Μάθημα : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμες σημειώσεις για το μυθιστόρημα της Ζωρζ Σαρή «Και πάλι στο σχολείο», με το οποίο ασχοληθήκαμε στην τάξη.

Το διήγημα «Να 'σαι καλά δάσκαλε» του Γιώργου Ιωάννου ανήκει στην κατηγορία των λαογραφικών κειμένων. Ως λαογραφία ορίζεται η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις της λαϊκής παράδοσης. 

Τι ονομάζεται όμως λαϊκή παράδοση;

Είναι το σύνολο των στοιχείων του πολιτισμού που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας, τόσο τα υλικά δημιουργήματα (οικοδομήματα, αντικείμενα, στολές, κ.α.), όσο και τα πνευματικά (ήθη, έθιμα, πνευματικές δημιουργίες, κ.α.), αλλά και οι θεσμοί, οι συμπεριφορές, οι αξίες κτλ. 

Την αγάπη για αυτή τη λαϊκή παράδοση προσπαθεί να εμφυσήσει και ο δάσκαλος του κειμένου μας στους δικούς του μαθητές.

Στο λινκ μπορείτε να ακούσετε πάλι το κείμενο, όποτε θελήσετε να κάνετε επανάληψη. 

Το κείμενο «Από δόξα και θάνατο» της Μέλπως Αξιώτη ανήκει στη κατηγορία κειμένων σχετικών με την ΕΘνική ζωή. 

Συγκεκριμένα αναφέρεται στην περίοδο που η Ελλάδα βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, κατά την οποία ο ελληνικός λαός βασανιζόταν από δυστυχία, πείνα και κυρίως τη βία του κατακτητή. Παράλληλα, όμως, φούντωνε και το αντιστασιακό πνεύμα και η αγωνιστική ενότητα του λαού, στοιχεία τα οποία περιγράφονται και μέσα στο κείμενό μας. 

Ένα μικρό και περιληπτικό βίντεο για να μάθουμε-θυμηθούμε κάποιες πληροφορίες για το έπος του 1940 και ένα παιχνίδι για να εξασκήσουμε τις γνώσεις μας.

Πατώντας εδώ θα βρείτε την εκπομπή που αναφέρεται στη συγγραφέα Μέλπω Αξιώτη. Το βίντεο αντλήθηκε από σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου.

Στο κείμενο θίγονται τα βαθιά αισθήματα που αναπτύσσονται μεταξύ δύο προσώπων ως αποτέλεσμα της γνωριμίας και του ιδιαίτερου δεσμού που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Τα αισθήματα αυτά είναι η αγάπη, ο σεβασμός, καθώς και η εκτίμηση και η συμπάθεια που αισθάνεται ο ένας για τον άλλο. Πίσω από αυτόν το φανταστικό κόσμο που πλάθει ο συγγραφέας, κρύβεται ένας μεγάλος προβληματισμός για τον άνθρωπο, τις αξίες, τους στόχους, το ρόλο του στη ζωή και τα συναισθήματά του.

Στο λινκ μπορείτε να παρακολουθήσετε σε βίντεο το κείμενό μας με μια "πιο παιδική" ματιά. Πρόκειται για βίντεο - απόσπασμα κινουμένων σχεδίων από το κανάλι «Βουλή των Ελλήνων» της ελληνικής τηλεόρασης. 

Κι εδώ μπορείτε να ακούσετε τον Μικρό Πρίγκιπα σε audiobook με τη φωνή του Chris Pilitsis. Το απόσπασμα που αναλύσαμε στην τάξη είναι στα λεπτά 1:09:58- 1:20:15.

Ας έχουμε στο μυαλό μας έναν ωραίο λόγο του εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού: «Αγάπα για να ζήσεις, ζήσε για να αγαπάς». 

Το απόσπασμα προέρχεται από το μυθιστόρημα «Η αυλή μας» της Μαρίας Ιορδανίδου, στο οποίο η συγγραφέας περιγράφει σκηνές από τη ζωή στη σύγχρονη τσιμεντούπολη. Αυτή η ισοπεδωτική ομοιομορφία των μεγαλουπόλεων, σε συνδυασμό και με τον φόβο, που εμπνέει η ανωνυμία της συγκατοίκησης στην πολυκατοικία, οδηγούν τους ανθρώπους στην αποξένωση και στην εσωστρέφεια. Εύλογα, λοιπόν, καυτηριάζει η αφηγήτρια πως οι Έλληνες «έχασαν τη ρωμιοσύνη τους», δηλαδή τις παραδοσιακές αρετές της φιλίας, της φιλοξενίας, της ευγένειας, της αλληλεγγύης. 

Μάλιστα, ένας άλλος πεζογράφος ο Αντώνης Σαμαράκης παρατήρησε ότι «ποτέ άλλοτε οι στέγες των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά και οι ψυχές τους τόσο απομακρυσμένες».

Στο λινκ μπορείτε να ακούσετε πάλι το κείμενο όταν θελήσετε να κάνετε επανάληψη.

Το κείμενο χρονολογείται γύρω στα 1855 και αποτελεί την απάντηση του Σιάτλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων, στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Φραγκλίνο Πηρς, ο οποίος ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους στην αμερικανική κυβέρνηση. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς ξένη στις αντιλήψεις και στον τρόπο ζωής των Ινδιάνων, ο δεσμός των οποίων με τη φύση είναι ιερός και αδιάσπαστος, όπως η αδερφική αγάπη. Ο Σιάτλ εκφράζει με περηφάνια και σεβασμό στην παράδοση τον τρόπο σκέψης της φυλής του, ο οποίος διαφέρει πλήρως από τις υλικές αξίες και τον κατακτητικό πολιτισμό των λευκών. Οι σκέψεις που διατυπώνει ο Σιάτλ απέχουν από εμάς ενάμιση σχεδόν αιώνα, είναι όμως εξαιρετικά επίκαιρες στην εποχή μας, τώρα που όλοι πλέον βιώνουμε τις ολέθριες συνέπειες από την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και τη διαρκώς επεκτεινόμενη οικολογική καταστροφή του πλανήτη μας.

Θα μπορούσε να ειπωθεί πως το κείμενο είναι προφητικό γιατί δεν τηρήθηκαν οι παραινέσεις των Ινδιάνων και ήρθε η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Θυμίζει στο σύγχρονο κόσμο ποιες αξίες καταπάτησε με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η ανθρωπότητα στα σημερινά περιβαλλοντικά προβλήματα.

H Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974:

Ήταν τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου 1974, πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Η Τουρκία υποστηρίζει πως η επιχείρηση αποτελεί ειρηνευτική επέμβαση νομιμοποιημένη από το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων (συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου). Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης την αναφέρουν ως εισβολή. Το πραξικόπημα διατάχθηκε από την Χούντα των Αθηνών και πραγματοποιήθηκε από την κυπριακή Εθνική Φρουρά σε συνεργασία με την οργάνωση ΕΟΚΑ Β΄. Το πραξικόπημα ανέτρεψε τον πρόεδρο Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και στόχος του ήταν η ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο τοποθετημένος από τους πραξικοπηματίες νέος Πρόεδρος, Νίκος Σαμψών, ανακήρυξε την Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου.

Στις 20 Ιουλίου, η Τουρκία εισέβαλε στο νησί, προφασιζόμενη το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων. Οι τούρκικες δυνάμεις εντός τριών ημερών κατέλαβαν την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους. Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ») κατά την οποία κατέλαβε το 36,2% του νησιού και εκτόπισε 120 χιλιάδες Κύπριους (άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι), ενώ συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι.

Γύρω στις 150.000 άνθρωποι (πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού και το ένα τρίτο των Ελληνοκυπρίων) προσφυγοποιήθηκαν. Ένα χρόνο αργότερα, 60 000 περίπου Τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές. Το 1983, ανακηρύχθηκε η Τούρκικη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου, αναγνωρισμένη μόνο από την Τουρκία. Η διεθνής κοινότητα θεωρεί τα εδάφη της ΤΔΒΚ ως κατεχόμενη από τις τουρκικές δυνάμεις περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου. Η κατοχή εξακολουθεί να θεωρείται παράνομη, ενώ οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού ζητήματος συνεχίζονται.