ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ  ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι.  Το δράμα
 
 1. Τι είναι το δράμα και ποια στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν σ΄αυτό από παλαιότερες μορφές ποίησης;  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 9: «Το δράμα είναι μια σύνθετη...στους θεατές».
 
2.Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές  αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του; 
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 9: «Ο Διόνυσος, ως θεός του αμπελιού...και στη χαρά».
 
3. Πώς  λάτρευαν  τον  θεό  Διόνυσο; Ποιο ήταν το ουσιώδες γνώρισμα της διονυσιακής λατρείας;   έκσταση
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 9: «Κατά τις τελετές...οι ακόλουθοι 
 
4. Ποιες  διονυσιακές  εορτές  τελούνταν  στην Αττική; (ονομαστικά) Ποια ήταν η πιο λαμπρή και επίσημη; 
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 10: 
 
ΙΙ  Η τραγωδία
 
1.  Ποια είναι, κατά τον Αριστοτέλη, η σχέση της  τραγωδίας με τον διθύραμβο ;  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 11: «Ο Αριστοτέλης συνδέει...διθυραμβικών χορών». 
 
2.  Ποια είναι η προσφορά του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράμβου;  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδες 11-12: «Σταθμό στην  εξέλιξη του διθυράμβου...δηλαδή σατύρους». 
 
3.  Να  περιγράψετε  τις  καινοτομίες  του  Θέσπη  που  οδήγησαν  από  τον  διθύραμβο  στην τραγωδία.  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 12: «Το μεγάλο βήμα...αφήγηση». 
 
4. Ποιες αλλαγές οδήγησαν σταδιακά την τραγωδία στην οριστική της μορφή ως θεατρικού είδους; 
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:   Σχολικό   βιβλίο   σελίδα   12: «Όσο τα διαλογικά-θεατρικά...ως θεατρικό είδος». 
 
5.
 Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας 
από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας.  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 12: «Σύμφωνα με τον ορισμό...μέση και τέλος». 
 
6.
  Να  παρουσιάσετε  το  περιεχόμενο  της  φράσης δι’  ἐλέου  καὶ  φόβου  περαίνουσα  τὴν  τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν < καθ- αίρω= σηκώνω>άρση  (καθαρίζω)---> καταλάγιασμα της έντασης- θεραπευτικό για την ψυχή του θεατή/ παιδαγωγική διαδικασία ( Υψηλά μηνύματα της τραγωδίας) από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας.  
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σχολικό βιβλίο σελίδα 13: «Σκοπός της τραγωδίας...ανώτεροι άνθρωποι».
 
 
 
7. Ποια είναι τα κατά ποσόν / κατά ποιον μέρη της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη;  (ονομαστικά). Δώστε ένα σύντομο ορισμό για το καθένα.  




ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

Να σηµειώσετε ποιες από τις πληροφορίες που αφορούν το δράµα είναι σωστές:

Πρόκειται για σύνθετη ποιητική δηµιουργία.
Είναι ένα επικό αφηγηµατικό τραγούδι µε πολλούς στίχους.
Περιέχει στοιχεία από την επική ποίηση.
Τµήµατά του παρουσιάζονται µε τη συνοδεία µουσικής και χορού.
Τα θέµατά του αναφέρονται αποκλειστικά στη λατρεία του Διονύσου.

Ποια είναι η προέλευση του δράµατος;  Να σηµειώσετε τη σωστή απάντηση:

Προέρχεται από τις θρησκευτικές τελετές προς τιµήν του Διονύσου.
Πρωτοεµφανίστηκε µε την οργάνωση δραµατικών αγώνων στην Αθήνα τον 6ο π.Χ. αιώνα.
Προέρχεται από τις θρησκευτικές γιορτές των Αθηναίων προς τιµήν της Αθηνάς.
Είναι επινόηση των µεγάλων τραγικών ποιητών του 5ου π.Χ. αιώνα.
Είναι  πνευµατική  δηµιουργία του Θέσπη που την πρωτοπαρουσίασε τον 6ο π.Χ. αιώνα. 


Ποιες παρεµβάσεις έκανε στο διθύραµβο ο Αρίων και ποιες ο Θέσπης ώστε να µετεξελιχθεί σε τραγωδία; Να συνδέσετε τα ονόµατα των ποιητών µε τις ενέργειες που  τους αντιστοιχούν:

Παρουσιάζει  το χορό να κάνει χορευτικές κινήσεις  γύρω από το βωµό του Διονύσου:
Διαχωρίζει για πρώτη φορά τον εξάρχοντα από τον υπόλοιπο χορό και του δίνει ξεχωριστό ρόλο:
Συνθέτει  τους στίχους και τη µουσική:
Παρουσιάζει  τον υποκριτή να απαγγέλλει τους στίχους σε µορφή αφήγησης ή διαλόγου µε το χορό:
Επινόησε τον «τραγικό τρόπο», τραγούδι δηλαδή από χορευτές µεταµφιεσµένους σε τράγους:
Διευκολύνει  την παρουσίαση του µύθου µε διάλογο και αφήγηση:


4. Να συµπληρώσετε τα κενά µε τις παρακάτω λέξεις ή συνεκφορές, αφού τις τοποθετήσετε στο σωστό τύπο:
ηδυσµένος λόγος, κάθαρση, αποµίµηση, συµµετέχω, Μοίρα,
λυτρώνοµαι, τέλειος, δράση, τραγικός ήρωας, συµπάσχω, έλεος (ο),
µέγεθος, απαγγελία, φόβος, λογική, δρώµενα, συντρίβοµαι.
Σύµφωνα µε τον ορισµό του Αριστοτέλη η τραγωδία είναι______________ µιας σοβαρής και αξιόλογης πράξης. Η πράξη αυτή θεωρείται ___________, γιατί έχει αρχή, µέση και τέλος. Το_____________ αυτής της πράξης είναι τέτοιο, ώστε να το συγκρατεί ο θεατής στο νου του, ενώ η αναπαράστασή της στη σκηνή γίνεται µε_______________ ________________, µε ρυθµό δηλαδή, µε αρµονία και µελωδία που τοποθετούνται από τον ποιητή εκεί που ταιριάζει το καθένα. Χαρακτηριστικό  γνώρισµα  της τραγωδίας είναι η_____________ και όχι η _________________ και σκοπός της είναι να οδηγήσει το θεατή στην __________________ µέσα από τον
____________ και το ______________ που είναι, σύµφωνα µε τον Αριστοτέλη, η χαρακτηριστική ευχαρίστηση που προκαλεί η τραγωδία.
Οι θεατές ____________ µε τη _____________ και το συναίσθηµα  στα________________, γι. αυτό και ______________ µε τους ήρωες οι οποίοι συγκρούονται µε τη ________________ εξαιτίας  κάποιου λάθους και
__________. Στο τέλος οι θεατές ________________, ανακουφίζονται δηλαδή και ηρεµούν ψυχικά, γιατί διαπιστώνουν την ηθική νίκη του  _______________ _________ ή την αποκατάσταση της ηθικής τάξης.


5.   Από τις ακόλουθες ενέργειες ή καταστάσεις να επιλέξετε αυτή ή αυτές που συνθέτουν την εικόνα του τραγικού ήρωα:
α. Συγκρούεται µε δυνάµεις ισχυρότερες από αυτόν, όπως η Μοίρα και η θεία Δίκη.
β. Αγωνίζεται για το συµφέρον του.
γ. Καταφέρνει πάντα στο τέλος να υπερνικήσει όλους τους εχθρούς και τους κινδύνους που αντιµετωπίζει.
δ. Περιπλέκεται σε αντιφατικές καταστάσεις, τροµερά  διλήµµατα και αδιέξοδα, και υφίσταται τις συνέπειές τους (ενοχές, ψυχικό πόνο κλπ).
ε. Αποτέλεσµα της  τραγικής σύγκρουσης είναι η απώλεια της ηθικής ελευθερίας του ήρωα.