Μάθημα : Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗ 1

Περιεχόμενο μαθήματος

Εισαγωγή στην Εξέλιξη

Γνωρίζουμε ότι η ζωή εμφανίστηκε στη γη πριν από 3.5 δισ χρόνια, σαν ένας πολύ απλός μονοκύτταρος οργανισμός. Σήμερα ο κόσμος που μας περιβάλλει, παρουσιάζει πολύ μεγάλη ποικιλομορφία οργανισμών. Καταλλαβαίνουμε, λογικά λοιπόν, ότι η ζωή στη γή εξελίχτηκε. Ταυτόχρονα όμως θα ανακαλύψουμε ότι οι οργανισμοί εκτός από τις διαφορές εμφανίζουν και πολλές ομοιότητες. Για παράδειγμα, όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα, όλοι έχουν ανάγκη από νερό, κ.ο.κ.

Πώς λοιπόν εμφανίστηκαν όλες αυτές οι μορφές ζωής στη Γη, πού οφείλονται αυτές οι ομοιότητες και πώς προέκυψαν αυτές οι διαφορές;

Οι επιστήμονες σήμερα υποστηρίζουν πως όλη αυτή η ποικιλότητα οφείλεται στην εξέλιξη. Θεωρούν δηλαδή ότι όλες αυτές οι μορφές ζωής κατάγονται από κάποιες άλλες που υπήρχαν πριν από πολλά χρόνια και σταδιακά αντικαταστάθηκαν από νέες. Η εξέλιξη είναι τελικά μια συνεχής διαδικασία, που ξεκίνησε από τότε που εμφανίστηκε ζωή επάνω στον πλανήτη μας και συντελείται ακόμα και σήμερα.

Ο επιστήμονας, που διατύπωσε πρώτος την θεωρία της εξέλιξης, ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος, που γεννήθηκε στο Σρούσμπερι της Αγγλίας, το 1809. Στα 1831, σε ηλικία 22 χρόνων, ήταν κιόλας ένας καλός φυσιοδίφης, μέλος μιας μεγάλης επιστημονικής αποστολής στις ακτές της Νότιας Αμερικής. Επί έξι χρόνια, συγκέντρωνε υλικό, που θ’ αποτελούσε τη βάση μιας νέας θεωρίας στη φυσική επιστήμη. Επιστρέφοντας στην Αγγλία, συνέχισε για πολλά χρόνια τις έρευνές του.

Στα 1859, κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο: «Η γένεση των ειδών με τη φυσική επιλογή». Στο βιβλίο διατυπώνεται η εξελικτική θεωρία, που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση, αλλά επιβεβαιώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, στον 20ο αιώνα.

Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης, το «είδος» δεν είναι σταθερό κι αναλλοίωτο. Όλα τα είδη των φυτών και των ζώων, που έζησαν πάνω στη Γη ή που εξακολουθούν να ζουν, είναι το αποτέλεσμα της ασταμάτητης μεταβολής, της εξέλιξης από μια ή ελάχιστες υποτυπώδεις αρχικές μορφές. Αιτία της εξέλιξης είναι η φυσική επιλογή, που οφείλεται στον αγώνα για τη «διαιώνιση του είδους». Είναι ένας αγώνας, που τον διεξάγουν όλα τα ζωντανά πλάσματα και κατά είδη και κατά άτομα του ίδιου είδους. Έτσι, κάθε άτομο και κάθε είδος αναπτύσσει εκείνες τις ιδιότητες που το βοηθούν να επιβιώσει ή δημιουργεί νέες, ανάλογα με το τι απαιτεί η προσαρμογή του στο περιβάλλον, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια.

Με την κληρονομικότητα, οι αναπτυγμένες ή νέες ιδιότητες μεταβιβάζονται στους απογόνους, ενώ οι άχρηστες ατροφούν και, συχνά, χάνονται.
Για να καταλλάβουμε όμως καλύτερα την θεωρία θα πρέπει να θυμηθούμε τι είναι το είδος και ο πληθυσμός.

Ενα σύνολο ατόμων που μπορούν να αναπαραχθούν επειδή βρίσκονται στην ίδια περιοχή, αποτελούν έναν πληθυσμό. Για παράδειγμα, όλοι οι σκύλοι μιας πόλης.
Το είδος περιλαμβάνει το σύνολο των διαφορετικών πληθυσμών ή, με άλλα λόγια, το σύνολο όλων των οργανισμών που μοιαζουν πολύ μεταξύ τους και μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους και να αποκτήσουν γόνιμους απογόνους (αν αναπαράγονται αμφιγονικά). Δηλαδή όλοι οι σκύλοι της γης. Για το λόγο αυτό, το είδος αποτελεί τη θεμελιώδη μονάδα ταξινόμησης.