Οι διάδοχοι του Ιουστινιανού και η κρίση της Αυτοκρατορίας (565-610)
Εξωτερικά προβλήματα
Επιδρομές στα βόρεια σύνορα
Άβαροι
- λαός ασιατικής καταγωγής με στρατιωτική και πολιτική οργάνωση οικοδόμησαν ένα τεράστιο κράτος : από τη Βοημία (σημερινή Τσεχία) ως εκβολές Δούναβη
- πραγματοποίησαν πολυάριθμες επιδρομές στις ευρωπαϊκές κτήσεις της αυτοκρατορίας
συμπαρασύροντας τους Σλάβους · μετά τις λεηλασίες επέστρεφαν στις βάσεις τους
Σλάβοι
- στις αρχές του 6 ου αι. ήταν εγκατεστημένοι στα βόρεια του Δούναβη
- δεν είχαν πολιτική οργάνωση
- βρίσκονταν στη σφαίρα επιρροής των Αβάρων
- παρασυρόμενοι από τους Άβαρους επέδραμαν στις ευρωπαϊκές κτήσεις της αυτοκρατορίας
- μόνιμες εγκαταστάσεις στον ελλαδικό χώρο παρουσίαζαν μόλις στις αρχές του 7 ου αι.
Επιδρομές στα ανατολικά σύνορα
Πέρσες
- Κύριος στόχος τους τα εδάφη της Αρμενίας, τα οποία διεκδικούσε και το Βυζάντιο
- 591: ο βασιλιάς των Περσών Χοσρόης Β υπέγραψε συνθήκη με τον αυτοκράτορα
Μαυρίκιο
- ο Μαυρίκιος έχοντας εξασφαλίσει τα νώτα του στην Ανατολή μετέφερε τα στρατεύματά του
στη βαλκανική
- τέλος 6 ου αι. τα σύνορα της αυτοκρατορίας έφθασαν στο Δούναβη
Επιδρομές στα δυτικά σύνορα
Λομβαρδοί
- Υπό την πίεση των Αβάρων μετανάστευσαν και κατέκτησαν ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας
(568) = πλήγμα για την αυτοκρατορία
- ο Μαυρίκιος (για να διασώσει τις υπόλοιπες ιταλικές και βορειοαφρικανικές κτήσεις του ίδρυσε τα εξαρχάτα της Ραβένας και της Καρχηδόνας: σε αυτά ο επικεφαλής έξαρχος συγκέντρωνε στο πρόσωπό του πολιτικές και στρατιωτικές αρμοδιότητες.