Π.χ.           KOH + HNO₃ ⟶  KNO₃ + H₂O       ή       Ca(OH)₂  + 2HI  ⟶  CaI₂ + 2 H₂O

Καθώς οι δυο ουσίες εξουδετερώνονται και οι συζυγείς τους ηλεκτρολύτες δεν αντιδρούν με το νερό, pH το διάλυμα που προκύπτει καθορίζεται από το ποια ουσία είναι σε περίσσεια. Η αντίδραση γίνεται στοιχειομετρικά τότε το διάλυμα είναι ουδέτερο. Αλλιώς το pH προσδιορίζεται από τη διαφορά των συγκεντρώσεων των δυο ουσιών.

Σε όλες τις ασκήσεις η θερμοκρασία είναι 25◦C και η K_w = 10^-14 στη θερμοκρασία αυτή. Δίνονται τα A_r: H=1, N=14, O=16, Ca=40, I=127.

1. Σε 2L δ/τος NaOH 1Μ προστίθενται 3L δ/τος HCl 0,5Μ. Να υπολογιστεί το pH του τελικού διαλύματος.
2. 7,4g Ca(OH)₂ προστίθενται σε 400g δ/τος ΗΝΟ₃ 0,5Μ χωρίς μεταβολή του όγκου. Να βρεθεί το pH του διαλύματος που προκύπτει.

Π.χ.         ΗBr  +  NH₃  ⟶  NH₄⁺ + Br ^-       ή       HClO₄  +  CH₃NH₂ ⟶ CH₃NH₃⁺ + ClO₄^-

Αν η εξουδετέρωση γίνει στοιχειομετρικά τότε προκύπτει διάλυμα άλατος και το pH υπολογίζεται όπως είδαμε στην προηγούμενη ενότητα.

Αν το οξύ είναι σε περίσσεια, τότε στο διάλυμα μετά την αντίδραση υπάρχει ισχυρό οξύ (η διαφορά μεταξύ της ποσότητας του και της βάσης) και ασθενές οξύ (το συζυγές της βάσης, ίσο με την ποσότητά της) και το pH υπολογίζεται μόνο από το ισχυρό όπως στο Β1.

Αν η βάση είναι σε περίσσεια, τότε το διάλυμα μετά την αντίδραση περιέχει την ασθενή βάση (όση η διαφορά μεταξύ της ποσότητας της και του οξέος) και το συζυγές της οξύ (ίσο με την ποσότητα του ισχυρού οξέος). Το διάλυμα που προκύπτει είναι συνήθως ρυθμιστικό και υπολογίζεται όπως θα δούμε παρακάτω.

3. Σε 250mL διαλύματος ΝΗ₃ 0,12M προστίθενται 25mL διαλύματος ΗΙ 0,6Μ οπότε προκύπτει το διάλυμα Α. Στο Α προστίθενται άλλα 25mL του ίδιου διαλύματος ΗΙ και λαμβάνεται το διάλυμα Β. Να υπολογιστεί το pH των διαλυμάτων Α και Β. Δίνεται η K_bNH3 = 10^-5

Π.χ.  ΗF  +  NaOH  ⟶  Na⁺ + F ^-  +  H₂O     ή    CH₃COOH  +  KOH  ⟶  CH₃COO ^- +  K⁺  +  H₂O

Ομοίως με την προηγούμενη περίπτωση, έχουμε διάλυμα ασθενούς βάσης αν η αντίδραση γίνει στοιχειομετρικά, ισχυρής βάσης αν η ισχυρή βάση είναι σε περίσσεια (Β2) και ρυθμιστικό διάλυμα αν το ασθενές οξύ είναι σε περίσσεια.

4. Σε 200 mL δ/τος ΚOH 0,5M προστίθενται 800mL δ/τος CH₃COOH 0,125Μ. Να υπολογιστεί το pH του τελικού διαλύματος. Δίνεται η K_aCH3COOH = 10^-5.

Π.χ.  HCOOH  +   NH₃  ⟶ HCOO^- + NH₄⁺

Πρακτικά ο υπολογισμός του pH είναι δυνατός μόνο αν η αντίδραση γίνει στοιχειομετρικά και προκύψει ουδέτερο άλας. Αλλιώς μπορούμε απλά να εκτιμήσουμε αν ένα διάλυμα είναι όξινο (στοιχειομετρική ή μεγαλύτερη ποσότητα του οξέος με K_a > K_b της βάσης) ή βασικό (στοιχειομετρική ή μεγαλύτερη ποσότητα της βάσης με K_b > K_a του οξέος).

Π.χ.    ΗCl  +  CH₃COONa ⟶  CH₃COOH  + NaCl

Είναι αντίστοιχη περίπτωση με την Ε2 καθώς πρακτικά έχουμε το ισχυρό οξύ με μια ασθενή βάση. Έτσι αν η αντίδραση γίνεται στοιχειομετρικά προκύπτει διάλυμα ασθενούς οξέος, αν το ισχυρό οξύ είναι σε περίσσεια έχουμε την περίσσεια του να καθορίζει το pH ενώ αν το άλας είναι σε περίσσεια (που είναι και η πιο συνήθης περίπτωση) προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα.

5. Σε 500mL δ/τος NaOH 0,2M προστίθενται 29g ΝΗ₄Ι. Να υπολογιστεί το pH του διαλύματος που προκύπτει. Δίνεται η K_bNH3 = 10^-5

Π.χ.  ΝαΟΗ  +   ΝΗ₄ΝΟ₃  ⟶  ΝαΝΟ₃  +  ΝΗ₃   +  Η₂Ο

Ομοίως με το προηγούμενο και αντίστοιχα με την Ε3. Στοιχειομετρική αντίδραση δίνει διάλυμα ασθενούς βάσης, περίσσεια της ισχυρής βάσης υπολογίζεται το pH από την περίσσειά της, ενώ περίσσεια του άλατος οδηγεί συνήθως σε ρυθμιστικό διάλυμα.