Νεοελληνική Γλώσσα

Περίληψη κειμένου – Πλαγιότιτλοι

❏ Περίληψη είναι η σύντομη απόδοση του περιεχομένου ενός κειμένου ή προφορικού λόγου.

 

❏ Πλαγιότιτλος ονομάζεται η πρόταση που γράφουμε δίπλα σε μία παράγραφο, με την οποία συνοψίζουμε το νόημα της παραγράφου. Για να γράψουμε πλαγιότιτλους, ακολουθούμε την εξής διαδικασία:

α. διαβάζουμε προσεκτικά την παράγραφο και εντοπίζουμε τη βασική της ιδέα (η οποία συχνά βρίσκεται στη θεματική πρόταση)

β. εντοπίζουμε και υπογραμμίζουμε τις λέξεις-κλειδιά της παραγράφου

γ. με βάση τις λέξεις-κλειδιά γράφουμε τον πλαγιότιτλο προσέχοντας να αποδίδει σύντομα, περιεκτικά και με σαφήνεια το νόημα της παραγράφου.

Τα στάδια στη γραφή περίληψης

  1. Διαβάζουμε τον τίτλο του κειμένου.
  2. Κάνουμε προσεκτική ανάγνωση όλου του κειμένου.
  3. Εντοπίζουμε το θεματικό κέντρο (θέμα, κεντρικό νόημα) του κειμένου.
  4. Διαβάζουμε το κείμενο δεύτερη φορά, παρακολουθώντας τη σειρά των γεγονότων ή των ιδεών.
  5. Μελετούμε κάθε παράγραφο χωριστά, για να διαπιστώσουμε τα επιμέρους θέματα που αναπτύσσονται.
  6. Σημειώνουμε τις λέξεις-κλειδιά κάθε παραγράφου.
  7. Γράφουμε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο, στηριζόμενοι στις λέξεις-κλειδιά.
  8. Γράφουμε την περίληψη, προσέχοντας:

τις αναλογικά με το αρχικό κείμενο

τις κατάλληλες συνδετικές λέξεις και φράσεις

✔ Το ύφος της περίληψης εξαρτάται ως ένα βαθμό από το ύφος του αρχικού κειμένου (αν είναι κωμικό, ειρωνικό, στοχαστικό κ.λπ.), αλλά και από το κοινό στο οποίο απευθύνεται (γνωστό / άγνωστο, ευρύ / περιορισμένο κ.λπ.). Συνήθως, η περίληψη έχει τυπικό ύφος, το οποίο επιτυγχάνεται με τη χρήση του γ΄προσώπου ή του γενικευτικού α΄πληθυντικού.

 

Λέξεις και εκφράσεις που εξασφαλίζουν συνοχή στην περίληψη

Πρόλογος

• Στην αρχή, Στον πρόλογο, Στο αρχικό επεισόδιο, Στην πρώτη εικόνα, Η ιστορία του αρχίζει

• Το κείμενο μας ενημερώνει (για), αναφέρεται (σε), αρχίζει (με) Ο συγγραφέας ασχολείται (με), αναφέρεται (σε), πραγματεύεται, εξετάζει

Κύριο μέρος

• Στη συνέχεια, Ύστερα, Έπειτα, Μετά από αυτά

Στο κύριο μέρος, Στην πρώτη ενότητα, Στην πρώτη παράγραφο

Στη συνέχεια του κειμένου / της ιστορίας

Σε αντίθεση με τα παραπάνω / με όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως

 

• Ο συγγραφέας αναφέρει, λέει, επισημαίνει, σημειώνει, τονίζει, υπογραμμίζει

ισχυρίζεται, υποστηρίζει, πιστεύει

σχολιάζει, ερμηνεύει

παρατηρεί, διαπιστώνει

ορίζει, καθορίζει, προσδιορίζει

αποσαφηνίζει, διευκρινίζει, επεξηγεί

εξηγεί, αιτιολογεί, δικαιολογεί

συγκρίνει, παραβάλλει, αντιθέτει, αντιπαραθέτει, αντιπαραβάλλει

υπερασπίζεται, συμφωνεί (με), ταυτίζεται (με), απορρίπτει,

αντικρούει

δείχνει, αποδεικνύει

συμπληρώνει, προσθέτει

συνεχίζει

Επίλογος

• Τέλος, Τελικά, Συμπερασματικά, Εν κατακλείδι

Κλείνοντας, Ολοκληρώνοντας

Στην τελευταία εικόνα, Στο τέλος του κειμένου

Η περιγραφή κλείνει (με), Η ιστορία τελειώνει, Η αφήγηση ολοκληρώνεται

• Ο συγγραφέας καταλήγει, τελειώνει, συμπεραίνει, ανακεφαλαιώνει



Κριτήρια αξιολόγησης της περίληψης

 

α. Ως προς τη μορφή της περίληψης:

• γραμματικά, συντακτικά και ορθογραφικά λάθη

• χρήση σωστών σημείων στίξης

• κατάλληλο ύφος και γλώσσα ανάλογα με το αρχικό κείμενο, το σκοπό και τον αποδέκτη της περίληψης

• ακρίβεια και σαφήνεια στη διατύπωση

• τήρηση του ορίου λέξεων που έχει δοθεί

 

β. Ως προς τη δομή της περίληψης:

• ακολουθία του σχήματος: πρόλογος – κύριο θέμα – επίλογος του αρχικού κειμένου

• χρήση διαρθρωτικών (συνδετικών) λέξεων και φράσεων

 

γ. Ως προς το περιεχόμενο της περίληψης:

• επιλογή των βασικών σημείων του αρχικού κειμένου (χωρίς δευτερεύουσες λεπτομέρειες)

• αναδιατύπωση του αρχικού κειμένου – όχι αντιγραφή

• αποφυγή προσωπικών κρίσεων για το αρχικό κείμενο