ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

 

ΚΑΙ ΑΛΛΑ

 

 

(Η ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1) Ενεργητική σύνταξη

Παθητική σύνταξη

 

2) Ρηματικά πρόσωπα

α’ ενικό: ● αμεσότητα, παραστατικότητα, ζωντάνια (ΖΑΠ)

 

α’ πληθ.: ● ΖΑΠ

 

 

β’ ενικό: ● ΖΑΠΘ

 

β’ πληθ.: ● αμεσότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα

 

γ’ εν. και γ’ πληθ:

 

Εναλλαγή ρηματικών προσώπων

→ Η εναλλαγή των ρηματικών προσώπων προσδίδει στο κείμενο ζωντάνια και εκφραστική ποικιλία.

→ Το κείμενο γίνεται πιο ευχάριστο, εύληπτο και προσελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

  1. ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ

 

 

5) Ρηματικές εγκλίσεις

Οριστική: Δηλώνεται το βέβαιο, το πραγματικό

Δυνητική Οριστική: (θα + παρατατικός ή Υπερσυντέλικος):  Δηλώνει το πιθανό

Υποτακτική: (να / ας / όταν / αν):  Δηλώνει το ενδεχόμενο / το πιθανό / το επιθυμητό / την προτροπή / την ευχή

Προστακτική: Δηλώνει την υποταγή / την απαγόρευση / την προτροπή / την παράκληση / την ευχή

 

 

 

 

6) Λειτουργία ονοματικών κ’ ρηματικών συνόλων

Ονοματικά σύνολα:

Ρηματικά σύνολα:

 

7) Μικροπερίοδος (βραχυπερίοδος):

 

Μακροπερίοδος:

 

 

8) Είδη σύνδεσης προτάσεων

Παρατακτική σύνδεση [κ+κ+κ…Δ1 + Δ1 +Δ1]

 

Υποτακτική σύνδεση [Κ+Δ} ή [Δ1 + Δ2 + Δ3]

 

Ασύνδετο σχήμα

9) Λειτουργίες της γλώσσας

Αναφορική / Κυριολεκτική / Λογική / Δηλωτική / Επιστημονική

 

Ποιητική / Μεταφορική / Λογοτεχνική / Συνυποδηλωτική / Συγκινησιακή (εικονοπλαστικός λόγος)

 

10) Ύφος

Οικείο: καθημερινό λεξιλόγιο, χρήση α’ και β’ προσώπου, ερωτημάτων, παραδειγμάτων, αναλογιών, μικροπερίοδος λόγος, παρατακτική σύνδεση, καθημερινό λεξιλόγιο, ευθύς λόγος, διάλογος, ρηματικά σύνολα.

Άμεσο, ζωντανό, παραστατικό: χρήση α’ και β’ προσώπου, ενεργητική σύνταξη, ποιητική λειτουργία της γλώσσας παρατακτική σύνδεση ή ασύνδετο σχήμα, ευθύς λόγος, ερωτήματα, διάλογος, εικόνες, καθημερινό λεξιλόγιο, ρηματικά σύνολα.

Έμμεσο, τυπικό, επίσημο, ουδέτερο

γ’ ενικό, παθητική σύνταξη, αναφορική λειτουργία της γλώσσας, πλάγιος λόγος, ειδικό, επιστημονικό λεξιλόγιο, ονοματοποίηση, εξεζητημένο λεξιλόγιο.

Λιτό

Έλλειψη σχημάτων λόγου, παρατακτική σύνδεση ή ασύνδετο σχήμα.

Λυρικό

Χρήση σχημάτων λόγου, ποιητική λειτουργία της γλώσσας, επίκληση στο συναίσθημα.

Χιουμοριστικό

Λογοπαίγνια, σαρκασμός, προφορικότητα του λόγου, καθημερινό λεξιλόγιο.

 

Ειρωνικό

Υπαινιγμοί, σημεία στίξης, ειρωνεία .

Συμβουλευτικό

β’ πρόσωπο, προστακτική ή υποτακτική, βουλητικές προτάσεις.

Επιστημονικό

Ειδική ορολογία, μακροπερίοδος λόγος, γ’ πρόσωπο, επίκληση στη λογική, αναφορική λειτουργία της γλώσσας, ονοματοποίηση.

Εξομολογητικό

α’ ενικό, παρελθοντικοί χρόνοι, προσωπικά βιώματα και συναισθήματα.

 

11) Τίτλος (για την επικοινωνιακή καταλληλότητα του τίτλου αναφερόμαστε:)

 

12) Σημεία στίξης

Σχολιαστικά: [! ; …]

Συντακτικά: [. ∙ - , / () [] «»]

 

Κόμμα: ,

 

Άνω τελεία: ∙

 

Διπλή τελεία / άνω και κάτω τελεία: :

 

Παρένθεση: ( )

 

Παύλα (ενωτικό): -

 

 

 

Διπλή παύλα: -   -

 

Εισαγωγικά: «»

 

Θαυμαστικό: !

 

Αποσιωπητικά: …

Ερωτηματικό: ;

 

13) Αναφορικές προτάσεις (με βάση τον συντακτικό τους ρόλο)

 

Αναφορικές προτάσεις  (με βάση εάν αποτελούν αναγκαίο ή μη συμπλήρωμα του λόγου)

 

14) Ευθύς και πλάγιος λόγος

Ευθύς λόγος:

 

Πλάγιος λόγος:

Προσοχή: με την μετατροπή του ευθύ λόγου σε πλάγιο περιορίζεται η αξιοπιστία του κειμένου.

15) α. Με ποιες γλωσσικές επιλογές…..

15) β. Με ποιες σημειωτικές επιλογές …

 

16) Υποκειμενική οπτική γωνία:

 

17.Αντικειμενική οπτική γωνία:

 

18) Τι πρέπει να λάβω υπόψη για να εντοπίσω την πρόθεση / τον στόχο του συγγραφέα;

  1. Το κειμενικό είδος
  2. Την επικοινωνιακή περίσταση
  3. Τους τρόπους και τα μέσα πειθούς
  4. Τις γλωσσικές επιλογές – εκφραστικά μέσα
  5. Την οργάνωση του λόγου (λογική – συνειρμική)
  6. Τον τρόπο / τους τρόπους ανάπτυξής της
  7. Το ύφος που υιοθετείται από τον συγγραφέα

 

19) Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη του κειμένου;

  1. Επιστημονικός λόγος: πρόθεση να αποδείξει (επίκληση σε λογική κ’ αυθεντία)
  2. Δημοσιογραφικός λόγος: πρόθεση να πληροφορήσει
  3. Ερμηνευτικό άρθρο γνώμης: πρόθεση να ερμηνεύσει, να πείσει
  4. Επιφυλλίδα: πρόθεση να εκλαϊκεύσει το θέμα
  5. Χρονογράφημα: πρόθεση να προβληματίσει
  6. Συνέντευξη: πρόθεση να παρουσιαστεί η προσωπική άποψη του συνεντευξιαζόμενου ή να ενημερωθεί σφαιρικά ο αναγνώστης
  7. Δοκίμιο: πρόθεση να εξηγήσει ή να πείσει (αποδεικτικό) ή να τέρψει και να προβληματίσει (στοχαστικό)

20) Πώς ο τρόπος ανάπτυξης μιας παραγράφου υπηρετεί την πρόθεση του συγγραφέα;

 

21) Σχολιασμός της λειτουργίας των παραδειγμάτων ως προς το επικοινωνιακό τους αποτέλεσμα:

 

22) Επιστημική τροπικότητα (σχετίζεται με τον βαθμό βεβαιότητας του ομιλητή)

α. Εκφράζεται υπόθεση του ομιλητή γι’ αυτό που λέει:

 

β. Εκφράζεται δυνατότητα από τον ομιλητή γι’ αυτό που είναι δυνατό να γίνει:

 

γ. Εκφράζεται πιθανότητα από τον ομιλητή γι’ αυτό που είναι πιθανό να γίνει:

 

δ. Εκφράζεται από τον ομιλητή βεβαιότητα γι’ αυτό που λέει:

 

23) Δεοντική τροπικότητα (σχετίζεται με τον βαθμό αναγκαιότητας που εκφράζει ο ομιλητής για την πραγματοποίηση αυτού που λέει)

α. Εκφράζεται από τον ομιλητή η επιθυμία του υποκειμένου: θέλω + Υποτακτική

β. Εκφράζεται από τον ομιλητή η επιθυμία του υποκειμένου ως ευχή: ας, να, μακάρι, που + υποτακτική

γ. Εκφράζεται από τον ομιλητή η πρόθεση του υποκειμένου να κάνει μια ενέργεια: Προτίθεμαι / Στοχεύω / Λέω / Σκοπεύω να + Υποτακτική

δ. Εκφράζεται από τον ομιλητή η ανάγκη, η υποχρέωση του υποκειμένου να κάνει μια ενέργεια:  Προστακτική ή Πρέπει / Είναι ανάγκη… + Υποτακτική

 

24) Με ποιες γλωσσικές επιλογές, λέξεις ή φράσεις δείχνει τη βεβαιότητα;

Βήματα:

  1. Εντοπίζουμε τις φράσεις με τις οποίες ο συντάκτης εκφράζει τη βεβαιότητά του. Οι φράσεις αυτές μπορεί να περιέχουν:

- ρήματα σε Οριστική

- επιρρήματα (ασφαλώς, βεβαίως, κτλ)

- επίθετα ή αντωνυμίες (Κανένας δεν θα είχε αντίρρηση, όλοι συμφωνούν κτλ)

- βεβαιωτικές φράσεις (π.χ. το βέβαιο πάντως είναι, αρκετοί πιστεύουν ότι, εύλογα επισημάνθηκε κτλ)

-  σημεία στίξης (ερωτηματικό, όταν πρόκειται για ρητορικό ερώτημα ή θαυμαστικό για έμφαση)

- παρατακτική σύνδεση

  1. Ελέγχω το ύφος και τον σκοπό συγγραφής του κειμένου.

Ταιριάζει σε δοκιμιακά, ειδησεογραφικά κείμενα και επίσημο λόγο. Επίσης, απορρέει από το γεγονός ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί επιχειρήματα, τεκμήρια ή παραθέτει λόγια αυθεντιών που έχουν αξιοπιστία και εγκυρότητα.

 

25) Πώς επιτυγχάνεται η ευαισθητοποίηση του αναγνώστη για κάποιο πρόβλημα;

 

26) Όταν η επιδίωξη του συγγραφέα είναι:

Εξήγηση – πειθώ – καταγγελία

Λαμβάνουμε υπόψη:

 

 

27) Να συγκρίνετε δύο κείμενα ως προς τις γλωσσικές τους επιλογές.

1) Συγκρίνω τη γλώσσα των κειμένων κ’ αναλύω τη λειτουργία και τον σκοπό της.

2) Εντοπίζω τα ρηματικά πρόσωπα.

3) Επισημαίνω τους τρόπους πειθούς.

4) Εντοπίζω τους τρόπους σύνδεσης των προτάσεων.

5) Αναγνωρίζω τη χρήση βραχυπερίοδου / μακροπερίοδου λόγου.

6) Παρατηρώ τη χρήση ενεργητικής – παθητικής σύνταξης.

7) Αξιολογώ τη χρήση ονοματικών ή ρηματικών συνόλων.

8) Χαρακτηρίζω το λεξιλόγιο (επίσημο, ειδικό, απλό, καθημερινό, ιδιωματικό).

 

28) ΔΟΚΙΜΙΟ

Αποδεικτικό / Επιστημονικό:

Στοχαστικό / Λογοτεχνικό:

 

29) ΑΡΘΡΟ

 

30) ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ

31) ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

32) ΣΚΙΤΣΟ – ΕΙΚΟΝΑ

- Ποιος ο σκοπός του;

- Σε ποιους απευθύνεται;

- Ποιος του ανέθεσε τη δημιουργία του έργου;

- Ποια σκοπιμότητα μπορεί να εξυπηρετεί;

- Πώς νομίζουμε ότι περιμένει ο δημιουργός να αντιδράσει το κοινό;

Η απάντησή μου πρέπει να περιλαμβάνει:

1) Το θέμα

2) Περιγραφή

3) Σκοπό του δημιουργού

4) Το μήνυμα του δημιουργού

 

33) ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ

Θεματική περίοδος

Λεπτομέρειες / Σχόλια

Κατακλείδα (προαιρετική)

 

ΔΟΜΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Πρόλογος

Κύριο Μέρος

Επίλογος

 

34) Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

 

* διαίρεση: τα μέλη της διαίρεσης / διαιρετική βάση / διαιρετέα έννοια  

** ορισμός: ειδοποιός διαφορά / γένος / οριστέα έννοια

 

35) Συνοχή

Η εξωτερική σύνδεση προτάσεων, περιόδων, παραγράφων. Αφορά τη μορφή της σύνδεσης των νοημάτων μεταξύ τους.

Τρόποι εξασφάλισης συνοχής:

1) Χρήση διαρθρωτικών λέξεων – φράσεων

2) Παράλειψη λέξης / φράσης

3) Αντικατάσταση λέξης με αντωνυμία

4) Επανάληψη λέξης / φράσης

5) Ερώτηση – απάντηση (συνήθως μεταξύ παραγράφων)

6) Διατήρηση ενιαίου ύφους (μεταξύ παραγράφων)

7) Χρήση συνωνύμων

 

Έννοιες:

 

36) Συνεκτικότητα

Η εσωτερική σύνδεση των νοημάτων που αφορά το περιεχόμενο.

Στενή συνεκτικότητα (όταν οι παράγραφοι αναφέρονται στο ίδιο θέμα).

Χαλαρή συνεκτικότητα (όταν το περιεχόμενο των παραγράφων δεν είναι σχετικό μεταξύ τους).

 

Σχέσεις:

37) ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ

 

Επίκληση στη λογική:

Μέσα: Επιχειρήματα / Τεκμήρια

Πρόθεση: Ο προβληματισμός και η πειθώ ούτως ώστε να υπάρξει κινητοποίηση, ανάληψη δράσης, αλλαγή τρόπου ζωής.

Δομή επιχειρήματος: Καλούμαστε να εντοπίσουμε προκείμενες και συμπέρασμα.

Ωστόσο, η οδηγία του ΙΕΠ είναι οι μαθητές να εστιάσουν στο περιεχόμενο του επιχειρήματος και να αναδείξουν σε ένα δικό τους κείμενο την αποδεικτέα θέση / τον βασικό ισχυρισμό του συγγραφέα και τις ιδέες ή τεκμήρια με τα οποία την στηρίζει, χωρίς να αναπαράγουν μηχανικά τη θεωρία των τρόπων και των μέσων πειθούς.

 

Συλλογισμοί:

Ως προς την πορεία σκέψης του συγγραφέα

- Παραγωγικός: Γενικό → Ειδικό

- Επαγωγικός: Ειδικό → Γενικό

- Αναλογικός: Ειδικό → Ειδικό

Ως προς τον αριθμό των προκείμενων

- Άμεσος → Έχει μόνο μια προκείμενη

- Έμμεσος → Έχει τουλάχιστον δύο προκείμενες

Ως προς το είδος των προκείμενων

-  Κατηγορικός (συνδετικό ρήμα + κατηγορούμενο)

- Υποθετικός (όταν υπάρχει έστω σε μια από τις προκείμενες υποθετικός σύνδεσμος – αν)

- Διαζευκτικός (όταν στη μια προκείμενη υπάρχει διάζευξη – ή, είτε… είτε)

 

Αξιολόγηση Παραγωγικών Συλλογισμών

Εγκυρότητα: Το συμπέρασμα προκύπτει με λογική αναγκαιότητα από τις προκείμενες.

Αλήθεια: Οι προκείμενες (είναι γενικά αποδεκτές αλήθειες) ακολουθούν τους κανόνες λογικής..

Ορθότητα: Εγκυρότητα + Αλήθεια

 

 

Αξιολόγηση Επαγωγικών Συλλογισμών

ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ

ΑΙΤΙΟ - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

ΑΝΑΛΟΓΙΑ

● Επαρκή στοιχεία → επιτρεπτή γενίκευση

Τέλεια επαγωγή

 

● Ανεπαρκή στοιχεία / βεβιασμένη γενίκευση →

Ατελής επαγωγή

● Λογική σχέση αιτίου – αποτελέσματος → τέλεια ή ατελής επαγωγή

 

● Χρονολογική (συμπτωματική) σχέση αιτίου – αποτελέσματος → ατελής επαγωγή

 

 

● Υπεραπλούστευση στοιχείων → Ατελής επαγωγή

 

● Αναγκαία + επαρκής σχέση αιτίου – αποτελέσματος → τέλεια επαγωγή

 

● Μόνο αναγκαία ή μόνο επαρκής η σχέση αιτίου – αποτελέσματος → ατελής επαγωγή

● Κυριολεκτική, πολλές ομοιότητες και σχετικές με το θέμα → τέλεια επαγωγή

 

● Λίγες ομοιότητες ή όχι σχετικές με το θέμα → ατελής επαγωγή

 

● Μεταφορική, πολλές ομοιότητες και το συμπέρασμα στέκει λογικά  → τέλεια επαγωγή

 

● Λίγες ομοιότητες και το συμπέρασμα αυθαίρετο → ατελής επαγωγή

 

 

 

ΤΕΚΜΗΡΙΑ (αποδεικτικά στοιχεία)

 

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ

Μέσα:

 

Η υπερβολική επίκληση στο συναίσθημα ονομάζεται κινδυνολογία ή καταστροφολογία και αποτελεί προπαγανδιστικό τρόπο πειθούς.

 

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΠΟΜΠΟΥ

Μέσα:

 

ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥ

Μέσα:

 

 

 

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ

Μέσα:

 

Η επίκληση στη αυθεντία μπορεί να λειτουργεί ταυτόχρονα και ως τεκμήριο, που αποτελεί στοιχείο της επίκλησης στη λογική.

Η αυθεντία ως τρόπος πειθούς εντοπίζεται όταν παρατίθενται αυτούσια τα λόγια κάποιου μέσα σε εισαγωγικά, καθώς και το όνομα του προσώπου που τα εξέφρασε.

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΔΕΚΤΗ

Μέσα:

 

38) Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ / ΜΕΣΑ:

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ:

 

ΣΤΟΧΟΣ:

 

39) Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ:

 

ΜΕΣΑ:

 

ΜΕΣΑ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ:

 

40) Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΟΓΟ

ΤΡΟΠΟΙ / ΜΕΣΑ:

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

 

 

Ως προς τη δομή:

 

Ως προς το λεξιλόγιο:

 

Ως προς τον λόγο:

 

Ως προς το ύφος:

 

Ως προς την έκφραση:

 

 

41) Πώς δικαιολογείται η χρήση της επίκλησης της αυθεντίας στον επιστημονικό λόγο;

 

42) ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ – ΑΔΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΔIΚΑΙΟΣ  ΚΑΙ ΑΔΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

 

ΔIΚΑΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

(η γλώσσα της παιδείας)

ΑΔΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

(η γλώσσα της εξουσίας)

Σκοπός: επιδιώκει την ανάπτυξη της προσωπικής άποψης, την όξυνση της κρίσης, την αυτενέργεια (κριτική λειτουργία)

Σκοπός: επιδιώκει την αλλοίωση της βούλησης, την αλλοτρίωση, την εξάρτηση, την πλύση εγκεφάλου (βουλητική λειτουργία)

Μορφή:

• χρησιμοποιείται ο αναλυτικός λόγος, πλεονάζουν οι ρηματικοί τύποι και ο υποταγμένος λόγος, προκειμένου να αιτιολογηθούν και να αποδειχθούν αλήθειες

 

 

• προτιμούνται οι συνοπτικοί χρόνοι που

τονίζουν τη μοναδικότητα των γεγονότων

και τη σύνδεση με ορισμένες χρονικές και

κοινωνικές συνθήκες

 

 

• επιδιώκεται ο αμφίδρομος λόγος που

προάγει τη σαφήνεια, την καθαρότητα,

τον απλό και κατανοητό λόγο

Μορφή:

• χρησιμοποιείται ο ελλειπτικός λόγος, πλεονάζουν τα ουσιαστικά που συνοδεύονται από προσδιορισμούς και ο παρατακτικός λόγος για να προβληθούν ως συνθηματολογία "αυταπόδεικτες" αλήθειες (διατακτικός χαρακτήρας)

 

• οι ρηματικοί τύποι είναι περιορισμένοι και

όταν χρησιμοποιούνται προτιμούνται οι εξακολουθητικοί χρόνοι που τονίζουν τη

διάρκεια και την αιωνιότητα

 

•κυριαρχεί ο μονοσήμαντος, κατευθυνόμενος μονόλογος που μέσω του λεκτικού συμβολισμού καλλιεργεί την ασάφεια, την ταυτολογία, τη μυστικοπάθεια, τον ημικατάληπτο λόγο

Γλώσσα: χρησιμοποιείται η γλώσσα με

τη λογική-αναφορική λειτουργία της και ο

λόγος είναι βαθύς, πυκνός, ουσιαστικός καθώς συσχετίζει, αντιπαραθέτει και συγκρίνει ποικίλα νοήματα

Γλώσσα: προτιμάται η ποιητική συγκινησιακή λειτουργία της γλώσσας,

όπου πλεονάζουν τα σχήματα λόγου(μεταφορές), τα υπονοούμενα, η χρήση του α’ ρηματικού προσώπου

Περιεχόμενο:

• η προσέγγιση είναι

ζωντανή και σύγχρονη και υπογραμμίζει

την υποκειμενικότητα των απόψεων,

λαμβάνοντας υπόψιν πολλές πιθανές παραμέτρους

 

• η παρουσίαση είναι δημοκρατική, γιατί στηρίζεται στο διάλογο, την παρότρυνση,

την προτροπή

 

• είναι αποκαλυπτική, αφού ερμηνεύει την πραγματικότητα, υπογραμμίζει τα προβλήματα και προβάλλει επιχειρήματα-λύσεις

Περιεχόμενο:

• η προσέγγιση είναι αποστεωμένη και μουσειακή που επιβάλλει με δογματικό και απόλυτο τρόπο τα μηνύματα του πομπού ως μοναδικές και αναμφισβήτητες αξίες

 

 

• είναι αυταρχική, γιατί στηρίζεται στην απουσία διαλόγου και στην επίδοση

εντολών

 

• είναι υπερβατική, αφού εξωραΐζει την πραγματικότητα και με τη γενίκευση αντικαθιστά τα επιχειρήματα από λέξεις αξίες, με σκοπό να παραπλανήσει και να παραπληροφορήσει

Τρόπος πειθούς: χρησιμοποιείται κυρίως η επίκληση στη λογική

Τρόπος πειθούς: χρησιμοποιείται κυρίως η επίκληση στο συναίσθημα

 

 

43) ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΚΕΥΗ ΘΕΣΕΩΝ

α) Διατύπωση / παράθεση της προς ανασκευή θέσης

β) Προσωπική θέση

γ) Αντίκρουση της προς ανασκευή θέσης και αιτιολόγηση της προσωπικής μου θέσης

δ) Συμπέρασμα – κατακλείδα

44) Συμπληρώνει το θέμα 8. Χαρακτηρισμός ύφους

Λαμβάνω υπόψη 4 παραμέτρους:

α) Τον τρόπο σύνδεσης των προτάσεων

β) Τις λεξιλογικές επιλογές

γ) Τα σχήματα λόγου και τα σχολιαστικά σημεία στίξης

δ) Τη διάθεση / την πρόθεση του συγγραφέα

45) Μετατροπή του ύφους του κειμένου

 

ΑΜΕΣΟ ΥΦΟΣ

ΕΜΜΕΣΟ / ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ

ΟΙΚΕΙΟ ΥΦΟΣ

● α’ και β’ ρηματικό

 

● Ποιητική λειτουργία

 

● Ενεργητική σύνταξη

 

● Ευθύς λόγος

 

● Ευθείες ερωτήσεις

 

● Παρατακτική σύνδεση,

Ασύνδετο σχήμα

 

● Καθημερινό λεξιλόγιο

● γ’ ρηματικό

 

● Αναφορική λειτουργία

 

● Παθητική σύνταξη

 

● Πλάγιος λόγος

 

● Προτάσεις κρίσης

 

● Υποτακτική σύνδεση

 

 

● Επίσημο λεξιλόγιο

● α’ πληθ. κ’ β’ ρηματικό

 

● Ποιητική λειτουργία

 

● Ενεργητική σύνταξη

 

● Ευθύς λόγος, ερωτήσεις

 

● Παραδείγματα – αναλογίες

 

● Παρατακτική σύνδεση,

Ασύνδετο σχήμα

 

● Καθημερινό λεξιλόγιο

 

 

46) ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Αλληγορία:

 

Αντίθεση:

Αποσιώπηση:

Ειρωνεία:

Επανάληψη:

Ρητορική ερώτηση:

Μεταφορά:

 

Παρομοίωση:

Προσωποποίηση:

Ασύνδετο:

Πολυσύνδετο:

 

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ:

Τα σχήματα λόγου νοηματοδοτούν το κείμενο καθώς τονίζουν κάτι ή διαφοροποιούν σημασίες, ανακαλούν μνήμες, εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα. Συγχρόνως, κάνουν ξεχωριστό το ύφος των προσώπων, ενώ το ίδιο το κείμενο αποκτά ένταση, ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα, δραματικότητα. Ταυτόχρονα, προσελκύουν το ενδιαφέρον του δέκτη και τον ευαισθητοποιούν.