Μάθημα : ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. διακρίνουν τις έννοιες κίνηση και μετακίνηση των οργανισμών.
2. αναφέρουν μηχανισμούς μετακίνησης μονοκύτταρων οργανισμών.
3. περιγράφουν και αιτιολογούν τον μηχανισμό στήριξης των φυτών.
   
   

Λέξεις / κλειδιά:

• κυτταρικό τοίχωμα
• ψευδοπόδια
• μαστίγια: δομές που βοηθούν στην κίνηση των κυττάρων και εκτελούν κυκλικές κινήσεις. Π.χ. Το μαστίγιο βοηθά ένα βακτήριο να κινηθεί μέσα στο νερό.
• βλεφαρίδες: μικροσκοπικά τριχίδια που βοηθούν διάφορους οργανισμούς να εκτελούν κυματοειδείς κινήσεις.
  Π.χ. Ένας ευκαρυωτικός μικροοργανισμός που λέγεται Παραμήκιο (Paramecium) κινείται με βλεφαρίδες.
• ξύλωμα: είναι αγωγός ιστός των φυτών.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

• κατανοούν τη σημασία του εξωτερικού σκελετού στα ασπόνδυλα.
• περιγράφουν τα κοινά χαρακτηριστικά στον σκελετό των σπονδυλωτών.
• διακρίνουν τον τρόπο μετακίνησης των σπονδυλωτών στην ξηρά, στο νερό και στον αέρα.

Λέξεις / κλειδιά:

• ενδοσκελετός
• εξωσκελετός
• υδροστατικός σκελετός: σε αυτό τον τύπο σκελετού η στήριξη οφείλεται στην ύπαρξη εσωτερικών υγρών, ενώ τα εξωτερικά τοιχώματα του σώματος αποτελούνται από στρώματα μυών.
• αρθρωτός εξωσκελετός: είναι στα ασπόνδυλα που λέγονται αρθρόποδα (καρκινοειδή, μυριάποδα, έντομα, αραχνοειδή), ώστε να επιτρέπονται οι κινήσεις.
• έκδυση : στα αρθρόποδα κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους αποβάλλεται ο εξωσκελετόςκαι δημιουργείται νέος.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. αναγνωρίζουν την κίνηση ως αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ σκελετού και μυών.
2. περιγράφουν τα δομικά χαρακτηριστικά των οστών, να τα διακρίνουν σε ομάδες ανάλογα με την μορφολογία τους και να συσχετίζουν τη δομή τους με την λειτουργία τους.
3. αναφέρουν τις λειτουργίες του σκελετού.
4. διακρίνουν τα είδη των αρθρώσεων.
5. αναγνωρίζουν τα είδη μυϊκού ιστού και να συσχετίζουν κάθε ένα με εκούσιες ή ακούσιες κινήσεις.
6. διακρίνουν το κάταγμα από την εξάρθρωση και το διάστρεμμα.
7. κατανοούν ότι η σωματική άσκηση συμβάλει στη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης του ανθρώπινου οργανισμού.

Λέξεις / κλειδιά:

• σπόνδυλος
• μεσοσπονδύλιος δίσκος
• σπονδυλικό σωλήνα
• οστεοκύτταρα
• βραχύ οστό
• μακρύ οστό
• πλατύ οστό
• ερυθρός μυελός
• διαρθρώσεις
• συναρθρώσεις
• αρθρικό υγρό: είναι μια φυσιολογική συλλογή λιπαντικού υγρού μέσα στον χώρο της άρθρωσης.
• αρθρικός χόνδρος: είναι ένας αδιαφανής, λευκός, ελαστικός, λείος, στιλπνός και υγρός ιστός, ο οποίος καλύπτει τα οστά που έρχονται σε επαφή σε μία άρθρωση και επιτρέπει την ομαλή, με ελάχιστη τριβή, κίνηση των αρθρικών επιφανειών.
• κάταγμα
• διάστρεμμα
• εξάρθρωση

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. κατανοούν τη σημασία της αναπαραγωγής για τη διαιώνιση των ειδών.
2. διακρίνουν τη μονογονική από την αμφιγονική αναπαραγωγή.
3. αναγνωρίζουν το ρόλο του άνθους στην αναπαραγωγή των φυτών.
4. περιγράφουν την επικονίαση και τη γονιμοποίηση.
5. περιγράφουν την πορεία βλάστησης σπέρματος.

Λέξεις / κλειδιά:

• μονογονία
• αμφιγονία
• στήμονες
• νήμα
• ανθήρες
• γυρεόκοκκοι
• ύπερος
• στίγμα
• στύλο
• ωοθήκη
• σπερματικές βλάστες
• τέλειο άνθος
• επικονίαση: ονομάζεται η διαδικασία μέσω της οποίας πραγματοποιείται η γονιμοποίηση στα φυτά.  Η διαδικασία επιτυγχάνεται κυρίως με τη βοήθεια των εντόμων και του αέρα.
• γυμνόσπερμα: στα φυτά που τα σπέρματα μπορεί να είναι γυμνά, δηλαδή να μην περιβάλλονται από καρπό.
• αγγειόσπερμα: τα σπέρματα ορισμένων φυτών βρίσκονται μέσα σε καρπό, σαν να είναι μέσα σε ένα αγγείο.
• παραφυάδες
• καταβολάδες

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. περιγράφουν τις ομοιότητες και τις διαφορές των διαφόρων ομάδων οργανισμών όσον αφορά τους τρόπους αναπαραγωγής ώστε να αναδεικνύεται η εξελικτική διάσταση.
2. διακρίνουν τα ζώα σε ερμαφρόδιτα και γονοχωριστικά.
3. ξεχωρίζουν την εξωτερική από την εσωτερική γονιμοποίηση.
4. κατατάσουν τα ζώα σε ωοτόκα, ζωοτόκα και ωοζωοτόκα.

Λέξεις / κλειδιά:

• ερμαφρόδιτα
• γονοχωριστικά: χαρακτηρίζονται τα ζώα που οι αρσενικοί και οι θηλυκοί γαμέτες παράγονται σε διαφορετικά άτομα.
• εξωτερική γονιμοποίηση
• εσωτερική γονιμοποίηση
• ωοτόκα
• ωοζωοτόκα
• εκβλάστηση
• πλακούντας
• μαρσιποφόρα
• μονοτρήματα
• επισάγματά 

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. περιγράφουν τη δομή και τη λειτουργία του ανδρικού και του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.
2. διακρίνουν το ρόλο του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου.
3. περιγράφουν συνοπτικά τον έμμηνο κύκλο.
4. περιγράφουν τη διαδικασία της γονιμοποίησης και της δημιουργίας εμβρύου.
5. αναγνωρίζουν παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία της εγκύου και την ανάπτυξη του εμβρύου.
6. προσδιορίζουν και να υιοθετήσουν κανόνες προσωπικής υγιεινής και συμπεριφοράς που να συμβάλλουν στην διατήρηση της υγείας του αναπαραγωγικού συστήματος .

Λέξεις / κλειδιά:

• όρχεις
• όσχεο
• σπερματοζωάρια
• προστάτης
• εκσπερμάτωση
• ωοθήκες
• ωάριο
• ενδομήτριο
• σάλπιγγα
• έμμηνη ρήση
• έμμηνος κύκλος
• πλακούντας
• ομφάλιος λώρος
• αμνιακός σάκος
• αμνιακό υγρό
• τοκετός
• διζυγωτικά δίδυμα
• μονοζυγωτικά δίδυμα
• μαστικοί αδένες
• θηλασμός

Για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ανάπτυξη στάσεων και θετικών συμπεριφορών για την υγεία, σχετικά με θέματα που αφορούν τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και την αντισύλληψη, καλείστε να αναζητήσετε πληροφορίες και να παρουσιάσετε τις εργασίες σας στην ολομέλεια της τάξης.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. αναγνωρίζουν το κύτταρο ως δομική και λειτουργική μονάδα των έμβιων όντων και ως πρώτου επίπεδου
   οργάνωσης των βιολογικών συστημάτων.
2. διατυπώνουν την κυτταρική θεωρία.
3. διακρίνουν τα κυττάρα σε ευκαρυωτικά και προκαρυωτικά με κριτήριο την ύπαρξη πυρήνα.
4. περιγράφουν τα δομικά χαρακτηριστικά ενός προκαρυωτικού κυττάρου και την συσχέτισή τους με τις
   λειτουργίες που επιτελούν.
5. συγκρίνουν (ομοιότητες και διαφορές) ευκαρυωτικού και προκαρυωτικού κυττάρου.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. διατυπώνουν τον ορισμό της ομοιόστασης.
2. περιγράφουν τον μηχανισμό διατήρησης σταθερής θερμοκρασίας στον ανθρώπινο οργανισμό.
3. συσχετίζουν τις ασθένειες με διαταραχές στην ομοιόσταση.
4. διακρίνουν τις ασθένειες σε μολυσματικές, σε κληρονομικές, σε ασθένειες που οφείλονται σε ρύπανση
   του περιβάλλοντος και σε ασθένειες που οφείλονται σε τρόπο ζωής ή συμπεριφοράς.
5. διακρίνουν τους μικροοργανισμούς σε παθογόνους και μη παθογόνους.
6. διαχωρίζουν τους ιούς από τους άλλους μικροοργανισμούς και να αιτιολογούν αυτή τη
   διάκριση.
7. περιγράφουν τους τρόπους μετάδοσης μιας μολυσματικής ασθένειας.

Λέξεις / κλειδιά:

• ομοιόσταση
• μικρόβιο (μικροοργανισμός),
• μηχανισμοί αυτορύθμισης,
• ασθένεια,
• παθογόνος μικροοργανισμός,
• μόλυνση,
• ξενιστής,
• μολυσματική ασθένεια,
• επώαση,
• συμπτώματα,
• διάγνωση,
• επιδημία,
• πανδημία,
• θεραπεία,
• πρόληψη,
• βακτήρια,
• ιοί,
• πρωτόζωα,
• μύκητες,

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

1. διακρίνουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπου σε εξωτερικούς και εσωτερικούς, και τους εσωτερικούς σε γενικούς και ειδικούς.
2. ορίζουν το αντιγόνο και το αντίσωμα και τους τρόπους με τους οποίους τα αντισώματα συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των μικροοργανισμών.
3. δίνουν τον ορισμό της ανοσίας.
4. αντιλαμβάνονται την χρησιμότητα των εμβολίων και των ορών στην πρόληψη και την αντιμετώπιση ασθενειών.
5. συσχετίζουν τον τρόπο ζωής και των καθημερινών πρακτικών του ατόμου με την διατήρηση της προσωπικής του υγείας.
6. αντλούν πληροφορίες από τη βιολογία και τις επιστήμες υγείας για την ερμηνεία φαινομένων και καταστάσεων που αφορούν την καθημερινή ζωή.

Λέξεις / κλειδιά:

• εξωτερικοί αμυντικοί μηχανισμοί,
• εσωτερικοί αμυντικοί μηχανισμοί,
• γενικοί αμυντικοί μηχανισμοί,
• ειδικοί αμυντικοί μηχανισμοί,
• αντιγόνο,
• αντίσωμα,
• ανοσολογική αντίδραση,
• φαγοκυττάρωση,
• φλεγμονή,
• ανοσία,
• εμβολιασμός,
• εμβόλιο,
• ορός,
• εξαρτησιογόνος ουσία,
• εξάρτηση,
• εθισμός,
• σύνδρομο στέρησης