Μάθημα : ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ - Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Τα ζώα μέχρι και τα φυτά έχουν μία «γλώσσα» που έρχονται σε άμεση επικοινωνία με το περιβάλλον. Τα ζώα επικοινωνούν με διάφορους τρόπους, όπως με ήχους (φωνές, τραγούδια), οπτικά μέσα (κινήσεις σώματος, χορούς, εκφράσεις), χημικά σήματα (οσμές), και με την αφή (χάδια, γλείψιμο), χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους για να εκφράσουν συναισθήματα, να προειδοποιήσουν για κίνδυνο, να βρουν τροφή ή σύντροφο.

Η επικοινωνία είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και διατήρηση κοινωνικών δεσμών μέσα σε μια ομάδα, όπως οι χιμπατζήδες που ανταλλάσσουν χάδια ή οι ελέφαντες που ενώνουν τις προβοσκίδες τους. Αυτό - εμείς οι άνθρωποι - το ονομάζουμε Κοινωνική συναναστροφή.

Τα φυτά επικοινωνούν χρησιμοποιώντας χημικές ουσίες, όπως πτητικές οργανικές ενώσεις και αέρια όπως το αιθυλένιο, για να στέλνουν μηνύματα και να ανταποκρίνονται σε κινδύνους και αλλαγές στο περιβάλλον τους. Αυτή η επικοινωνία επιτρέπει σε φυτά που έχουν τραυματιστεί να ειδοποιούν γειτονικά φυτά για την παρουσία παρασίτων ή άλλους κινδύνους, ενώ ταυτόχρονα τα υγιή φυτά ενεργοποιούν την παραγωγή χημικών ουσιών για να ενισχύσουν την άμυνά τους. Επιπλέον, βλέπουν από ποια κατεύθυνση έρχεται το φως, μπορούν να καταλάβουν αν είναι δυνατό ή αδύναμο και να κρίνουν πόση ώρα παραμένουν χωρίς φως.

Αλλά πια γλώσσα είναι αυτή που κάνει εμάς τους ανθρώπους να ξεχωρίζουμε και να διαμορφώνουμε πολιτισμούς;

Σκοπός είναι να προσεγγίσουμε από τη αρχή τα γράμματα ως σημεία-σημάδια-σύμβολα που αποτελούν τις λέξεις και να τα τακτοποιήσουμε σύμφωνα με τους δικούς μας κανόνες. 

ΕΡΓΑΣΙΑ 1η : Η εικόνα των λέξεων. Η γραφή γράφει. Πώς επικοινωνούμε

Η (ανα-) παράσταση του λόγου ή της σκέψης είναι η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του γράφω. Η ιστορία ξεκινάει από την εμφάνιση της γραφής που την διακρίνει με την προϊστορία. Τα στοιχεία που συγκροτούν την γραφή είναι σύμβολα (γράμματα, σημάδια, αριθμοί, σημεία στίξης), ένα μέσο επικοινωνίας για τη δημιουργία αναπαραστάσεων της ανθρώπινης γλώσσας. Είναι ένα σύστημα, καταγραφής της γλώσσας, του λόγου και της σκέψης. H γραφή δεν κατακτάτε από τον χρήστη με άμεσο φυσικό τρόπο, όπως συμβαίνει με τη γλώσσα, αλλά αποκτάται ως γνώση μέσω της εκμάθησης. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τη γραφή για να αναπαραστήσει τη γλώσσα του, επινοήθηκαν εκατοντάδες συστήματα γραφής.

Άσκηση 1α : Δημιουργούμε μία εικόνα από όλα αυτά που περιγράψαμε και γράψαμε στον πίνακα.

Άσκηση 1β : Μολύβι, μαρκαδοράκι, χρώματα. Η εικόνα γράφει, η λέξεις αναπαριστούν

Περιγράφουμε με λέξεις, προτάσεις, σκέψεις στο χαρτί μας από τις δύο εικόνες που βλέπουμε. Από τις λέξεις που θα βρούμε κρατάμε τις πιο σημαντικές για εμάς και τις ταξινομούμε βρίσκοντας τις παρεμφερείς ερμηνείες τους. Φτιάχνουμε νέες προτάσεις ή σχηματοποιούμε με διάφορους τρόπους τις λέξεις στο χαρτί μας προσθέτοντας σύμβολα, σχήματα, χρωματισμούς. Δημιουργούμε νέες εικόνες από τις νέες σχέσεις των λέξεων που ανακαλύψαμε.

Άσκηση 1γ : Μαρκαδοράκι. Δημιουργούμε με λέξεις και προτάσεις ένα σχέδιο αντί για γραμμές.

Άσκηση 1δ : ψαλίδι κόλα. Από εφημερίδες κόβουμε γράμματα, λέξεις και φτιάχνουμε ένα δικό μας κείμενο-εικόνα