Μάθημα : Θρησκευτικά Γ΄Λυκείου: Χριστιανισμός και σύγχρονος κόσμος.

Επιστήμη: Η συστηματική προσπάθεια ερμηνείας του κόσμου και των φαινομένων. Η επιστήμη στηρίζεται στο λογικό, τα αξιώματα, το πείραμα, την δοκιμή και την πλάνη και τα συμπεράσματα. Δεν είναι όλοι οι επιστήμονες άθεοι. Η πίστη εξετάζει το υπέρλογο δηλ. αυτό που είναι πάνω από την λογική. Η πίστη είναι εμπειρία Θεού.

Δημιουργία του κόσμου:

Παλιά επιστήμη και θεολογία συγκρούονταν γιατί προσπαθούσαν η μία να υποκαταστήσει την άλλη.

Σήμερα όμως συνεργάζονται και αλληλοσυμπληρώνονται γιατί απαντούν σε διαφορετικά ερωτήματα:

Επιστήμη: Πως; Πότε;

Θεολογία: Ποιός; Γιατί; (από αγάπη) 

Η επιστημονική θεωρία της εξελίξεως δεν αντιτίθεται στην Χριστιανική πίστη.

Τεχνολογία: οι τεχνικές γνώσεις της επιστήμης που αποσκοπούν στην βελτίωση της ζωής.

Τρείς οι στάσεις απέναντι στην τεχνολογία:

Θετική - Τεχνολογικός Μεσσιανισμός - Θεοποίηση της τεχνολογίας - Λάθος.

Αρνητική - Απόρριψη της τεχνολογίας και ρομαντική επιστροφή στην φύση. Λάθος.

Κριτική στάση με κριτήρια την αγάπη και την ελευθερία - Σωστό.

Γενετική - μηχανική: Τα επιτεύγματα της Βιολογίας (κλωνοποίηση, βλαστοκύταρα, τεχνιτή γονιμοποίηση, παρένθετη μητέρα, επιλογή του φύλου, και αύξηση του προδόκιμου ζωής). Κριτική στάση με κριτήρια την αγάπη και την ελευθερία. 

Οικολογία: η επιστήμη που εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον και οι επιπτώσεις των ενεργειών του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον.

Στον παράδεισο με το προπατορικό αμάρτημα χάλασε και η σχεση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον (φίδι). Αν αποκαταστήσουμε τη σχέση με τον Θεό αποκαθιστούμε και τη σχέση με το φυσικό περιβάλλον (ο άνθρωπος συνδιαχειριστής με τον Θεό και φύλακας του φυσικού περιβάλλοντος). Στο δεύτερο στάδιο για την Θέωση (Κάθαρσις) έχουμε αποκατάσταση σχέσης με το φυσικό περιβάλλον και σεβασμός προς αυτό. Με τον ανθρωποκεντρικό ανθρωπισμό καταστρέψαμε το περιβάλλον (ρύπανση, υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, αποψίλωση των δασών και άλλα). Χρειαζόμαστε οικοκεντρικό ανθρωπισμό. Στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος μεταμορφώνεται και το περιβάλλον από το άκτιστο φως του Χριστού. Το περιβάλλον δεν είναι δικό μας. Ανήκει στα παιδιά μας. Η αγάπη μας πρέπει να εκφράζεται και στο φυσικό περιβάλλον και τα ζώα. Ο Χριστιανός πρέπει να δίνει το παράδειγμα και στο σεβασμό του περιβάλλοντος.

Πλούτος και φτώχεια έχουν κοινωνικές διαστάσεις: κοινωνική διαστρωμάτωση, πάλη των τάξεων και κοιωνικός αποκλεισμός. Ο Χριστός δεν καταδίκασε τους πλουσίους, αλλά την αγάπη για τον πλούτο (που μπορεί να έχει και ένας φτωχός) όταν είπε πως πιο εύκολο είναι να περάσει μια καμήλα από την τρύπα μιας βελόνας, παρά ένας πλούσιος στην Βασιλεία του Θεού. Υπάρχουν πλούσιοι Πατέρες της Εκκλησίας  που μοίρασαν την περιουσία τους στους φτωχούς και αγίασαν (Μέγας Βασίλειος, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος κ.α). Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος κατηγορεί τους άρπαγες πλουσίους. Εξαίρει την ελεημοσύνη / φιλανθρωπίαα. Κατηγορεί την επιθυμία για πλούτο. Ο Μέγας Βασίλειος κατηγορεί την πλεονεξία και θεωρεί τους πλουσίους κλέφτες γιατί παίρνουν αυτά που έδωσε ο Θεός για όλους. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος λέει να μαζεύουμε ουράνιους και όχι επίγειους θησαυρούς. Ο πλούσιος πάει στην κόλαση, ενώ ο φτωχός Λάζαρος στην αγκάλη του Αβραάμ / Παράδεισος. Ο Έριχ Φρομ μιλά για το Είναι, το έχειν και το φαίνεσθαι. Προτιμά το πρώτο. 

Εργασία: Η παραγωγή έργου έναντι αμοιβής. Είναι ανθρώπινο  δικαίωμα. Λέγεται και επάγγελμα. Κάνει αυτό που υπόσχεται (επαγγέλομαι). Η εργασία πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά: οκτάωρο, άδειες με αποδοχές, πληρωμένες υπερωρίες, ιατροφαρμακευτική ασφάλιση, σύνταξη γήρατος, επίδομα ανθυγιηνής εργασίας, δικαίωμα απεργίας, όχι στις διακρίσεις, προστασία μητρότητας και δίκαιη αμοιβή. Σήμερα όλα αυτά καταστρατηγούνται (ελαστικό ωράριο, ημιαπασχοληση, ανασφάλιστη εργασία, τηλεργασία, εκμετάλλευση). Η εργασία εξαίρεται στην Αγία Γραφή (Απόστολος Παύλος: όποιος δεν εργάζεται δεν τρώει) προστατεύεται και στην Παλαιά Διαθήκη (προστασία εργατών) και στην Καινή Διαθήκη (αξία εργασίας). Επίσης προστατεύεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος). Ακόμη δεν φτάνει μόνο η πίστη αλλά χρειάζονται και καλά έργα (Απόστολος Παύλος, Άγιος Ιάκωβος).

Η μοναξιά του ανθρώπου οφείλεται στον φόβο του άλλου, στο κλείσιμο στον εγωϊστικό εαυτό: το έχειν και το φαίνεσθαι.

Η ουσία της ζωής βρίσκεται στο είναι, δηλαδή τις ανθρώπινες σχέσεις. Στην Εκκλησία (ως ευρύτερη οικογένεια) και στον γάμο και την οικογένεια πηγαίνουμε από το εγωϊστικό προσωπείο - άτομο στο πρόσωπο με πρότυπο την αγαπητική σχέση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. 

Σήμερα υπάρχουν πολλές μορφές συμβίωσης (ελεύθερη συμβίωση, σύμφωνο συμβίωσης, πολιτικός γάμος, θρησκευτικός γάμος). Η Εκκλησία προτείνει τον θρησκευτικό / ευλογημένο γάμο που αποτελεί το Μυστήριο του αρραβώνος και του γάμου. Τα στέφανα είναι το έπαθλο της παρθενίας και τα δακτυλίδια το σύμβολο της ένωσης. 

Μια μορφή αγιότητας είναι και η έγγαμη ζωή με τα βιοτικά προβλήματα.

Επανάσταση: 

• Η εξέγερση για την προσωπική, κοινωνική ή εθνική ελευθερία από την σωματική και πνευματική καταπίεση (επανάσταση του 1821, Γαλλική και Ρωσική επανάσταση, ειρηνική επανάσταση του Γκάντι κλπ).
• Η ειρηνική επανάσταση με το καλό παράδειγμα (Χριστιανισμός).

Η ειρηνική επανάσταση με το καλό παράδειγμα και την αγάπη έχει ως πρότυπο την ειρήνη και την αγάπη των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος μεταξύ τους. Είναι ανώτερη από τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές επαναστάσεις γιατί είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος για την αναμόρφωση και μεταμόρφωση του κόσμου. Ο άγιος Λουκάς, ο ιατρός χειρουργούσε πάντα υπό την παρουσία της εικόνας της Παναγίας. 

Ο Χριστός έφερε την πραγματική επανάσταση:

• Αγαπάτε αλλήλους - ακόμη και τους εχθρούς.
• Πλησίον είναι όποιος έχει την ανάγκη μας.
• Ο πραγματικός θάνατος είναι η απομάκρυνση από τον Θεό, την πηγή της ζωής.
• Κατάργηση της δουλείας και της θανατικής ποινής.
• Αποδέσμευση από την ενοχή για την αναπηρία (Οι εβραίοι έλεγαν πως αν δυστυχείς έκαναν κάποια αμαρτία οι γονείς σου ή εσύ και δεν το θυμάσαι). Η δυστυχία είναι δοκιμασία για να δούμε εμείς αν πιστεύουμε πραγματικά.
• Ο Χριστός εδιώξε την υποκρισία (Φαρισαίοι) και την εμπορευματοποίηση (έμποροι στην αυλή του Ναού).
• Αποδέσμευση από την κατά γράμμα τήρηση του Νόμου πχ αργία Σαββάτου. Ο Χριστός έκανε θαύματα και το Σάββατο.
• Αναβάθμιση του ρόλου και της αξίας των γυναικών και των παιδιών.
• Η ανοχή και η ειρηνική θέση. 
• Φιλανθρωπία.
• Καλό παράδειγμα.
• Προσευχή για όλους, ακόμη και για το φυσικό περιβάλλον. 

Ειρήνη μέσα μου: όταν μιμούμαι την ειρήνη των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος μεταξύ τους. Παραδέχομαι όλα τα κομμάτια μου (ψυχολογία).

Ειρήνη γύρω μου: όταν έχουμε ως πρότυπο την ειρήνη των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος μεταξύ τους και την ειρήνη του Χριστού. Είρήνη είναι όταν συνυπάρχεις με το σύμπαν. Με την εσωτερική ειρήνη δίνουμε το παράδειγμα στους άλλους. 

Ο σκοπός του Χριστιανισμού είναι η ειρήνη του σύμπαντος κόσμου και η διακαιοσύνη. Ειρήνη και δικαιοσύνη είναι αλληλένδετα. Τα δίνει η Χάρη του Αγίου Πνεύματος, αλλά θέλει και την ανθρώπινη συνέργεια. Ειρήνη - δικαιοσύνη - αδελφόοτητα. 

Καταδίκη του πολέμου. Αναγκαστικό ναι στον αμυντικό πόλεμο. Φανατισμός και συμφέροντα φέρνουν τον πόλεμο. Πολλές φορές έχουμε ψεύτικη ειρήνη η οποία στηρίζεται στο διαίρειν και βασίλευε.

Μετάνοια σε περόπτωση κατοχής - κατάκτησης από τους εχθρούς (πτώση Ιεροσολύμων και Κωνσταντινούπολης).

Σήμερα οι Εκκκλησίες προσεύχονται για την παγκόσμια ειρήνη. 

Δικαιοσύνη: η ισονομία και η ισοκατανομή χωρίς διακρίσεις. Η ανθρώπινη δικαιοσύνη είναι υποκειμενική. Δίκαιος είναι μόνο ο Θεός. Έχουμε ως πρότυπο δικαιοσύνης τον Χριστό ως δίκαιο και αυστηρό κριτή και συνάμα φιλεύσπκαχνο κριτή. Δεν υπάρχει δικαιοσύνη στον κόσμο γιατί είμαστε μακρυά από  τον Θεό. Η αδικία είναι παραμόρφωση - αλλοτρίωση (φαινομενολογία), προϊόν του προπατορικού αμαρτήματος. Ο άνθρωπος λόγω της αδικίας φοβάται γίνεται καχύποπτός (παρανοειδής), κλείνεται στον εαυτό του.

Η δικαιοσύνη του Θεού, η οποία εμπνέεται από αγάπη και μακροθυμία είναι το Χριστιανικό πρότυπο. Ο Χριστός αναφέρει στους Μακαρισμούς και αυτούς που διώκονται λόγω της δικαιοσύνης. Οι δίκαιοι είναι πολίτες της Βασιλείας του Θεού. Η Βασιλεία του Θεού - Βασίλειο της δικαιοσύνης. Η κοινοκτημοσύνη των πρώτων Χριστιανών στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων είναι υπόδςιγμα δικαιοσύνης. 

Ευτυχία: για τον κάθε άνθρωπο σημαίνει και κάτι διαφορετικό:

• Επιτυχία - δόξα.
• Χρήματα.
• Γάμος - οικογένεια - μητρότητα.
• Ομορφιά.
• Μόρφωση - γνώση.
• Αλληλεγγύη.
• Απελευθέρωση από την οικογενειακή ψυχοπαθολογία και αυτογνωσία (ψυχολογία).
• Χριστιανισμός: η αγάπη, η Βασιλεία του Θεού, οι μακαρισμοί. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να ευτυχεί μόνος του.