Μάθημα : Νεοελληνική Γλώσσα_ Γ' Λυκείου

Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με την παράγραφο, την έννοιά της, τη δομή της και τους τρόπους ανάπτυξής της. 

Το δοκίμιο είναι ένα είδος του πεζού λόγου μέσης συνήθως έκτασης, το οποίο δεν εξαντλεί πλήρως το θέμα του. Τα όριά του είναι ρευστά, γι’ αυτό και άλλοτε κινείται πιο κοντά στον επιστημονικό - αποδεικτικό λόγο και άλλοτε πλησιέστερα στον φιλοσοφικό - στοχαστικό ή άλλοτε πλησιάζει τη λογοτεχνία.

Η επιλογή εκ μερους του συγγραφέα είτε της ενεργητικής είτε της παθητικής σύνταξηςσχετίζεται με το ύφος του κειμένου και τον επικοινωνιακό στόχο που θέλει να επιτύχει. 

Η επιλογή του ρηματικού προσώπου είναι αλληλένδετη με το σκοπό συγγραφής, το ύφος ενός κειμένου και το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που επιδιώκει ένας συγγραφέας. 

Η στίξη είναι ένας τρόπος να δειχθούν, στον γραπτό λόγο, με τη βοήθεια ειδικών σημαδιών, όψεις της σύνταξης και της σημασιολογίας του κειμένου.

Ο όρος παιδεία με την ευρύτερη έννοια, προσδιορίζεται ως η γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου και συνδέεται με έννοιες, όπως η «μόρφωση», η «αγωγή» και η «κουλτούρα». Η παροχή παιδείας και αγωγής στους νέους ανθρώπους δεν αποτελεί αποκλειστικό έργο του σχολείου καθώς σε αυτή τη διαδικασία συμμετέχουν κι’ άλλοι φορείς όπως η οικογένεια, το οικογενειακό περιβάλλον, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η θρησκευτική πίστη, οι νόμοι και οι κανόνες του κράτους και αργότερα ο χώρος εργασίας.

Ο όρος επιστήμη με την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωμένο σώμα της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Ο πρώτος αυτός ορισμός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνομιλητές αναφέρει ότι «έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου», δηλαδή η επιστήμη αποτελεί βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση. Στη σύγχρονη εποχή, ο όρος είναι πιο περιορισμένος και δηλώνει το σύστημα απόκτησης γνώσης με βάση την επιστημονική μεθοδολογία που βασίζεται στην επιστημονική έρευνα, καθώς και στην οργάνωση και ταξινόμηση της αποκτώμενης με αυτόν τον τρόπο γνώσης. 

Τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα; Ποια είναι αυτά; Ποιες οι προυποθέσεις για την τήρησή τους και ποια φαινόμενα σήμερα φανερώνουν ότι ο σεβασμός τους είναι επισφαλής ακόμα και σε δημοκρατικές κοινωνίες;

Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που επιχειρεί να θέσει η ενότητα αυτή. 

Η γ΄ ηλικία, το γήρας, αποτελεί μια ηλικιακή κατάσταση του ανθρώπου,  η οποία σε σύγκριση με τις άλλες σηματοδοτεί την μείωση από κάθε έντονη και  ενεργή κοινωνική δράση.

Η παιδική αποτελεί τη σημαντικότερη από τις ηλικιακές φάσεις της ανθρώπινης ζωής. Τα Δικαιώματά της είναι και πρέπει να είναι σεβαστά και απαραβίαστα από όλους, γι΄ αυτό το λόγο και κάθε κοινωνία απαιτείται να διασφαλίζει σε κάθε παιδί. 

  Η σχέση μεταξύ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στα τέλη του 1960. Το 1972, η άμεση σχέση ανάμεσα στο περιβάλλον και το δικαίωμα στη ζωή αναγνωρίστηκε από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον. Το προοίμιο αναφέρει ότι «ο άνθρωπος είναι τόσο πλάσμα και πλάστης του περιβάλλοντός του και έτσι έχει την ευκαιρία για την πνευματική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξή του… Και οι δύο πτυχές του περιβάλλοντος του ανθρώπου, το φυσικό και το ανθρωπογενές, είναι απαραίτητο για την ευημερία και την απόλαυση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμη και το δικαίωμα στην ίδια τη ζωή».

Η ειρήνη είναι ένα από τα βασικότερα αγαθά, η επικράτησή της συμπεριλαμβάνεται στις ευχές των ανθρώπων διαχρονικά. Από την άλλη, οι πόλεμοι έχουν συνοδεύσει την ανθρώπινη ιστορία σε όλες της τις περιόδους. Τα τελευταία χρόνια συμβαίνουν διεθνώς μεγάλες αλλαγές που δίνουν νέα μορφή στο παγκόσμιο σκηνικό. Συνέπεια αυτών των αλλαγών είναι οι νέες εκρήξεις πολέμων που καθιστούν και στις μέρες μας την ειρήνη επισφαλή.

Με τον όρο φτώχεια αναφερόμαστε στην οικονομική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλειψη επαρκών πόρων για την ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων αναγκών, μια κατάσταση που βάζει στο επίκεντρο την ανάγκη και το δικαίωμα εξασφάλισης σε όλους τους ανθρώπους των όρων μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης. 

Ό,τι χρειάζεται βία για να διατηρηθεί, είναι καταδικασμένο. (Χένρυ Μίλλερ) 

   1. συμπεριφορά που ταιριάζει σε άνθρωπο προς συνάνθρωπό του και που τη χαρακτηρίζει ο σεβασμός και η αγάπη· ανθρωπιά . 2. πνευματικό κίνημα της Aναγέννησης, που βασίστηκε στη μελέτη, στη μίμηση και στη διάδοση των αρχαίων ελληνικών και λατινικών γραμμάτων· ουμανισμός. || (επέκτ.) κάθε νεότερη φιλοσοφική θεωρία που έχει ως αντικείμενο τον άνθρωπο και την πνευματική του εξέλιξη

Πολίτευμα με διαφορετικές μορφές κατά κοινωνίες και ιστορικές περιόδους, σύμφωνα με το οποίο η πολιτική εξουσία πηγάζει από τον λαό και ασκείται προς όφελός του, βασικές δε αρχές του αποτελούν η ισονομία, η ισοπολιτεία, η κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αρχή της πλειοψηφίας κ.λπ.

Η ελευθερία είναι, για έναν άνθρωπο, η δυνατότητά του να δρα κατά βούληση. Βούληση καλείται η δυνατότητα του ατόμου να θέτει στόχους / σκοπούς και να αποφασίζει να τους πραγματοποιεί . Η καθολική ελευθερία, με τα σημερινά δεδομένα, είναι το σωρευτικό αποτέλεσμα της ατομικής, της κοινωνικής και της πολιτικής ελευθερίας, καθώς και των εσωτερικών ελευθεριών.

Λαϊκισμός είναι η στάση και η συμπεριφορά που συναντάται στην πολιτική και στην τέχνη και χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη αυθεντική λαϊκότητα^[1] και κατ' επέκταση από δημαγωγία και προπαγάνδα.

H πίστη των Εβραίων στη μελλοντική έλευση του Μεσσία, ο οποίος θα έσωζε τον εβραϊκό λαό. Κατ’ επέκταση η πίστη στον μελλοντικό ερχομό ενός μεσσία και γενικότερα ενός σωτήρα (λ.χ. στο πολιτικό ή εθνικό επίπεδο), δηλαδή σε ένα πρόσωπο με εξαιρετικές ικανότητες (χαρισματικό ηγέτη), το οποίο και θα λυτρώσει τον λαό ή το έθνος από τα προβλήματά του.

Ο μεσσιανισμός ως νοοτροπία χαρακτηρίζει περισσότερο τους ανθρώπους εκείνους που ζουν σε ανελεύθερες ή θεοκρατικές κοινωνίες, που δεν ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ελεύθερου πνεύματος στους πολίτες∙ πνεύματος που θα τους επέτρεπε να αποδεσμευτούν από τη μοιρολατρική αντιμετώπιση της ζωής και να διεκδικήσουν πιο αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ακολουθούμενης πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, η ανησυχητική πτυχή του ζητήματος είναι πως πλέον παρατηρείται η εμφάνιση μιας ανάλογης νοοτροπίας ακόμη και σε δημοκρατικές πολιτείες, οι οποίες θα έπρεπε -λογικά- να γαλουχούν πολίτες με διαρκές και ενεργό ενδιαφέρον για τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα∙ πολίτες με αυξημένη πίστη στην αξία της προσωπικής τους συμμετοχής, και φυσικά πολίτες που δεν θα είχαν την ψευδαίσθηση πως το κράτος οφείλει να περιμένει και να προσδοκά ένα χαρισματικό ηγέτη για να λύσει τα όποια του προβλήματα.