Μάθημα : Βιολογία Β' Λυκείου

Α. Αρχικά, οι  μαθητές και οι μαθήτριες που τη σχολική χρονιά 2021- 2022 φοιτούν στη Β’ Λυκείου και τη σχολική χρονιά 2019-2020 φοιτούσαν στη Γ’ Γυμνασίου, θα ήταν χρήσιμο να κάνουν επνάληψη στις απαιτούμενες γνώσεις για τη Βιολογία Β΄ Λυκείου οι οποίες είχαν διδαχθεί στη Γ’ Γυμνασίου.

Οι γνώσεις αυτές αφορούν:

• τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής,
• τα μόρια της ζωής,
• την οργάνωση του κυττάρου
• και τη γενική εικόνα των σχετικών διαδικασιών με τη διατήρηση και συνέχιση της ζωής, το κεντρικό δόγμα της Βιολογίας.

Τα παραπάνω διδάχτηκαν στο βιβλίο Βιολογίας Β &Γ Γυμνασίου (http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2210/Biologia_B-G-Gymnasiou_html-empl/) στα κεφάλαια: 1 & 5 αντίστοιχα.

Ως προς τα Μόρια της Ζωής, κατά την επανάληψή μας,

Να δοθεί έμφαση:

• Στον ρόλο των ατόμων, μορίων, ιόντων ως βασικών μονάδων της ύλης, ο οποίος διακρίνεται από το ρόλο του κυττάρου ως του πρώτου επιπέδου οργάνωσης της ζωής.
• Στην αναφορά των βιολογικών μακρομορίων και στην περιγραφή του ρόλου καθενός από αυτά.

Να δείτε το διδακτικό υλικό:

• «Τα χημικά συστατικά της ζωής»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3080?locale=el

Ως προς τη δομή και την οργάνωση των κυττάρων (ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών, φυτικών και ζωικών)

Να δοθεί έμφαση:

• Στην διάκριση των ευκαρυωτικών οργανισμών σε μονοκύτταρους και πολυκύτταρους.
• Στην περιγραφή δομικών χαρακτηριστικών ενός ευκαρυωτικού κυττάρου και συγκεκριμένα στην δομή και  λειτουργία της πλασματικής μεμβράνης, του πυρήνα, του κυτταροπλάσματος, του ενδοπλαματικού δικτύου (αδρού και λείου), των ριβοσωμάτων, του συμπλέγματος Golgi, των λυσοσσωμάτων, των κενοτοπίων, των μιτοχονδρίων, των χλωροπλαστών και του κυτταρικού τοιχώματος καθώς και στη συσχέτιση της δομής του κάθε οργανιδίου με τις λειτουργίες που επιτελεί.
• Στη σύγκριση (ομοιότητες και διαφορές) ενός ζωικού και ενός φυτικού κυττάρου.
• Στην συσχέτιση της μορφολογίας ενός κυττάρου με την λειτουργία του στο πλαίσιο του οργανισμού.

Να δείτε το διδακτικό υλικό:

• Εκπαιδευτικό λογισμικό Γυμνασίου για τη Βιολογία

http://www.pi-schools.gr/software/gymnasio/viologia/

• «Χρωματίζοντας τα μέρη του φυτικού κυττάρου»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3086

• «Το ζωικό κύτταρο- Υλικό για μεγαλύτερα παιδιά»

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/10470

• «Το ευκαρυωτικό κύτταρο – Άσκηση αξιολόγησης γνώσεων στη σύγκριση φυτικού και ζωικού κυττάρου.»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/6666

• «Παρατήρηση κυττάρων στο μικροσκόπιο»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3158?locale=el

Ως προς τη Γενική εικόνα, εννοιών και διαδικασιών σχετικών με τη διατήρηση και συνέχεια της ζωής και το Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας (Κεφάλαιο: 5, Βιολογίας Β & Γ Γυμνασίου)

Να δοθεί έμφαση:

• Στην περιγραφή, σε αδρές γραμμές, της δομής  του DNA.
• Στην αναγνώριση του DNA ως το γενετικό υλικό.
• Στην αναγνώριση της γενετικής πληροφορίας ως αλληλουχία νουκλεοτιδίων γραμμένη στα γονίδια .
• Στην περιγραφή, σε γενικές γραμμές, των βημάτων της αντιγραφής, της μεταγραφής και της μετάφρασης.
• Στη βιολογική σημασία των διαδικασιών της αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης.
• Στην αναγνώριση, σε γενικές γραμμές, του βιολογικού ρόλου των RNAs.
• Στην συσχέτιση της αλληλουχίας των νουκλεοτιδίων με την αλληλουχία αμινοξέων μέσω του γενετικού κώδικα.
• Στην αναγνώριση της  πρωτεΐνης  ως το μακρομόριο που είναι άμεσα ή έμμεσα υπεύθυνο για τα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των οργανισμών.

Προτείνεται να αξιοποιηθεί το διδακτικό υλικό:

•  Εκπαιδευτικό λογισμικό Γυμνασίου για τη Βιολογία

http://www.pi-schools.gr/software/gymnasio/viologia/

• «Κεντρικό δόγμα της Βιολογίας»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3098

• «Έκφραση της γενετικής πληροφορίας: Μετάφραση (αξιολόγηση σχετικών γνώσεων)»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/6670

Β. Στη συνέχεια και προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχεια από την Α' Λυκείου στη Β' Λυκείου θα γίνει επανάληψη στα πλέον κεντρικά σημεία της ύλης της Α΄Λυκείου, τα οποία  προσδιορίζονται ως εξής:

• η σύνθεση του αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πλάσμα),
• οι λειτουργίες του αίματος
• καθώς και η πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων ασθενειών (ΣΜΝ)

Τα παραπάνω, διδάχτηκαν στο βιβλίο Βιολογίας Α' Λυκείου (http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2666/Biologia_A-Lykeiou_html-empl/) στα Κεφάλαια: 3 και 12 αντίστοιχα.

Κατά την επανάληψη, να δοθεί έμφαση:

1. Στο ρόλο και τις λειτουργίες του αίματος.
2. Στη σύνθεση του αίματος: ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πλάσμα.
3. Στη συσχέτιση της δράσης των λευκοκύτταρων (βασεόφιλα, ησωσινόφιλα, ουδετερόφιλα, μακροφάγα) με την άμυνα του οργανισμού και τη φαγοκυττάρωση.
4. Στη συσχέτιση μιας ομάδας λευκοκυττάρων, που ανήκουν στα λεμφοκύτταρα, τα Β- λεμφοκύτταρα με την παραγωγή αντισωμάτων.
5. Στη συσχέτιση των αιμοπεταλίων με την πήξη του αίματος.
6.  Στη σύσταση του πλάσματος, το οποίο περιέχει ανόργανες και οργανικές ουσίες (μεταξύ των οποίων και πρωτεΐνες), χρήσιμες και άχρηστες.
7. Στη κατανόηση σχετικά με το πώς προσδιορίζονται οι ομάδες αίματος (ΑΒΟ και Rh +/-)
8. Στην αναγνώριση της μαστογραφίας και του τεστ Παπανικολάου ως μέσα πρόληψης εμφάνισης ασθενειών που απευθύνονται στο σύνολο του γυναικείου πληθυσμού.
9. Στη διάκριση της αντισύλληψης από την πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων ασθενειών (ΣΜΝ).
10. Στην αναφορά μεθόδων αντισύλληψης και πρόληψης σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων προσδιορίζοντας τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματά τους χρησιμοποιώντας ως πηγή το σχολικό εγχειρίδιο.

Ενδεικτικές δραστηριότητες:

Αξιοποίηση ψηφιακού υλικού:

• Κατηγορίες ζωικών ιστών

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3085?locale=el

• Τα κύτταρα του αίματος: μορφή και λειτουργία

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1284?locale=el

• «Φυγοκέντριση δείγματος αίματος»

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-1520

• «Πώς ο οργανισμός αναπληρώνει το αίμα;» Κέντρο αίματος- Υπουργείο Υγείας

http://www.aimodosia.gov.cy/moh/blood/blood.nsf/page24_gr/page24_gr?OpenDocument

Καλή συνέχεια και καλή μελέτη παιδιά !

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας, προτείνεται η  χρήση του εκπαιδευτικού υλικού:

Η κλίμακα των μεγεθών : https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1391200

«Τα είδη των βακτηρίων»

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3107

 «Βακτήριο Vibrio.cholerae»

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-3144

«Βακτήριο Salmonella»

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-3143

«Πρωτόζωο Plasmodium»

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-3104

Συνθετική εργασία 1 :

Μπορείτε να συνθέσετε μικρές εργασίες σχετικά με την εμφάνιση και αντιμετώπιση ασθενειών και επιδημιών, όπως η ελονοσία, η πανώλη, η επιδημική κρίση COVID-19 κ.ά. τόσο στο παρελθόν όσο και στις μέρες μας. Οι εργασίες σας θα παρουσιαστούν στην τάξη σας.

Συνθετική εργασία 2:

Μπορείτε να συνθέσετε μικρές εργασίες σχετικές με τα αντιβιοτικά, την κατάχρηση και αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών, την εξειδικευμένη δράση αντιβιοτικών και την ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα αντιβιοτικά. Οι εργασίες σας θα παρουσιαστούν στην ολομέλεια της τάξης σας.

Για περισσότερη εξάσκηση, μέσα από το παιχνίδι, μπορείτε να συμπληρώσετε online τις παρακάτω ερωτήσεις:

Κεφάλαιο: 1 https://forms.gle/3Ug3xwZcEzXi8rGJ7

1. Συμπληρώστε τις λέξεις που λείπουν ώστε να ολοκληρώνεται το νόημα με επιστημονική εγκυρότητα.

Η οργάνωση της άμυνας του οργανισμού.

Τα κύτταρα άμυνας του οργανισμού

2. Περιγράψτε τη δομή του αντισώματος  Η δομή του αντισώματος

3. Πρωτογενής και Δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση

4. Η ιστορία των εμβολίων

Θαλάσσιοι οργανισμοί στον παγκόσμιο χάρτη.

Οργανισμοί ανάλογα με τον τρόπο που βρίσκουν την τροφή τους

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Υγεία

Ο κύκλος του άνθρακα

Η αξία της Φωτοσύνθεσης

Ο κύκλος του Νερού

Ο κύκλος του Αζώτου

Ο ρόλος των φυματίων στον κύκλο του Αζώτου

Εμβάθυνση στους βιογεωχημικούς κύκλους

Προσπαθώντας να εμβαθύνουμε στην έννοια της Φυσικής Επιλογής μπορούμε να δούμε στον ακόλουθο σύνδεσμο λάθος αντιλήψεις σχετικά με αυτήν.

Λάθος αντιλήψεις σχετικά με την έννοια της Φυσικής Επιλογής.