Αναγέννηση γενικότερη πνευματική κίνηση του 15ου - 16ου που ξεκίνησε από τις πόλεις της Β. Ιταλίας και απλώθηκε στην Ευρώπη στη συνέχεια.

·         Χαρακτηριστικά:

• Αναβίωση αξιών κλασικής αρχαιότητας
• Έμπνευση από τον αρχαίο κόσμο με στόχο το μέλλον
• Απελευθέρωση από τα δεσμά της θρησκευτικής σκέψης
• Άνοιγμα προς τη δημιουργία και την έρευνα

·         Ιταλικές πόλεις (Βενετία, Ρώμη, Φλωρεντία):

  Οικονομική άνθηση

  Δημιουργία εύρωστης αστικής τάξης

Ενίσχυση πνευματικής και καλλιτεχνικής δραστηριότητας

·         Πανεπιστήμια

Απεγκλωβίζονται σταδιακά από τον έλεγχο της Εκκλησίας

Ανοίγονται σε νέες αναζητήσεις

Ανθρωπισμός ή Ουμανισμός:

Ø  Στροφή στη βαθύτερη γνώση των αρχαίων ελληνικών και λατινικών γραμμάτων

ü  Όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο (όπως τους προηγούμενους αιώνες σε Βυζάντιο και Δύση), αλλά για άντληση αξιών για το παρόν.

·         Πρόδρομοι

Ø  Δάντης, Πετράρχης, Βοκκάκιος

     (Φλωρεντία, 13^ος-14^ος αι.)

  Τάση απομάκρυνσης από το μεσαιωνικό παρελθόν

Καθολικός άνθρωπος (homo universalis)

Ø  το πρότυπο ανθρώπου της Αναγέννησης

ü  Πολύπλευρη προσωπικότητα (όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι)

ü  Πίστη στις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις του (και του ανθρώπου γενικότερα)

ü  Αγάπη για δημιουργική και δραστήρια ζωή

ü  Υπεύθυνος για τη μοίρα του και δημιουργός του πολιτισμού του

  Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης αρκετοί Βυζαντινοί λόγιοι καταφεύγουν στις ιταλικές πόλεις

Ø  Πολλά ελληνικά χειρόγραφα μεταφέρονται στις βιβλιοθήκες της Βενετίας και της Φλωρεντίας

·         Ήδη από τέλη 14^ου αι. – αρχές 15^ου αι.:

ü  Βυζαντινοί λόγιοι διδάσκουν ελληνικά γράμματα σε ιταλικά πανεπιστήμια

ü  Επιφανείς λόγιοι (Βησσαρίων, Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων, Γεώργιος Σχολάριος, Μάρκος Ευγενικός) συνόδευσαν τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο στη σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας

·         Έρασμος: «Οι άνθρωποι δεν γεννιούνται, αλλά γίνονται»

Ø  Αντίληψη του αναγεννησιακού ανθρώπου για τη δύναμη της εκπαίδευσης

·         Η επιστήμη εξελίσσεται με την παρατήρηση, την εμπειρία και το πείραμα

·         Η Αναγέννηση και ο Ανθρωπισμός διαδίδονται και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ευρώπης

Ø  Εστίες: Γαλλία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Ιβηρική χερσόνησος

Ø  Πόλεις με πανεπιστήμια και εκδοτικά κέντρα

ü  Αμβέρσα, Παρίσι, Μιλάνο, Βενετία

·         Μέσα 15^ου αι.

Ø  Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος (Μαγεντία της Γερμανίας) εφευρίσκει την τυπογραφία

• Κοσμοϊστορικό γεγονός

è  Πολύ περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν πρόσβαση στη γνώση

ü  Όμως: η πλειονότητα του πληθυσμού στην ύπαιθρο παραμένει αναλφάβητη και μακριά από τις εξελίξεις