Α. Κακός καιρός σύμφωνα με τον αρθρογράφο δεν είναι το φυσιολογικό κρύο τον χειμώνα ή η ζέστη τον καλοκαίρι, αλλά οι θερμοκρασίες που δεν συμφωνούν με την αντίστοιχη εποχή και αποσυντονίζουν την χλωρίδα και την πανίδα, ώστε να μην λειτουργούν κατά τα προβλεπόμενα. Οι παραξενιές του καιρού για τον συγγραφέα οφείλονται στους ανθρώπους που με τις ενέργειές τους βλάπτουν το περιβάλλον και που το ενδιαφέρον τους εξαντλείται στην υπογραφή ανεφάρμοστων και  αναποτελεσματικών συμφωνιών για αυτό. (70 λ.)

 Β1. Ο γελοιογράφος καυτηριάζει την απάθεια των ανθρώπων μπροστά στην υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλεί το λιώσιμο των πάγων, θέτοντας σε κίνδυνο την πανίδα και την ανθρώπινη ζωή. Δείχνοντας 4 ανθρώπους αμέριμνους να βγάζουν φωτογραφίες «σέλφι» στους λιωμένους από την υπερθέρμανση πάγους, αγνοώντας τον κίνδυνο, ενώ μια πολική αρκούδα έκπληκτη και σοκαρισμένη τους παρακολουθεί από ένα διπλανό κομμάτι πάγου, ο γελοιογράφος στηλιτεύει αυτή τη στάση αδιαφορίας όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για την ίδια τους της ζωή.

Η γελοιογραφία είναι αποτελεσματική γιατί αν και χωρίς λόγια, αλλά με εύληπτο από όλους τρόπο, μέσα από την υπερβολή και την ειρωνεία αλλά και λειτουργώντας ως καθρέφτης της πραγματικότητάς μας ( πολλοί, αν όχι όλοι από εμάς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας στους ανθρώπους της εικόνας) μαγνητίζει την προσοχή , απελευθερώνει τη φαντασία, προβληματίζει και αφήνει άμεσα ένα μήνυμα, μια επείγουσα προειδοποίηση για τον πλανήτη.

Β2. Ο τίτλος του κειμένου είναι αποτελεσματικός τόσο για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος του αναγνώστη, όσο και για τον προϊδεασμό του για το θέμα του κειμένου.

Αρχικά η συντομία του τίτλου, η απουσία ρήματος, η πρόταξη της λέξης «κακός», η υφέρπουσα ειρωνεία και κυρίως η ερωτηματική μορφή του τίτλου διεγείρουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, τον προβληματίζουν για τον χαρακτηρισμό του φυσιολογικού για την εποχή καιρού ως «κακού» και τον κάνουν να αναρωτηθεί αν όντως θα έπρεπε να ισχύει  αυτός ο χαρακτηρισμός.

Ως προς το περιεχόμενο του κειμένου, όντως αντιστοιχεί σε αυτό, αφού στο κείμενο γίνεται αναφορά στις παρενέργειες της κλιματικής αλλαγής και στην αδιαφορία των ανθρώπων για αυτές.

Β3α).Χωρία με ειρωνική διάθεση:

«Δεν πρόλαβε να’ρθει…κακοκαιρολογούμε» ειρωνεύεται την τάση των ανθρώπων να μιλάνε με υπερβολή για κακοκαιρία.

«Αφού μάθαμε σαν Νότιοι…..αναποδο» ειρωνεύεται τον παραλογισμό των ανθρώπων μπροστά σε ό,τι είναι απολύτως φυσιολογικό.

«Που πρέπει να κάνει το καθήκον….προγράμματά τους» στηλιτεύει την υποκριτική φιλανθρωπία όσων δείχνουν την αλληλεγγύη τους μπροστά σε κάμερες και στην πράξη αδιαφορούν για αστέγους

«Ούτε έβαλε μπροστά η Γαία….οικολογίας» ειρωνεύεται όσους αιτιολογούν την αδιαφορία  και την αδράνειά τους για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής πιστεύοντας ότι το πρόβλημα θα επιλυθεί μόνο του.

Συνολικά με την ειρωνεία ο συγγραφέας κατακρίνει την αμέλεια του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον και προκαλεί τον προβληματισμό των αναγνωστών χωρίς να τους κατακρίνει, κ.α.

Β3 β.

Ο αρθρογράφος επιρρίπτει τις ευθύνες για την περιβαλλοντική κρίση και την κλιματική αλλαγή στους ανθρώπους και τις άπληστες ενέργειές τους, ιδιαίτερα όσους επιλέγουν να πιστεύουν ότι το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί μόνο του και όσους, αν και σε θέση ευθύνης προτιμούν να υποθηκεύσουν το μέλλον του πλανήτη για τα συμφέροντά τους αρκούμενοι στην υπογραφή συμφωνιών που ούτε μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το πρόβλημα, ούτε εφαρμόζονται.

Χρησιμοποιεί την ειρωνεία (ούτε έβαλε μπροστά η Γαία…), την παρομοίωση (παρομοιάζει τους ανθρώπους με καλικάντζαρους), μεταφορά (που πριονίζουν το κλειδί του μέλλοντος), επανάληψη (που…που…που…) αντίθεση (που υπόσχεται πολύ περισσότερα απ’όσα θα επιβάλει πράγματι και πολύ λιγότερα απ’ όσα θα όφειλε να επιβάλει»

Γ. Διαφορά ύφους:

Παρένθετοι στίχοι Κρυστάλλη: τονίζουν την ομορφιά της φύσης:  δέντρα, παχείς ίσκιοι, δροσερός ύπνος μέσα στη φύση,  ήχοι από νερά που τρέχουν:

• ακουστικές και οπτικές εικόνες,
• ποιητικό λεξιλόγιο – αίσθηση παλιάς ζωής και σύνδεση ανθρώπου με φύση,
• θέλω: επαναληψη, α’ ενικό: επιθυμία ανθρώπου να ενωθεί με φύση.

Αντίθετα:

Η ποιητική φωνή ζει σε ένα περιβάλλον περιβαλλοντικής ασχήμιας, επηρεασμένο από συνέπειες κλιματικής αλλαγής λόγω ανθρωπίνων ενεργειών και αδιαφορίας:

• αντιποιητικό, καθημερινό λεξιλόγιο (γκάστρωσαν, τσιμεντένιο, πνίχτρες, αποκαϊδια κ.ο.κ.)= φρικτή πραγματικότητα,
• αντιθέσεις/οξύμωρο (η λεμονιά η αλέμονη, ο βίος ο αβίωτος) = συνέπειες κλιματικής αλλαγής
• επανάληψη του «είναι»= η υπαρκτή πραγματικότητα,
• ασύνδετα που επιτείνουν τα προβλήματα (ζώνες νεκρές, πνίχτρες βροχής…υστερνά) και την αδράνεια του ανθρώπου (λόγια, πρωτόκολλα, μηχανισμοί…),
• απουσία στίξης για να δηλωθεί η απόγνωση ( η παραίτηση, η απόσταση η ερημιά η απόγνωση οι μετρήσεις),
• η ωμή καταγγελία (εγώ κι εσύ που δεν φταίμε νομίζουμε)

Θέμα: νοσταλγία και επιθυμία ποιητικού υποκειμένου για μια πιο «φυσική» ζωή, μακριά από την πραγματικότητα των πόλεων και παράλληλα διαμαρτυρία για υποβάθμιση ζωής ανθρώπου και περιβαλλοντική καταστροφή από δική του υπαιτιότητα

Προσωπική ανταπόκριση:  να φαίνεται το πώς βιώνει ο μαθητής-τρια/ τι νιώθει για την κλιματική αλλαγή, αν επιθυμεί πιο φυσικό τρόπο ζωής, αν νιώθει απόγνωση ή υπάρχει περιθώριο αισιοδοξίας κ.ο.κ

Δ.

Αρθρο επιχειρηματολογίας

Πομπός: έφηβος, δημότης με οικολογικές ανησυχίες

Δέκτης: αναγνώστες τοπικού περιοδικού

Περίσταση επικοινωνίας: κλιματική αλλαγή

Υφος: πληροφοριακό, αρκετά σοβαρό

Δεδομένα: το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής

Ζητούμενα:        α) γιατί αδιαφορούν οι άνθρωποι (ιδιώτες και κυβερνήσεις)

β) τι μπορούν να κάνουν οι πολίτες  - ιδίως οι νέοι

Στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς

Κλιματική αλλαγή- αποσυντονισμός χλωρίδας και πανίδας (κειμ.1)

Κίνδυνος για ζωή στον πλανήτη (κειμ.1,2)

Υπεύθυνος ο άνθρωπος λόγω απληστίας του (κειμ.1), αδιαφορίας (κειμ.1,2) εγωκεντρισμού (κειμ.2),

Επιλέγει να αγνοεί το πρόβλημα (κειμ. 1), κυβερνήσεις κάνουν λιγότερα από όσα πρέπει και μπορούν(κείμ.1)

ΤΙΤΛΟΣ  (Π.χ. Πλανήτης Γη: ώρα μηδέν/ Η αδιαφορία που σκοτώνει/ Από την αδράνεια στη δράση

Πρόλογος : αφόρμηση από επικαιρότητα + εισαγωγή στο θέμα+ προσέλκυση ενδιαφέροντος αναγνώστη

(πχ. Βρισκόμαστε ήδη στα μέσα του φθινοπώρου και όμως ο καιρός…μόνο φθινοπωρινός δεν είναι: υψηλές θερμοκρασίες που θυμίζουν καλοκαίρι, ενοχλητικά κουνούπια στα πάρκα και στις αυλές, φύλλα που δεν κοκκινίζουν να πέσουν, παλτά και χειμωνιάτικα που περιμένουν να φορεθούν. Και ενώ όλοι αναγνωρίζουμε πως αυτό δεν είναι φυσιολογικό, και ενώ όλοι το αποδίδουμε στην κλιματική αλλαγή ως απότοκο των ανθρωπίνων ενεργειών, δεν κάνουμε κάτι για να την ανατρέψουμε ή έστω να την επιβραδύνουμε. Ή …Στις οθόνες της τηλεόρασης είδαμε εικόνες από πλημμύρες/ φωτιές/ ….

Κυρίως θέμα:

Ζητ.1.(προσοχή στη μετάβαση- εδώ με χρήση αντωνυμίας). Αυτή η στάση μας, η εμφανώς απαθής και αδιάφορη, οφείλεται σε διάφορους λόγους.

Ιδιώτες: άγνοια της πραγματικής κατάστασης, μικρόκοσμος + άγχος για καθημερινή επιβίωση- έλλειψη χρόνου, ενέργειας, αίσθηση ότι πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο και οι μικρές πράξεις δεν κάνουν την διαφορά / ίσως αδράνεια λόγω φόβου (;)

Εταιρείες – πολυεθνικές: οικονομικά συμφέροντα

Κυβερνήσεις: ενδιαφέρον για την άμεση πραγματικότητα, προσωρινά κυβερνητικά κέρδη, αποφυγή ενόχλησης επιχειρήσεων (οικονομικά συμφέροντα), αποφυγή δυσαρέσκειας πολιτών= αποφυγή λήψης πραγματικών μέτρων

Διεθνείς φορείς: εξάρτηση από οικονομικά συμφέροντα, δυσκολία πραγματικής συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο

Ζητ. 2 (προσοχή στη μετάβαση- π.χ. Το ότι για όλους αυτούς τους λόγους δείχνουμε να αγνοούμε ή έστω να υποτιμάμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής μέχρι τώρα δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσουμε να το κάνουμε και στο μέλλον, γιατί οι συνέπειες θα είναι μη αναστρέψιμες. Γι αυτό ακριβώς υπάρχουν πολλά που μπορεί να γίνουν:

Ιδιώτες: συνειδητοποίηση της έκτασης του προβλήματος και της ατομικής ευθύνης: κάθε μικρή πράξη μετράει: ανακύκλωση, εθελοντισμός, μείωση απορριμμάτων κλπ, ΚΥΡΙΩΣ: η περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά να γίνει τρόπος ζωής (όχι καταναλωτική συμπεριφορά, όχι άσκοπες μετακινήσεις, όχι φαστ μόδα κλπ)

Οι νέοι ιδίως να πρωτοστατήσουν- αξιοποιώντας δυνατότητες τεχνολογίας να συμμετάσχουν ενεργά σε περιβαλλοντικές οργανώσεις, εθελοντικούς οργανισμούς, τοπικές δράσεις (όπως αυτές που πρόσφατα διοργανώθηκαν στο δήμο μας)να επιλέγουν πολιτικές που έχουν υψηλά στην ατζέντα τους περιβαλλοντικά κέντρα, να πιέζουν με διαδηλώσεις, με την ψήφο τους  κλπ κέντρα αποφάσεων να λάβουν απαραίτητα μέτρα

 Επίλογος

Ανακεφαλαιώνοντας/Συμπερασματικά, ….+ καταλητκική πρόταση για αναγκαιότητα δράσης  ( π.χ. … είτε από άγνοια είτε από υπολογισμό, αδιαφορήσαμε για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, Επειδή αυτές όμως είναι ορατές και επειδή ο πλανήτης μας είναι ένας και μοναδικός οφείλουμε όλοι και κυρίως εμείς οι νέοι να προστατέψουμε αυτόν γιατί έτσι προστατεύουμε το μέλλον μας).