖσθαι^{να θεωρούμε}, οἵτινες^{οι οποίοι} ὑπὲρ μεγίστων καὶ καλλίστων^{για τα μεγαλύτερα και ανώτερα ιδανικά/αγαθά} κινδυνεύσαντες^{αφού κινδύνευσαν} οὕτω^έτσι τὸν βίον ἐτελεύτησαν,^{πέθαναν/τελείωσαν τη ζωή τους} οὐκ ἐπιτρέψαντες^{χωρίς να εμπιστευτούν} περὶ αὑτῶν^{για τους εαυτούς τους} τῇ τύχῃ^{την τύχη} οὐδ’^ούτε ἀναμείναντες^{να περιμένουν} τὸν αὐτόματον^φυσικό θάνατον, ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι^{επιλέγοντας} τὸν κάλλιστον^{τον καλύτερο}.

Καὶ γὰρ τοι^βέβαια ἀγήρατοι^{αγέραστη/αιώνια} μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι^{η μνήμη} (είναι) , ζηλωταὶ^{αξιοζήλευτες} δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων^{απ’ όλους τους ανθρώπους} αἱ τιμαί^{οι τιμές}·

οἵ^Αυτοί πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν.

Καὶ γὰρ τοι^βέβαια θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται^{γίνονται/τίθενται} ἐπ’ αὐτοῖς^{γι’αυτούς} ῥώμης^{δύναμης} καὶ σοφίας καὶ πλούτου, ἐπεὶ^γιατί οἱ ἐν τῷ πολέμῳ^{στον πόλεμο} τετελευτηκότες^{αυτοί που έχουν σκοτωθεί} ἄξιοι εἰσὶ^{είναι άξιοι//αξίζουν} τιμᾶσθαι^{να τιμώνται} ὡς^όπως οἱ ἀθάνατοι τιμῶνται.

Ἐγὼ μὲν οὖν^λοιπόν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω^{καλοτυχίζω} τοὺ θανάτου^{για το θάνατό τους} καὶ ζηλῶ^ζηλεύω·

οὗτοι^αυτοί γὰρ^Γιατί μόνοι τῶν ἀνθρώπων^{από τους ανθρώπους} θνητῶν σωμάτων ἔτυχον^{απέκτησαν//είχαν}, άλλὰ ἀθάνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετὴν^{λόγω της αρετής τους} κατέλιπον^{άφησαν πίσω}.

                                     Αρχαίο κείμενο                                                   -                                         Μετάφραση

Μετάφραση

Επομένως ταιριάζει να θεωρούμε πανευτυχείς αυτούς, οι οποίοι/που, για τα μεγαλύτερα και ανώτερα ιδανικά/αγαθά αφού κινδύνευσαν, έτσι πέθαναν, χωρίς να εμπιστευτούν την τύχη για τους εαυτούς τους, ούτε να περιμένουν τον φυσικό θάνατο, αλλά επιλέγοντας τον καλύτερο. Και βέβαια η μνήμη αυτών είναι αγέραστη/αιώνια, και οι τιμές είναι αξιοζήλευτες απ’ όλους τους ανθρώπους. Αυτοί πενθούνται για την φύση τους ως θνητοί, υμνούνται όμως ως αθάνατοι για την αρετή τους. Και βέβαια θάβονται δημοσία (δαπάνη) και αγώνες δύναμης και σοφίας και πλούτου γίνονται γι’ συτούς, γιατί αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο είναι άξιοι/αξίζουν να τιμώνται όπως τιμώνται οι αθάνατοι. Εγώ λοιπόν αυτούς και καλοτυχίζω για τον θάνατό τους και ζηλεύω. Γιατί αυτοί μόνοι από τους ανθρώπους απέκτησαν θνητά σώματα, αλλά άφησαν πίσω αθάνατη μνήμη εξ αιτίας της αρετής τους.