Ηλεκτρονική Σχολική Τάξη (η-Τάξη) | Δες την ιστορία ...αλλιώς! Το αν...

Όνομα	Μέγεθος	Ημερομηνία
Σταύρου Τηλέμαχος (Α3): «Εκατομμύρια στην τσάντα»! (Παρουσίαση στις 16/1/2023) Αφηγημένη ιστορία: «Μετά το μάθημα για την πείνα της Κατοχής και το πληθωριστικό χρήμα που κυκλοφόρησε τότε, μετέφερα στον πατέρα μου όσα συζητήθηκαν στην τάξη (Σημείωση: η αναφορά της διδάσκουσας έγινε με άξονα το βιβλίο του ΌΘωνος Τσουνάκου «Δραχμούλα μου, καλό σου ταξίδι», Εκδόσεις Ηλιοτρόπιο) κι εκείνος μου έδωσε αυτά τα χαρτονομίσματα να τα δείξω στην τάξη μου. Κάποια από αυτά, μάλιστα, είναι του 1944 (συγκεκριμένα της 20ης Ιουλίου αυτού του έτους) και, συγκεκριμένα,, αυτά στα οποία αναγράφεται ως ονομαστική αξία το 1.000.000 εκατομμύριο δραχμές, τα 5.000.000 εκατομμύρια δραχμές, αλλά και τα 200.000.000 (!) εκατομύρια δραχμές». Επισημάνθηκε, επίσης, στην τάξη πως ένα εξ αυτών, το πιο μεγάλο σε μέγεθος, είναι προπολεμικό (του 1935), φέρει υδατογράφημα και κοσμείται από σχέδιο που αναπαριστά Ελληνίδα —με παραδοσιακή φορεσιά και χαρακτηριστικό κεφαλόδεσμο— η οποία κρατά στάμνα, ενώ με σπάνια και ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια (εξεικονίζεται μέχρι και το κάθε φύλλο των φυτών που βρίσκονται εκατέρωθεν της γυναίκας) αποδίδεται το φυσικό τοπίο γύρω της —η στάμνα ως παραπομπή σε στοιχείο καθημερινού βίου της Ελληνίδας και στοιχείο διασύνδεσης του χαρτονομίσματος με τη λαογραφία, τον λαϊκό πολιτισμό, αλλά και το φυσικό τοπίο. Επιπρόσθετη επισήμανση της γράφουσας (με πηγή το προαναφερθέν βιβλίο, σελ. 114): τομεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα, αυτό με ονομαστική αξία το «αστρονομικό»ποσό των εκατό δισεκατομμυρίων (!) δραχμών —και το τελευταίο της κατοχικής πληθωριστικής σειράς —κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου του 1944.	1.71 MB	16/1/23, 6:11 μ.μ.
«Οι τρεις Νιζλί» (ψηφιακό κολλάζ της καθηγήτριάς σας με έμπνευση το ρολόι της Ζωής Καλλέργη)	690.25 KB	23/3/23, 10:13 μ.μ.
«Τρεις γενιές γυναικών»: φωτογραφία της κυρίας Αναστασίας Κάλφα. Το αυτοκίνητο, μοντέλο Studebaker, ήταν το μοναδικό στην περιοχή. Στο τιμόνι η γιαγιά Βεατρίκη (τυπικά βρίσκεται εκεί, δεν ήξερε στην πραγματικότητα να οδηγεί), δίπλα της ο παππούς, ιατρός Δημήτρης Λάμπρου, αριστερά η μητέρα της γιαγιάς Βεατρίκης και η προγιαγιά.	1.35 MB	15/3/23, 12:19 π.μ.
Langues de chat («γλώσσες της γάτας»)	131.62 KB	30/1/23, 11:12 μ.μ.
Madeleines Une madeleine est un petit gâteau traditionnel lorrain aux oeufs, en forme de coquillage, allongée ou ronde, originaire de Commercy. Mais comme bon nombre de gâteaux, la naissance de la madeleine se perd dans la légende…Son apparition est toujours située à Commercy, en Lorraine et toutes les cuisinières qui l’auraient inventée se seraient appelées…Madeleine. Dès le Moyen Age, on aurait fabriqué de petites brioches moulées dans des coquilles Saint-Jacques et destinées à nourrir les pèlerins en chemin vers Compostelle. D’où leur forme bien caractéristique.	316.23 KB	30/1/23, 11:11 μ.μ.
Sanguinetti Άρης (Α3): η φωτογραφική μηχανή του παππού μου, Giuseppe (Παρουσίαση στις 10/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Η φωτογραφική αυτή μηχανή ήταν του παππού μου Giuseppe (Ιωσήφ) από το Alassio, μια πόλη κοντά στην Genova από όπου και κατάγομαι από την πλευρά του πατέρα μου. Ως μηχανή είναι αρκετά βαριά (είναι σιδερένια ), δεν την έχω χρησιμοποιήσει ποτέ, τη φυλάω όμως γιατί για εμένα είναι ένα σημαντικό ενθύμιο από τον παππού μου.	712.26 KB	27/10/22, 2:48 μ.μ.
Selfie της καθηγήτριάς σας στην γέφυρα του Γοργοποτάμου (επειδή την έταξα στο Α1). Η ανατίναξη της γέφυρας αυτής, που βρίσκεται έξω από την Λαμία, αποτελεί την κορυφαία πράξη της Εθνικής Αντίστασης και μια από τις πλέον εντυπωσιακές ενέργειες δολιοφθοράς («σαμποτάζ») στην κατεχόμενη Ευρώπη. Πραγματοποιήθηκε την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου (ημέρα της Αγίας Αικατερίνης) προς την 26η. Την επιχείρηση έφεραν εις πέρας αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη (Αθανάσιο Κλάρα), αντάρτες τον ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Άγγλοι σαμποτέρ με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάγιερς και υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ. Η διακοπή της μοναδικής σιδηροδρομικής σύνδεσης Βορρά – Νότου στην Ελλάδα για έξι εβδομάδες μείωσε σημαντικά τη διακίνηση πολεμοφοδίων και πρώτων υλών προς και από την Ελλάδα, έπληξε ισχυρά το γόητρο του «ανίκητου» γερμανικού στρατού, ενδυνάμωσε το ηθικό των Ελλήνων και διευκόλυνε την διεξαγωγή του πολέμου κατά των Γερμανών στη Μέση Ανατολή.	1.13 MB	14/3/23, 7:36 μ.μ.
Αλέστα Ίριδα (Α1): η «σφαίρα» του παππού μου (Παρουσίαση στις 23/09/2022). Αφηγημένη ιστορία: Η σφαίρα αυτή είναι στην πραγματικότητα κάλυκας από σφαίρα. Τον κάλυκα αυτόν τον βρήκε ο παππούς μου στο έδαφος μετά από μία μάχη. Ο ίδιος κρατούσε ημερολόγιο στον πόλεμο, όπου κατέγραφε τα όσα συνέβαιναν, όπως για παράδειγμα τους φίλους που έχανε. Ο κάλυκας στην βάση του φέρει την ένδειξη W. R. A 1943 και στην κάτω πλευρά τον αριθμό 303.	1.25 MB	15/10/22, 5:02 μ.μ.
Αυγουστάτου Ελισσάβετ (καθηγήτρια Ιστορίας και Πολιτικής Παιδείας): ο εξάντας του πατέρα μου (Παρουσίαση στις 12/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Από αρχαιοτάτων χρόνων η ενασχόληση με την αστρονομία, και στην πορεία του χρόνου η επινόηση του αστρολάβου, της πυξίδας και του πορτολάνου, υπήρξαν παράγοντες που διευκόλυναν τα ταξίδια. Ο εξάντας μετρά το ύψος των ουράνιων σωμάτων από τον ορίζοντα. Σκοπός η εύρεση του στίγματος του πλοίου. Υποχρεωτικό όργανο στα πλοία και σήμερα. Τον εξάντα που βλέπετε τον έφερε στο σπίτι μας ο πατέρας μου, που δεν ζει πια, τη δεκαετία του ´70. Ναυτικός. Ναυτικός κι ο πεθερός μου. Στο «Κυρήνεια» ταξίδευε με τον Νίκο Καββαδία. Και ο σύζυγός μου ναυτικός —και αν ρωτήσετε τον δεκατριάχρονο γιο μου τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, θα σας πει «ναυτικός». Κοινωνία: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον που προσδοκούμε.	935.46 KB	4/11/22, 8:14 π.μ.
Αφρικανική μάσκα από έβενο Ο έβενος είναι ένα είδος πολύτιμου ξύλου που προέρχεται από των τροπικών και ημιτροπικών χωρών και χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία και στην κατασκευή διάφορων μουσικών οργάνων και κομψοτεχνημάτων. Ο έβενος λέγεται και «αμπανόζι», έχει σκοτεινό μαύρο χρώμα, είναι σκληρός, βαρύτερος από το νερό κι ευκολογυάλιστος.Τα δέντρα από τα οποία προέρχεται ανήκουν στην οικογένεια των “εβονιδών” και φυτρώνουν στις Δυτικές Ινδίες, στη Μαδαγασκάρη, στη Βραζιλία, στην Πορτογαλία, στις Φιλιππίνες και στην Ωκεανία. Το σπουδαιότερο απ’ αυτά, είναι ο «έβενος ο διόσπυρος», που φτάνει μέχρι τα 15 μ. ύψος. Πολλές ποικιλίες εβένου προέρχονται και από άλλα δέντρα, αλλά είναι κατώτερης ποιότητας. Στην Ελλάδα, έβενο βγάζουν σε μερικά μέρη της Κρήτης από το φυτό «διόσπυρος ο σινικός». Ο έβενος αυτός λέγεται και «αρχοντόξυλο».Επειδή ο έβενος είναι πολύ ακριβός, συχνά κατασκευάζονται διάφορες απομιμήσεις του από άλλα ξύλα, καθώς και με τεχνητά μέσα, οι οποίες ωστόσο δεν κατορθώνουν να συναγωνιστούν τις ιδιότητες και την ομορφιά του φυσικού έβενου.	1.03 MB	17/2/23, 12:56 μ.μ.
Βατίστας Σταμάτης (Β1): το σκίτσο μου που στολίζει την τάξη μας (Παρουσίαση στις 18/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: ο σκίτσο αυτό, που το έφερα για να στολίσουμε τον τοίχο της τάξης μας, το ζωγράφισα στο μάθημα σχεδίου που κάνω γιατί θέλω να μπω στην Αρχιτεκτονική. Το σχέδιο είναι δική μου ιδέα, δηλαδή μας αφήνουν ελεύθερους να διαλέξουμε εμείς ποια αντικείμενα θέλουμε να απεικονίσουμε χωρίς να μας δεσμεύουν. Έτσι κι εγώ διάλεξα κάποια καθημερινά αντικείμενα που μου αρέσουν και έφτιαξα αυτό το σχέδιο.	1.28 MB	27/10/22, 2:52 μ.μ.
Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη (Α1): ο χαρτοκόπτης της προγιαγιάς μου Φρόσως (Παρουσίαση: 17/2/2023). Αφηγημένη ιστορία: Το αντικείμενο αυτό σε σχήμα κροκόδειλου είναι ένας χαρτοκόπτης. Ανήκε στην προγιαγιά μου Φρόσω (Ευφροσύνη) που ήταν Αιγυπτιώτισσα και τον χρησιμοποιούσε για να ανοίγει γράμματα. Είναι ένα αντικείμενο κατασκευασμένο σπό ξύλο εβένου (Σημ. Στα αγγλικά: ebony) που χρονολογείται περίπου στην εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Όταν πέθανε η προγιαγιά μου, κάπου μετά το 1970, πέρασε στην ιδιοκτησία του γιου της, του παππού μου. Θα ήθελα να αναφέρω, επίσης, πως η μητέρα της προγιαγιάς μου της Φρόσως, που καταγόταν από την Κύπρο και είχε μεταναστεύσει στην Αίγυπτο, πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία, σχεδόν εκατό χρονών (Σημ. καθηγήτριας: την εποχή εκείνη ο θάνατος σε τόσο μεγάλη ηλικία ήταν αρκετά σπάνιος), ενώ στην κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος, όλη της η οικογένεια, παιδιά, εγγόνια, αλλά και πλήθος συγγενών και φίλων.	497.41 KB	17/2/23, 12:56 μ.μ.
Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη (Α1): το «μονόκλ» της προπρογιαγιάς μου Κατίνας (Παρουσίαση στις 23/09/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το «μονόκλ» αυτό (που χρονολογείται από το 1850) είναι στην πραγματικότητα ένα binocular αφού μετατρέπεται με μία κίνηση από μονό φακό σε διπλό. Το αντικείμενο αυτό ανήκε στην προπρογιαγιά μου Κατερίνα Δημοπούλου, που την φώναζαν «Κατίνα», την οποία είδε ο προπροπάππους μου σε ένα παράθυρο, στην Πάτρα, και την ερωτεύθηκε. Ο προπροπάππους μου ήταν μηχανικός στην Πόλη και είχε τρία παιδιά, τον Αλκιβιάδη (το επίθετό του ήταν Θεοχαρίδης και υπηρέτησε ως αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού στο θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ»), την Κική και το Γιώργο. Στην οικογένειά μου βρέθηκε διότι χαρίστηκε στην μητέρα μου λίγο πριν παντρευτεί.	1.25 MB	27/10/22, 2:47 μ.μ.
Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη: «Το μονόκλ» (Ποίημα).	225.51 KB	3/11/22, 5:29 μ.μ.
Γυναίκες που πωλούν «Μαντλέν» περιμένουν το τραίνο... Πρόκειται για το πιο ενδιαφέρον, ίσως, γλυκό της γαλλικής ζαχαροπλαστικής, το πιο «λογοτεχνικό μπισκότο του κόσμου». Ο συγγραφέας Μ. Προυστ το αξιοποιεί στο βιβλίο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Από την πλευρά του Σουάν». Ενώ, μάλιστα, στις προηγούμενες εκδοχές του έργου του ήταν μπαγιάτικο ψωμί, φρυγανιές και μπισκότα που έμοιαζαν με παξιμάδια. Το «επεισόδιο των μαντλέν», όπως έγινε γνωστό, είναι ένα από τα πιο διάσημα γεγονότα στο θεμελιώδες έργο του, συμπυκνώνοντας το θέμα της ακούσιας μνήμης. Σε διάστημα δύο ετών, ο συγγραφέας έγραψε διάφορες εκδοχές της παιδικής του ανάμνησης. Το 1907, όταν δούλευε πάνω στον πρώτο τόμο, ήταν το βούτηγμα του pain rassis, ενός κομματιού μπαγιάτικου ψωμιού, στο τσάι, που προκάλεσε την ευφορία του. Στην επόμενη εκδοχή, είχε γίνει ψημένο ψωμί, ή τοστ, και κάποια στιγμή γύρω στο 1908 έγινε biscotte, ένα είδος σκληρού μπισκότου.	63.84 KB	30/1/23, 11:11 μ.μ.
Δήμητρα-Χλόη Γεωργίου, «Ο ξύλινος κροκόδειλος» (Ποίημα) Ένα στιχούργημα με έμπνευση τον ξύλινο κροκόδειλο-χαρτοκόπτη που παρουσιάστηκε στην τάξη.	37.9 KB	27/2/23, 6:06 μ.μ.
Δημήτριος και Βεατρίκη Λάμπρου: ο παππούς και η γιαγιά της κυρίας Κάλφα κι ένα ευτυχισμένο ζευγάρι.	1.06 MB	15/3/23, 12:19 π.μ.
Διέννη Παναγιώτα: «Κροκόδειλος» (Ποίημα) Ένα στιχούργημα με έμπνευση το ξύλινο αντικείμενο (κροκόδειλος-χαρτοκόπτης) που παρουσιάστηκε στην τάξη από την Δήμητρα-Χλόη Γεωργίου (Α1).	30.1 KB	25/2/23, 6:43 μ.μ.
Δυο λόγια φωλιασμένα στο ...συρτάρι. Μέσα στο συρτάρι του «κομό» της προγιαγιάς του Αντώνη Χατζηαλέκου, Μαρίας, βρίσκεται —εκπεφρασμένη λιτά— η απόδειξη πως η ζωή και η αγάπη δεν αναχαιτίζονται ούτε από τον πόλεμο ούτε από τη φτώχεια...	370.18 KB	4/11/22, 11:31 π.μ.
Ζάκυνθος: λόφος του Στράνη.	399.51 KB	10/2/23, 7:20 μ.μ.
Η «καλαμοποδαρούσα» Μαριγούλα... Και μια ιδιαίτερα αναφορά στα γράμματα του Δημητρίου Λάμπρου, παππού της κυρίας Κάλφα: η «καλαμοποδαρούσα» είναι η λέξη με την οποία ο παππούς χαρακτηρίζει —σε επόμενη σελίδα— την Μαριγούλα (προφανώς αυτή διαθέτει πολύ λεπτά πόδια). Ευχαριστώ πολύ τον Ιάσονα που είδε τη λέξη και την επεσήμανε...	1.19 MB	15/3/23, 12:39 π.μ.
Θεοδώρα Μαλταμπέ (Α3): το φυλαχτό μου (Παρουσίαση στις 20/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το φυλαχτό αυτό —με το σταυρό στον κέντρο και τις γαλάζιες μικροσκοπικές χαντρίτσες— μου το έχει χαρίσει η μητέρα μου για να με φυλάει.	2.26 MB	27/10/22, 2:50 μ.μ.
Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Μέγα αρτοποιείον». Όταν κάποτε είπαν στον ζωγράφο πως τα ψωμιά του πέφτουν, εκείνος απάντησε πως «μόνον τα αληθινά πέφτουν, τα ζωγραφιστά όχι». Σημείωση: ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ υπήρξε ένας εξαιρετικός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος που γεννήθηκε μεταξύ του 1868 και 1871 στην Βαρειά Μυτιλήνης και το 1934 έφυγε από τη ζωή μόνος και σχεδόν άγνωστος ακόμα. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Ο «ζερβοκουτάλας», καθότι αριστερόχειρας, ο «μισακάτης», ο «αχμάκης» —όπως τον αποκαλούσαν περιπαικτικά όσο ζούσε— έμελλε να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της ελληνικής —και όχι μόνο—τέχνης. Ο Θεόφιλος, με την τέχνη του να αποτελεί συνώνυμο της ελληνικότητας, απαθανάτισε θρύλους και παραδόσεις, καθημερινές στιγμές από την ελληνική πραγματικότητα με το μοναδικό του προσωπικό ύφος, που καθιστά τα έργα του από τα πλέον αναγνωρίσιμα της ελληνικής ζωγραφικής. Σε όλη του την ζωή υπήρξε ιδιαίτερα φτωχός και συχνά ζωγράφιζε τους τοίχους καφενείων, ελαιοτριβείων, φούρνους, μύλους ή τοίχους σπιτιών μόνο για ένα πιάτο φαγητό. Στο Βόλο ζωγράφισε και πλήθος επιγραφών στα προσφυγικά των εκδιωχθέντων από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς, ελάχιστα έργα του έχουν διασωθεί μετά από σεισμούς και πυρκαγιές αλλά και από κατεδαφίσεις ή αμέλεια.	576.23 KB	14/3/23, 7:43 μ.μ.
Καλλέργη Ζωή (Α1): «Το ρολόι χτυπούσε πάντοτε στις 5 τα χαράματα» (Παρουσίαση στις 23/3/2023). Αφηγημένη ιστορία: το ρολόι αυτό χρονολογείται περίπου από την εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.Ήταν το ρολόι του πατέρα της θείας της μητέρας μου, που την έλεγαν Ναζλή. Κάθε πρωί ο προπάππους μου αυτός για να σηκωθεί έβαζε το ξυπνητήρι στις 5 τα χαράματα — δεν ξέρω όμως πού δούλευε. Όταν πέθανε αυτός, χάλασε και το ρολόι. Στην μητέρα μου το χάρισε η θεία της και τώρα ανήκει στην οικογένειά μου ως κειμήλιο κι ενθύμιο.	848.84 KB	23/3/23, 5:14 μ.μ.
Κάλφα Αναστασία (καθηγήτρια ελληνικής φιλολογίας): τα γράμματα του παππού μου Δημήτρη στην γυναίκα του Βεατρίκη (Παρουσίαση στο Α1στις 14/3/2023). Αφηγημένη ιστορία: «Ο Δημήτριος Λάμπρου γεννήθηκε στο Μάζιον Βοιωτίας το 1902. Δέκα χρόνια αργότερα ήρθε στη ζωή η Βεατρίκη. Γεννήθηκε στην Δόμβραινα και ήταν κόρη πλούσιου τυρέμπορου. Στην ίδια δεν άρεσε ποτέ το τυρί. Γνωρίστηκαν με προξενιό, αλλά, όπως έλεγαν κι οι δύο, ήξεραν από την πρώτη στιγμή ότι θα ζούσαν μαζί το υπόλοιπο της ζωής τους. Ο Δημήτρης ήταν γιατρός. Υπηρέτησε την ιατρική για 56 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων δεν έχασε ποτέ ούτε έναν ασθενή. Στην αρχή επισκεπτόταν τους ασθενείς του με ένα άλογο. Αργότερα του χάρισαν ένα αυτοκίνητο, κάτι το οποίο ήταν πολύ ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή. Είχε μάλιστα και σωφέρ μια και ο ίδιος δεν ήξερε να οδηγεί. Όταν έλειπε μακριά, έγραφε πάντα στην Βεατρίκη του για να της λέει τα νέα του, αλλά και για να νιώθει ότι ήταν κοντά της. Η γιαγιά μου τον στήριξε σε κάθε του βήμα. Όλοι την ήξεραν ως «γιατρίνα». Έζησαν μια γεμάτη ζωή μαζί και σίγουρα με κοιτούν τώρα από εκεί που βρίσκονται και χαμογελούν με αγάπη».	738.1 KB	15/3/23, 12:27 π.μ.
Καραπιπέρης Σταύρος (Α3): το πιρούνι της προγιαγιάς μου (07/10/2022). Ιστορία: το πιρούνι 4 είναι από το παλιό σερβίτσιο της προγιαγιάς μου. Η προγιαγιά μου έμενε στην Παλιόχωρα στην Κρήτη. Το πιρούνι 4 είναι το μοναδικό κομμάτι που έχει απομείνει από το σερβίτσιο της προγιαγιάς. Το φυλάει πλέον στο συρτάρι της η γιαγιά μου. Η γιαγιά μου έχει τέσσερις κόρες, τις τρεις θείες μου και τη μητέρα μου. Όταν έστρωνε η γιαγιά τραπέζι το Σαββατοκύριακο, που έτρωγε όλη η οικογένεια μαζί, τα κορίτσια τσακώνονταν ποια θα πρωτοπρολάβει το πιρούνι 4. Αργότερα, όταν η μαμά και οι θείες μεγαλώσαν και κάνανε δικά τους παιδιά, δηλαδή εμάς, η γιαγιά έστρωνε κάθε Κυριακή το τραπέζι. Τα 8 εγγόνια πλέον τσακωνόμασταν για το ποιος θα πρωτοπρολάβει το πιρούνι 4. Τώρα πια μεγαλώσαμε κι εμείς και δε μας νοιάζει ποιος θα πάρει το πιρούνι 4. Το πιρούνι 4 είναι φυλαγμένο στο συρτάρι της γιαγιάς. Περιμένει να κάνουμε κι εμείς τα δικά μας παιδιά. Κάποιο από τα εγγόνια θα στρώνει το κυριακάτικο τραπέζι και το πιρούνι 4 θα έχει πάλι την τιμητική του! Θα μας θυμίζει τη θαλπωρή των Κυριακάτικων οικογενειακών τραπεζιών!	572.36 KB	15/10/22, 5:02 μ.μ.
Καρούζου Ηλέκτρα (Α3): ο αιγυπτιακός πάπυρος (Παρουσίαση στις 25/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Τον πάπυρο αυτόν που απεικονίζει ιερογλυφικά και αιγυπτιακές θεότητες τον έφερε ο προπάππους μου, Παναγιώτης, στη προγιαγιά μου ως δώρο από την Αίγυπτο. Τον έχουμε βάλει σε μία κορνίζα γιατί είναι ευπαθής και είναι κάτι που θέλω να δώσω κι εγώ ως δώρο στα παιδιά μου.	1.93 MB	27/10/22, 2:46 μ.μ.
Κούτσης Χαράλαμπος (Α3): το βιβλίο του παππού μου, Δημήτρη (Παρουσίαση στις 10/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το βιβλίο αυτό γράφτηκε από τον παππού μου (από την πλευρά της μητέρας μου) και πραγματεύεται το κουτσοβλαχικό ζήτημα. Οι κουτσόβλαχοι πίστευαν πως ήταν Ρουμάνοι και ήθελαν να αποσχιστούν από το ελληνικό κράτος, ωστόσο οι Έλληνες τους έπεισαν να παραμείνουν και να ενσωματωθούν.	730.23 KB	27/10/22, 2:51 μ.μ.
Μ. Προυστ, «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. (1) Από τη μεριά του Σουάν», εκδ. Ηριδανός, Αθήνα, χ. χ., σ. 61-65 (Απόσπασμα).	1.47 MB	30/1/23, 8:24 μ.μ.
Μάζης Ιωνάθαν (Α3): το μαρτυρικό του παππού μου Θοδωρή (Παρουσίαση στις 13/3/2023). Αφηγημένη ιστορία: «το μαρτυρικό αυτό το έδωσε ο προπάππους μου Θοδωρής στην γιαγιά μου Πηγή πριν φύγει για να πολεμήσει στον πόλεμο του ‘40. Είναι χρυσό, κατασκευασμένο γύρω στο 1919 με 1920, με αυτό βαπτίστηκε ο πατέρας μου και έχει περάσει ως οικογενειακό κειμήλιο στην κατοχή μου. Ο παππούς μου αυτός, ο πρώην κάτοχος δηλαδή του μαρτυρικού, καταγόταν από τον Πύργο Ηλείας και είχε πολλές περιπέτειες κατά τη διάρκεια του πολέμου: κοιμήθηκε σε στάβλους, χωράφια, φορτηγά —μέχρι και σε νεκροταφείο. Όταν μάλιστα οι Γερμανοί τον εντόπισαν που κοιμόταν στο νεκροταφείο, εκείνος διέφυγε στην αρχαία Ολυμπία για να γλυτώσει. Πέθανε όχι σε μεγάλη ηλικία και το μαρτυρικό αυτό είναι ένα αντικείμενο που προέρχεται από αυτόν ως κειμήλιο. Ο άλλος μου παππούς καταγόταν από τη Μυτιλήνη, από την Σκάλα Καλλονής. Πολέμησε κι αυτός και μάλιστα γύρισε από το μέτωπο με τα πόδια —έφτασε στην Αθήνα και από εκεί πήγε στην πατρίδα του, την Μυτιλήνη». Σημ. Εδώ αναφέρθηκε από την καθηγήτρια το ότι η Σκάλα Καλλονής είναι ξακουστή για τις σαρδέλες της και πως αυτές εξάγονται σε όλον τον κόσμο, στοιχείο το οποίο διόρθωσε ο Ιωνάθαν επισημαίνοντας πως αυτές δεν βγαίνουν σε καμμία περίπτωση έξω από την περιοχή και πως αν θέλει κανείς να τις δοκιμάσει μόνον εκεί μπορεί να τις φάει. Επίσης, αναφέρθηκαν τρεις ακόμη προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών με καταγωγή σπό τη Μυτιλήνη: ο λαϊκός μας ζωγράφος Θεόφιλος — από τη Βαριά—, ο Στρατής Μυριβήλης και ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης (Οδυσσέας Ελύτης), ενώ έγινε αναφορά και στο απολιθωμένο δάσος στο Σίγρι και το σπανιότατο γεωλογικό φαινόμενο της μετατροπής του ξύλου (κορμού των δένδρων) σε πέτρωμα.	942.31 KB	13/3/23, 7:33 μ.μ.
Μανιάτη Αθανασία (Α2): κούκλα με παραδοσιακή φορεσιά και ταγάρι από το Αντάρτικο Φλώρινας (Παρουσίαση στις 2/11/2022). Την κούκλα αυτή την χάρισε η θεία του παππού μου στην μητέρα μου, όταν ήταν μικρή. Μάλιστα, η μητέρα της θείας έπλεξε και τα ρούχα της κούκλας, η γιαγιά «Ντάντα». Και οι δύο οικογένειες βρέθηκαν στον Καναδά στη δεκαετία του 1950 και1960, κατά τη διάρκεια του μεταναστευτικού κύματος προς Αμερική, Καναδά, Αυστραλία και Ευρώπη. Το Ανταρτικό είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας, σε υψόμετρο 1100 μέτρα περίπου. Η αρχική ονομασία του οικισμού ήταν «Ζέλοβο», μετονομάστηκε όμως το 1927 σε Ανταρτικό και η ονομασία δόθηκε προς τιμήν των πολυάριθμων κατοίκων του χωριού που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα. Όσον αφορά την παραδοσιακή αυτή φορεσιά, τα κομμάτια που την απαρτίζουν είναι το κόσουλα, η τραχηλιά, τα κάλτσινα, τα κοφτά, ο σαγιάς, το γκιουρντί, η πόγιας, η φούτα, η ρεσάτσκα, τα κάλτσι, τα τσουράπια και τα πίντζι. Στον καθημερινό κεφαλόδεσμο υπήρχε η σκέπα, ενώ στο γιορτινό και νυφικό το κόκκινο φέσι, η πλέντετζα, το ντουλπέν και το νάπλιτσι. Στα κοσμήματα υπήρχαν το κιοστέκι. Η κόλαν, τα πάφτη, τα σιντζίρια και τα μεγάλα σκουλαρίκια. Το κόσουλα είναι το άσπρο βαμβακερό ποκάμισο με ένα μικρό όρθιο γιακαδάκι με πολύχρωμο κέντημα. Το ίδιο κέντημα είχε τόσο η τραχηλιά όσο και ο καρπός και η εξωτερική πλευρά του μανικιού. Ο ποδόγυρος είχε άσπρο κέντημα. Η τραχηλιά έμπαινε κάτω από το άνοιγμα του ποκαμίσου και κάλυπτε το στήθος, δεμένη στο λαιμό. Τα κάλτσινα είναι τα πρόσθετα μανίκια, πλεκτά και πολύχρωμα που φοριούνται κάτω από το ποκάμισο και δένονται στον αγκώνα. Τα κοφτά είναι τα στενά πρόσθετα μανίκια που διπλώνουν στον αγκώνα και γυρίζουν προς τα πάνω. Στην εσωτερική τους πλευρά που φαίνεται, έχουν κόκκινο βαμβακερό ύφασμα κεντημένο. Παλιότερα τα κοφτά ραβόταν πάνω σε μπούστο σαν τζάκο, ενώ αργότερα ραβόταν πάνω στο άσπρο σαγιάκι. Ο σαγιάς ή σαγιάκι είναι σαν σιγκούνι, φτιαγμένο με ειδική επεξεργασία του υφάσματος και ήταν κεντημένος. Συνήθως ήταν δώρο της πεθεράς και φοριόταν όλη τη χρονιά. Όταν πήγαιναν στη εκκλησία φορούσαν από πάνω το γκιουρντί, που μοιάζει με σαγιά αλλά εσωτερικά έχει φλόκια. Το φορούσαν περισσότερο οι μεγαλύτερες γυναίκες και όχι οι νέες. Η πόγιας είναι το μάλλινο υφαντό ζωνάρι, πολύχρωμο και με ρίγες. Με αυτό τυλίγουν τη μέση, πάνω από το σαγιά ή το γκιουρντί και κάτω από την ποδιά, αφήνοντας τη φούντες να πέφτουν πίσω. Η μάλλινη ποδιά λέγεται φούτα και η γιορτινή έχει πολύχρωμα σχέδια σε κόκκινο, άσπρο και μαύρο με φούντες στην άκρη. Η καθημερινή έχει οριζόντιες γραμμές. Η ρεσάτσικα είναι ο μαύρος επενδύτης για το χειμώνα, από μαλλί. Με πλούσια σχέδια εσωτερικά και εξωτερικά. Τα κάλτσι είναι μάλλινες πλεχτές κάλτσες έως το γόνατο, χωρίς πέλμα και τις φορούν ξιπόλητες. Οι γιορτινές είναι πολύχρωμες, ενώ οι καθημερινές μαύρες. Τα τσουράπια είναι οι γιορτινές και νυφικές κάλτσες με πέλμα, από μαλλί με πολύχρωμα κεντήματα. Τα πίντζι ή οι πίγκες ήταν τα γουρουνοτσάρουχα τα οποία κατασκευάζονταν από χοιρινό ή βοδινό δέρμα και τα φορούσαν μόνο κατά τις γιορτές.	427.38 KB	4/11/22, 3:25 μ.μ.
Μανούσος Εμμανουήλ (Α3): το ηλεκτρικό σίδερο της προγιαγιάς μου, Σοφίας (Παρουσίαση στις 21/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το σίδερο αυτό που είναι ηλεκτρικό, μάρκας WAAGE, (και αρκετά βαρύ) το έφερε από την Αμερική ο προπάππους μου στην προγιαγιά μου, Σοφία. Η προγιαγιά μου ζει ακόμη, είναι «ενενηνταφεύγα», και επειδή δεν έχει πια το μυαλό της δεν έχω κάποια ιστορία για αυτό. Το σίδερο γράφει επάνω «Made in the USA» και ξέρω από τη μητέρα μου πως ο προπάππους μου της το έφερε κάπου στο ‘50, όταν είχε πάει ταξίδι εκεί.	803.18 KB	27/10/22, 2:48 μ.μ.
Μάρκου Αθανασία (Β2): η φωτογραφία των παππούδων μου, ενός αγαπημένου ζευγαριού (Παρουσίαση στις 7/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Στη φωτογραφία εικονίζεται ο παππούς Αθανάσιος (τον φώναζαν Νάσο) και η γιαγιά μου Βιργινία (την φώναζαν Βγενώ), που παντρεύτηκαν στην πόλη Ντιριντάουα το 1955. Έζησαν μαζί αγαπημένοι και ευτυχισμένοι όλη τους τη ζωή —τόσο που, όταν πέθανε ο παππούς μου από Covid πέρυσι, η γιαγιά μου συμβούλευε όλες τις νοσηλεύτριες που ήταν ανύπαντρες να βρουν έναν άντρα και να κάνουν μαζί του έναν γάμο τόσο αγαπημένο κι ευτυχισμένο όσο ο δικός της. Ο Νάσος και η Βγενώ γεννήθηκαν και οι δύο στην Αιθιοπία, στην πόλη Ντιριντάουα (που σημαίνει «κοιλάδα των φιδιών»), ο πατέρας μάλιστα της γιαγιάς μου εργαζόταν στον σιδηρόδρομο στο Τζιμπουτί — εκεί γνώρισε και τον ποιητή Νίκο Καββαδία. Επειδή λοιπόν εργαζόταν εκεί, η οικογένειά του απέκτησε και τη γαλλική υπηκοότητα,, η οποία πέρασε και σε εμάς —εγώ έχω και γαλλική υπηκοότητα. Αφού παντρεύτηκαν, πήγαν στο Τζιμπουτί και έζησαν μια ευτυχισμένη ζωή (ήταν πολύ αγαπημένοι) τόσο εκεί όσο και στην Ελλάδα όπου ήρθαν αργότερα. Η προγιαγιά μου, εξάλλου, είχε καταγωγή από την Κάσο και συγγενείς της είχαν εργαστεί στην διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, λέξη που σημαίνει «Ζευς». Η γιαγιά μου την Ελλάδα τη νοσταλγούσε και την αγαπούσε τόσο πολύ που στη φωτογραφία σκόπιμα φορά ένα πουλόβερ που έχει στο σχέδιο της πλέξης του την Ακρόπολη.	4.72 MB	15/10/22, 5:11 μ.μ.
Μαύρος Σωτήρης (Α3): η «Ιλιάδα» του Ομήρου και ...της προγιαγιάς μου Dilys (Παρουσίαση στις 23/09/2022). Οι ραψωδίες α, στ, λ και ω (δηλωμένες με λατινικούς χαρακτήρες) της Ιλιάδας σε μετάφραση του Alexander Pope. Aφηγημένη ιστορία: αυτό το βιβλίο είναι της προγιαγιάς μου που ήταν από την Ουαλία. Η γιαγιά μου ήταν μισή Αγγλίδα και μισή Ελληνίδα. Πέθανε στα 91 της, πηγαίναμε στο σπίτι της στην Αγγλία, στο Μάντσεστερ. Η προγιαγιά μου, λοιπόν, που ήταν Ουαλή, παντρεύτηκε Έλληνα, ο Έλληνας αυτός παντρεύτηκε Αγγλίδα, οπότε εγώ είμαι κατά 1/4 Έλληνας. Το βιβλίο στο εσώφυλλό του γράφει στο επάνω μέρος—μετά από το ονοματεπώνυμο της προγιαγιάς Dilys και τη διεύθυνσή της— την εξής αφιέρωση: “Τo Hilary”. Στο κάτω μέρος, εξάλλου, γράφει στα αριστερά “A Day of disaster”, ενώ στην κάτω δεξιά πλευρά έχει την ένδειξη “August 1968”, ημερομηνία δηλαδή στην οποία χαρίστηκε στην οικογένειά μου.	1.16 MB	27/10/22, 2:55 μ.μ.
Μαύρος Σωτήρης (Α3): Το καπέλο της Σοφίας Βέμπο (Παρουσίαση στις 16/13/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το καπέλο αυτό ανήκε στη Σοφία Βέμπο. Όταν πέθανε η Βέμπο, άφησε όλα της τα καπέλα στην προγιαγιά του παππού μου (από την πλευρά της μητέρας μου). Αποτελεί ένα σημαντικό οικογενειακό μας κειμήλιο. Η μητέρα μου έχει ένα ακόμη με φτερά, αλλά είναι ευπαθές και δεν το έφερα. Το καπέλο αυτό, φτιαγμένο από χοντρή εκρού τσόχα, προέρχεται από τον αγγλικό οίκο Dickins and Jones, που βρισκόταν στην Regent Street, στο Λονδίνο. Η ονομασία του οίκου αναγράφεται στο πλάι του μεγάλου τετράγωνου χάρτινου κουτιού του όπου φυλάσσεται το καπέλο, ενώ το κουτί λειτουργεί ουσιαστικά ως καπελιέρα: στο επάνω μέρος του είναι φιλοτεχνημένο σχέδιο με γυναικεία μορφή που φορά καπέλο και κορδέλα μαύρη, ενώ στα πλαϊνά έχει στερεωμένο μακρύ πλεκτό δίχρωμο (μαύρο και κίτρινο) λεπτό σπαγκάκι, από όπου το κρατά κανείς στον ώμο. Στο εσωτερικό του έχει χειρόγραφη σημείωση «προγιαγιά, 1950), ενώ το κομμάτι επάνω από το γείσο του είναι κεντημένο στο πλάι με μαύρες μακρόστενες χάντρες. Τέλος, το πιο χαρακτηριστικό στολίδι του είναι ένα ελικοειδές σχέδιο από σκληρή τσόχα με σύρμα που έχει στο πλάι του.	610.93 KB	16/12/22, 1:43 μ.μ.
Μέτσης Στέργιος (Α3): η καρδάρα του παππού μου (Παρουσίαση στις 23/09/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το αντικείμενο αυτό προέρχεται από τη Σιάτιστα Κοζάνης, είναι από χαλκό και χρησίμευε στο να βάζουν μέσα πηχτό γάλα. Επειδή είναι χάλκινο το έδιναν στον γανωματή ή γανωματζή και το γάνωνε διότι διαφορετικά ήταν επικίνδυνο, μπορούσαν να πάθουν δηλητηρίαση και να πεθάνουν. Το σκεύος αυτό πήγε και στην Μικρά Ασία διότι ο παππούς πήγε εκεί να μείνει για ένα διάστημα κι έπειτα ξαναγύρισε στη Σιάτιστα.	752.99 KB	27/10/22, 2:50 μ.μ.
Μητροδήμας Μπρεγιάννης Ορφέας-Δημήτρης (Α3): η «Καλημέρα» της προγιαγιάς Μαριάνθης (Παρουσίαση στις 23/09/2022). Αφηγημένη ιστορία: Πρόκειται για ένα κουτί-έργο τέχνης που χρησίμευε στο να κρεμούν πετσέτες. Αφηγημένη ιστορία: αυτή η «Καλημέρα» προέρχεται από τα Καράμπουρνα της Μικράς Ασίας. Το 1922 πέρασε με βάρκα από τον Τσεσμέ στις Οινούσσες. Η προγιαγιά Μαριάνθη είχε στο πατρικό της σπίτι την «Καλημέρα» και, όταν η οικογένειά της αναγκάστηκε να φύγει από τα Καράμπουρνα, λόγω των αναταραχών και του διωγμού από τους Τούρκους, μαζί με τα άλλα αντικείμενα της οικοσκευής, όπως το μαγκάλι και τα μπακίρια, πήραν μαζί τους και την «Καλημέρα» που καλημέριζε κάθε πρωί την οικογένεια. «Καλημέρες» υπήρχαν πολλές, από κέντημα σε βελούδο ή σε καμβά. Αυτή όμως είναι σαν μπαουλάκι από ξύλο λουστραρισμένο. Μέσα από το τζαμάκι της έβλεπες μία πόρτα εισόδου με σκαλοπάτια, σαν αρχοντικό, ή «σαν εκκλησία» όπως έλεγε η προγιαγιά. Στο κατώφλι της στεκόταν μια αρχοντοπούλα ντυμένη με την παραδοσιακή στολή της που κρατούσε στην αγκαλιά της ένα πανεράκι με λουλούδια. Παντού υπάρχουν πολύχρωμα λουλούδια από πηλό, βαμμένα με έντονα, λαμπερά, χρώματα κι ένας κόκκορας στεκόταν ψηλά με το στόμα ορθάνοιχτο (η αρχοντοπούλα και ο κόκκορας χάθηκαν με τα χρόνια). Πίσω, στο ροζ φόντο, γράφει με καλλιτεχνικά γράμματα τη λέξη «Καλημέρα».	1.65 MB	27/10/22, 2:51 μ.μ.
Μία διάσημη λογοτεχνική φράση ... στα γαλλικά.	144.62 KB	30/1/23, 11:38 μ.μ.
Μιχαλά Ειρήνη (Α3): ένα βιβλίο με ...ονοματεπώνυμο (Παρουσίαση στις 3/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Η γιαγιά μου, η Ειρήνη Καραπάτη, καταγόταν από τη Νάξο και ήταν φιλόλογος. Δεν την γνώρισα ποτέ, ξέρω όμως ότι υπηρέτησε κάποτε στο Περιστέρι. Ο τόμος αυτός από το «λεξικό του Ηλίου» έχει, όπως και όλοι οι υπόλοιποι, με χρυσά γράμματα στη ράχη του το ονοματεπώνυμό της, αφού το είχε δώσει σε βιβλιοδέτη να της το φτιάξουν με ειδική παραγγελία.	758.85 KB	27/10/22, 2:54 μ.μ.
Μοντέλα αυτοκινήτου Studebaker (με αφορμή την φωτογραφία του παππού και της γιαγιάς της κυρίας Κάλφα). Η “Studebaker Motor Corporation” ήταν μια αμερικανική εταιρεία που έφτιαχνε αμαξώματα και οχήματα, με έδρα το Σάουθ Μπεντ, στην Ιντιάνα των Η.Π.Α. Τα αυτοκίνητα αυτά σύντομα κατέκτησαν την αγορά με την ταχύτητα, την αντοχή και την αξιοπιστία τους, ενώ εισήχθησαν μετά το 1930 και στην Ελλάδα. Στην διαφημιστική αφίσα φαίνεται στα δεξιά εντός του πάρκου ένα «κακέκτυπο» αντίγραφο του «στοχαστή» του Ροντέν.	559.24 KB	14/3/23, 7:58 μ.μ.
Μοσχοβάκου Κατερίνα (Α3): το καλαθάκι με το “sempre viva” της γιαγιάς μου (Παρουσίαση στις 03/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Αυτό είναι ένα καλαθάκι με “sempre viva” που μου έδωσε η γιαγιά μου από την πλευρά της μητέρας μου, Κατερίνα (της οποίας έχω και το όνομα), γιατί είμαι το αγαπημένο της εγγόνι —τα υπόλοιπα είναι αγόρια. Το λουλούδι αυτό συνήθως μας το δίνει κάποιος που μας αγαπά πολύ ώστε, όταν το κοιτάμε, να τον σκεπτόμαστε κι εμείς.	1.67 MB	15/10/22, 5:06 μ.μ.
Μουσικό όργανο (κλαρινέττο) από έβενο	71.1 KB	17/2/23, 12:59 μ.μ.
Μπισκότα σαβαγιάρ (Savoyard)	53.17 KB	30/1/23, 11:23 μ.μ.
Ντουρμίσι Αλίσια (Α3): Το βιβλίο μαγειρικής του παππού μου Ιζέτ (Παρουσίαση στις 30/1/2023). Αφηγημένη ιστορία: Το βιβλίο αυτό είναι του παππού μου Ιζέτ, που κατάγεται από την Αλβανία. Το όνομά του σήμαινε «σαράντα», ήταν στην πραγματικότητα Νιζέτ και απλοποιήθηκε σε Ιζέτ, κάτι σαν το σημερινό όνομα «Σαράντης». Στα Τίρανα έκανε παρέα με πολλούς Έλληνες και ένας από αυτούς του το έκανε δώρο για να έχει συνταγές να μαγειρεύει — μαγείρευε κι εκείνος και η γιαγιά μου. Σημ. καθηγήτριας: το προπολεμικό αυτό βιβλίο αυτό μαγειρικής του αρχιμάγειρα Π. Αθανασίου (εκδόσεις εφημερίδος «Πολιτεία», Αθήνα, 1932) κρύβει μέσα του έναν τεράστιο πλούτο συνταγών (όπως, για παράδειγμα, συνταγές με κυνήγι, λ.χ. πάπια και αγριοπερίστερα —τα οποία μάλιστα ο συγγραφέας συμβουλεύει να μαγειρεύονται και να τρώγονται αμέσως διότι, σε αντίθετη περίπτωση, ενδέχεται να προκαλέσουν δηλητηρίαση), συνταγές ζαχαροπλαστικής με πλείστους γαλλικούς όρους (μπισκότα «σαβαγιάρ» (Savoyard), μπισκότα «Μαντλέν» (Madeleine)—η καθηγήτρια θυμίζει εδώ τις περίφημες Μαντλέν που αξιοποιεί — ως αφήγημα μνήμης— ο Μαρσέλ Προυστ στο βιβλίο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Από τη μεριά του Σουάν» όπου αναπολεί τα παιδικά του χρόνια στο Κομπραί και τη θεία του τη Λεονί— και μπισκότα «λανγκ ντε σα» (Langue de chat), αλλά και εξειδικευμένες συνταγές για ταχεία ανάρρωση αρρώστων (όπως πλήθος από θρεπτικές σούπες και συνταγές με βραστό μοσχάρι), ειδικές συνταγές χαμηλού κόστους για ταπεινά «βαλάντια» (σήμερα θα τις αποκαλούσαμε συνταγές “low budget”, θυμίζουν την “cucina povera” των Ιταλών), αλλά πίνακα αντιστοιχιών σε γραμμάρια αφού στο βιβλίο χρησιμοποιούνται οι όροι «οκά» και «δράμι». Σημ. καθηγήτριας: πρόκειται για έναν αληθινό γαστριμαργικό θησαυρό που κρύβει μέσα του γεύσεις σήμερα άγνωστες ή και λησμονημένες και μας υπενθυμίζει ότι ύψιστης σημασίας σε μια κοινωνία είναι και ο « πολιτισμός των γεύσεων».	1.01 MB	30/1/23, 11:29 μ.μ.
Ο «στοχαστής» (ή «σκεπτόμενος») του Αυγούστου Ροντέν.	142 KB	14/3/23, 7:57 μ.μ.
Ο Ροντέν και ο «στοχαστής» του στο εργαστήριο.	274.34 KB	14/3/23, 7:57 μ.μ.
Ο Σιορ Διονύσιος (ή Νιόνιος) του «θεάτρου σκιών». Πρόκειται για μία άκρως χαρακτηριστική φιγούρα του θεάτρου σκιών που αποτίει φόρο τιμής στον Επτανήσιο Έλληνα — με τα προτερήματα, αλλά και τα ελαττώματά του— και την συμβολή του στον Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Ας θυμηθούμε την ένωση των Επτανήσων με τον εθνικό κορμό το 1864 (το 1963 τα «παραχωρεί» η Αγγλία και το 1864 εμείς κάνουμε την πράξη ενσωμάτωσης). Πηγή: https://www.britishmuseum.org/collection/object/EA_Eu-F-T-6074	183.13 KB	10/2/23, 4:57 μ.μ.
Ο Σιορ Διονύσιος (ή Νιόνιος) του Μίμαρου (ανάλυση χαρακτήρα). Ο Σιορ Διονύσιος του Μίμαρου, ενός από τους σπουδαιότερους καραγκιοζοπαίχτες μας, κατέχει στο θέατρο σκιών εξέχουσα θέση λόγω ιδιοσυγκρασίας: η προσωπικότητά του ένα κράμα από πλείστες αρετές και πολλά μειονεκτήματα, αντανακλά την σύνθετη και πολυσχιδή προσωπικότητα του Επτανήσιου Έλληνα.	462.84 KB	10/2/23, 4:59 μ.μ.
Ο Σιορ Διονύσιος του Μίμαρου (φιγούρα).	439.13 KB	10/2/23, 4:58 μ.μ.
Οι Μαντλέν ...υπάρχουν παντού! Και σε ...καρτ ποστάλ.	752.05 KB	30/1/23, 11:16 μ.μ.
Παΐζης Αλέξανδρος (Α3): Το μετάλλιο του προπάππου μου (Παρουσίαση στις 4/11/2022). Αφηγημένη ιστορία: Αυτό είναι το μετάλλιο ανδρείας του προπάππου μου, που τον έλεγαν Αλέξανδρο, επειδή πολέμησε στην Αντίσταση. Όσο αυτός πολεμούσε στο χωριό του, στο Ηράκλειο της Κρήτης, είχαν πάει οι Γερμανοί να μείνουν στο σπίτι του, γιατί ήταν πολύ πλούσιος. Η προγιαγιά μου είχε ήδη τέσσερα παιδιά και ήταν έγκυος στο πέμπτο. Τον προπάππου μου κάποια στιγμή τον έπιασαν οι Γερμανοί και τον πήγαιναν στο εκτελεστικό απόσπασμα, όμως επειδή ο αρχηγός τους ήταν φιλέλληνας κι επειδή η γιαγιά μου ήταν έγκυος στο πέμπτο παιδί, τον λυπήθηκε και του χάρισε τη ζωή. Το μετάλλιο αυτό του το έδωσαν αργότερα οι συναγωνιστές του για να τον τιμήσουν.	911.32 KB	4/11/22, 3:37 μ.μ.
Παλιά φωτογραφία από την λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Διονυσίου στην Ζάκυνθο.	680.33 KB	10/2/23, 4:59 μ.μ.
Παρατήρηση έκλειψης Ηλίου με τα ισχυρά φίλτρα ενός ναυτικού εξάντα. Ο Γιάννης, γιος της κυρίας Αυγουστάτου, επί το έργον...	4.14 MB	25/10/22, 8:07 μ.μ.
Περιδέραιο από έβενο	161.29 KB	27/2/23, 6:07 μ.μ.
Πετρακοπούλου Γεωργία (Γ2): οι βελόνες πλεξίματος της γιαγιάς μου, Γεωργίας (Παρουσίαση στις 4/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Η γιαγιά μου καταγόταν από το Μουρί, ένα χωριό της Κρήτης, στον νομό Χανίων. Έπλεκε και έραβε. Όταν έφθασα 10 χρονών περίπου, επειδή τα κορίτσια της εποχής της τα μάθαιναν να ράβουν και να πλέκου, με παρότρυνε να μάθω να πλέκω. Έτσι, όταν πέθανε (έμενε σε διαμέρισμα κάτω από εμάς, το οποίο το άδειασαν γρήγορα για να το νοικιάσουν) πήγα και πήρα τις βελόνες πλεξίματός της για να την θυμάμαι. Ξέρω λίγο να πλέκω, κάτι έχω φτιάξει...	946.47 KB	27/10/22, 2:55 μ.μ.
Πίνακας της σύγχρονης εικαστικού Λουκίας Ρίτσαρντς: «Η κυρία Ελένη» (μικτή τεχνική: φωτογραφία, ακρυλικό). Τα αλλοτινά γράμματα αποτελούν ανεξάντλητο θησαυρό όχι μόνο για την ιστορία, αλλάκαι για την τέχνη. Στον ζωγραφικό αυτό πίνακα, που αποτελεί συνδυασμό φωτογραφίας και ακρυλικού χρώματος, η σύγχρονη και διεθνώς αναγνωρισμένη καλλιτέχνις Λουκία Ρίτσαρντς αναφέρεται σε «σπαράγματα» από παλιές επιστολές που συμπληρώνουν λεκτικά την εικαστική της απεικόνιση.	1.18 MB	15/3/23, 12:49 π.μ.
Ποτετσιανάκη Ιωάννα (Α3): τα φλυτζάνια της γιαγιάς μου Άννας (Παρουσίαση στις 10/2/2023). Αφηγημένη ιστορία: αυτά τα δύο φλυτζάνια —έξι είναι συνολικά, χωρίς όμως την τσαγιέρα, που δεν υπάρχει—αποτελούν οικογενειακό κειμήλιο από την γιαγιά μου Άννα, που το πήρε από την προγιαγιά μου ως «δώρο για το προξενιό». Νομίζω πως προέρχονται από την Ρωσία. Η γιαγιά μου κατάγεται από τη Ζάκυνθο, από το Κερί, που βρίσκεται περίπου μισή ώρα από τη Χώρα. Τα φλυτζάνια αυτά τα χρησιμοποιούσε η γιαγιά μου όταν «τράταρε» τους συγγενείς της εδώ, πολλοί από τους οποίους κατάγονται κι αυτοί από την Ζάκυνθο. Στο νησί έχω πάει δυο τρεις φορές στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, που είναι ο πολιούχος. Ο Άγιος, πριν γίνει «Άγιος», δεν ήταν καλός άνθρωπος, δεν έκανε καλές πράξεις. Το σώμα του βρέθηκε «τσιμεντωμένο’ σε ένα πηγάδι, τον είχαν «μαρμαρώσει» εκεί, αλλά το κορμί του διατηρήθηκε και τα κόκκαλά του έμειναν σαν κερί. Προς τιμήν του γίνεται κάθε χρόνο τον Αύγουστο (24 Αυγούστου) περιφορά του λειψάνου του με τύμπανα και πυροτεχνήματα. Την περιφορά ακολουθεί πανηγύρι που κρατά δυο και τρεις και τέσσερις ημέρες. Το έχω επισκεφθεί κάποιες φορές. Η περιφορά του λειψάνου γίνεται μέσα σε ένα κουτί τζαμένιο από όπου φαίνεται το λείψανο του Αγίου, το οποίο εκτίθεται άλλωστε σε ειδικό δωμάτιο στον ναό που είναι γεμάτο χρυσάφι.	604.33 KB	13/3/23, 7:08 μ.μ.
Σαραγά Κυριακή (Καθηγήτρια βιολογίας): η «γούρια» του παππού μου, Νικήτα (Παρουσίαση στις 18/10/2022). Το αντικείμενο αυτό, που είναι ένα χειροποίητο σακίδιο από δέρμα ζώου, το έφτιαξε ο παππούς μου στη Σύμη για εμένα, γι’ αυτό και βρίσκεται τώρα στα χέρια μου. Ο παππούς μου Νικήτας Τσαβαρής ήταν αυτός που με μεγάλωσε μέχρι τα πέντε χρόνια μου στη Σύμη, μαζί με τη γιαγιά μου, Δικαία. Το πρωί έβοσκε τα πρόβατα στο βουνό, για την ακρίβεια τα άφηνε και τα μάζευε, και τ´ απογεύματα έφτιαχνε διάφορα αντικείμενα, κυρίως από δέρματα ζώων. Το συγκεκριμένο είναι από δέρμα κατσίκας. Έφτιαχνε κυρίως «γούρια», ταγάρια δηλαδή, αλλά και μποτάκια, τα λεγόμενα «τσεντίκια». Ήθελα λοιπόν κι εγώ να μου φτιάξει κάτι, έτσι μου δώρισε αυτήν τη γούρια. Μου τη στόλισε με χάντρες (αν κι εγώ τώρα τις θεωρώ λίγο «κιτς» και κάποια στιγμή σκέφθηκα να τις βγάλω, τελικά όμως τις άφησα). Γενικά στη Σύμη στολίζουν πράγματα, ακόμα και τις σκούπες που προορίζονται για τάξιμο στον Πανορμίτη.	1.43 MB	4/11/22, 3:21 μ.μ.
Σαρδέλα (παστή): το ψάρι του λαού. Η σαρδέλα, λόγω του χαμηλού της κόστους, θεωρείται το «ψάρι του λαού». Η «ταπεινή» σαρδέλα είναι ένα από τα ψάρια που σχετικά εύκολα κανείς μπορεί να βρει στην αγορά, του οποίου όμως η διατροφική αξία είναι αντιστρόφως ανάλογη της «κοινωνικής» του θέσης στην μαγειρική —θεωρείται ψάρι των φτωχών ίσως γιατί μπορεί κάποιος να την βρει εν αφθονία στην αγορά και σίγουρα όχι σε ακριβή συσκευασία. Η ευρύτατη, μάλιστα, διάδοση της κατανάλωσής της οφείλεται στο ότι στα πρώτα στάδια της βιομηχανικής επανάστασης και τυποποίησης των τροφίμων ήταν ένα από τα πρώτα είδη που μπήκαν σε κονσέρβα και με αυτόν τον τρόπο έγινε δυνατή η για μακρό χρονικό διάστημα συντήρησή της. Κι όμως, αυτό το ψαράκι —το «ψάρι του λαού» —είναι εξαιρετικά «ευγενές σε επίπεδο διατροφικής αξίας μια και αποτελεί έναν από τους «πρωταθλητές» σε περιεκτικότητα πολύτιμων θρεπτικών συστατικών. Συνεπώς, μάλλον δεν πρόκειται για «ασήμαντο» ή «ταπεινό ψαράκι», αλλά για «γίγαντα» της διατροφής.	124.99 KB	14/3/23, 8:01 μ.μ.
Σαρδέλες Καλλονής («παπαλίνες»): ένα προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ).	524.65 KB	13/3/23, 7:57 μ.μ.
Σίγρι Μυτιλήνης: το απολιθωμένο δάσος. Η «Πομπηία των φυτών», όπως έχει αποκληθεί, ως ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς.	195.42 KB	13/3/23, 7:34 μ.μ.
Σίμος Αργιαδίτης (Β1): η κουδουνίστρα του νονού μου (Παρουσίαση στις 6/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Η ασημένια αυτή κουδουνίστρα ήταν του Αριστόβουλου Ζαΐμη, που ανήκε σε οικογένεια συγγενική της δικής μου, από την πλευρά της μητέρας μου. Επρόκειτο, μάλιστα, για οικογένεια πολιτικών που ανέδειξε και τον Ανδρέα Ζαΐμη (Σημ. Ο Ανδρέας Ζαΐμης, γόνος ισχυρής οικογένειας προκρίτων της επαρχίας Καλαβρύτων και ένα από τα εμβληματικά πρόσωπα του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, γεννήθηκε στην Κερπινή Καλαβρύτων και διετέλεσε πρωθυπουργός του νεοσύστατου ελληνικού κράτους). Όταν ο κάτοχός της την έκανε δώρο στον νονό μου, Συμεών, του οποίου φέρω και το όνομα. Αργότερα, ο νονός μου την χάρισε στον πατέρα μου ως δώρο βάπτισης —ουσιαστικά την έκανε δώρισε εμένα. Την κουδουνίστρα την καθάρισα για να την φέρω σήμερα στο σχολείο...	2.03 MB	27/10/22, 2:45 μ.μ.
Σκάλα Καλλονής: η άγκυρα που κοσμεί το λιμάνι.	696.08 KB	13/3/23, 7:24 μ.μ.
Σκαλιστό έπιπλο (ερμάρι) από έβενο	193.73 KB	27/2/23, 6:07 μ.μ.
Σπανουδάκη Ειρήνη (Καθηγήτρια ελληνικής και γαλλικής φιλολογίας): το περιδέραιο της μητέρας μου, ποιήτριας Βικτωρίας Θεοδώρου (Παρουσίαση στις 14/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το περιδέραιο αυτό είναι ένα κόσμημα “en argent”, δηλαδή από άργη ρο, και συνοδεύεται από ένα «ενώτιο», δηλαδή από ένα σκουλαρίκι (έχω χάσει το άλλο). Φαίνεται χρυσό, ωστόσο στην πραγματικότητα είναι επιχρυσωμένο. Είναι φτιαγμένο από έναν πολύ σπουδαίο γλύπτη, χαράκτη και ζωγράφο γύρω στα 1946 με 1948,σε μινωικό ύφος (είναι πολύ χαρακτηριστικές οι δαγκάνες του καβουριού), αφού και οι Μινωίτες, άλλωστε, εμπνέονται από τη φύση και τη θάλασσα. Ο γλύπτης, τότε εξόριστος, άντλησε κι αυτός ιδέες από τη θάλασσα, ενώ είχε στο νου του μία κοπέλα (ο έρωτας, άλλωστε, είναι μεγάλος εμπνευστής, μεγάλο κίνητρο). Της έγραφε για 5 χρόνια, και έτσι μπόρεσε να την κρατήσει, να μην λυγίσει. Όταν, λοιπόν,, ήρθε η αμνηστία και ήταν πια ελεύθεροι, επειδή κι αυτός έπρεπε να ζήσει, πήγε με το σχέδιο αυτό του κοσμήματος σε ένα πολύ γνωστό κοσμηματοπωλείο και του ανέθεσαν να φτιάξει 50 κομμάτια (πληρώθηκε, στο τέλος, με το κομμάτι). Ο γλύπτης λεγόταν Χρίστος Δαγκλής, έχει πεθάνει, δεν έχει παιδιά (μετά την εξορία του πήγε στο Παρίσι, σπούδασε, παντρεύτηκε μια τραγουδίστρια, χάθηκαν οι δρόμοι του με τη γυναίκα στην οποία έγραφε τα γράμματα). To κόσμημα αυτό λοιπόν βρέθηκε στα χέρια μου διότι ανήκε στη μητέρα μου, Βικτωρία Θεοδώρου, που το αγόρασε από αυτόν —αυτή ήταν η αποδέκτρια των γραμμάτων και είναι ως έργο τέχνης μοναδικό, δεν υπάρχει αντίγραφο. Για εμένα είναι κειμήλιο, έχει μεγάλη συναισθηματική αξία. Το συνδυάζω λοιπόν με μια λέξη από ένα μου ποίημα: το «χρυσοποίκιλτοι». Είναι η λέξη από το ποίημά μου «Πέρσες», που το εμπνεύστηκα όταν είχα πάει να κάνω μια εξέταση —πριν 23 χρόνια—στο μαιευτήριο «Αλεξάνδρα». Πήγα στο ραντεβού με το μηχανάκι, φορώντας το κράνος μου, κι όταν τέλειωσα την εξέταση, μού είπαν «περιμένετε έξω». Εκεί λοιπόν που περίμενα στο έξω στον διάδρομο, σε πλαστικές καρέκλες, είδα Πέρσες, σε ζευγάρια, όλες οι γυναίκες συνοδεύονταν από τους άντρες τους, ενώ όλες τους φορούσαν μαντήλα και χρυσά στολίδια. Αυτή η εικόνα υπήρξε και η έμπνευση του ποιήματος.	841.33 KB	10/12/22, 12:29 π.μ.
Σταματόπουλος Παναγιώτης (Γ2): η συλλογή με τα νομίσματά μου (Παρουσίαση στις 29/11/2022). Τα νομίσματα αυτά ξεκίνησα να τα συλλέγω όταν βρήκα κάποια από αυτά (τα πρώτα) παρατημένα σε μία τσάντα αφημένα σε μια παιδική χαρά. Έχω αναζητήσει στο διαδίκτυο και γνωρίζω το είδος και την αξία τους —ξεπερνά τα 1000 ευρώ) και σκοπεύω κάποτε, αν χρειαστεί, να τα πουλήσω για να καλύψω κάποια οικονομική ανάγκη. Είναι νομίσματα και ελληνικά και ξένα, ενώ με την φιλόλογό μου στο σχολείο κάποτε συζητήσαμε για αυτά των δέκα και είκοσι λεπτών λεπτών και το σπαγκάκι που τους περνούσαν κάποτε —από την τρύπα που έχουν στο κέντρο— για να το φυλούν μαζί με άλλα και να μην τα χάνουν.	728.64 KB	29/11/22, 4:03 μ.μ.
Τζέμη Μαστοράκη, «Περίληψη». Με αφορμή το γαλάζιο φυλαχτό της Θεοδώρας Μαλταμπέ σάς αναρτώ ένα σχετικό ποίημα (από το σχολικό εγχειρίδιο της Γ´Λυκείου).	254.88 KB	3/11/22, 5:59 μ.μ.
Τηλέμαχος Σταύρου (Α3): Η Καινή Διαθήκη του προπάππου μου (Παρουσίαση:15/12/2022) Αφηγημένη ιστορία: το δερματόδετο αυτό βιβλίο ανήκε κάποτε στον προπάππο μου, Χρήστου Σταύρου, που υπηρέτησε ως δάσκαλος σε σχολεία της Νέας Αγγλίας, στην Αμερική (Σημ. πρόκειται για την ευρύτερη περιοχή της Μασαχουσέτης, όπου βρίσκεται η Βοστώνη). Μου το έδωσε ο πατέρας μου όταν του ζήτησα ένα οικογενειακό μας κειμήλιο. Είναι τυπωμένο στο Λονδίνο («Εν Λόνδρα», όπως αναγράφεται χαρακτηριστικά σε καθαρεύουσα στην πρώτη σελίδα, από τον Ρ. Γουάττς) και με πένα είναι σημειωμένο από τον προαπάππο μου το έτος στο οποίο αγοράστηκε: 1840. Ως υπόμνηση, μάλιστα, αναγράφεται στην τελευταία σελίδα από τον κάτοχο με επιμελημένα καλλιτεχνικά γράμματα: «Το παρόν ηγοράσθη εν Μασσαλία το έτος 1840. Εν Κύμη, τη 15 Φεβρ. 1927. Χ. Σταύρου».	1.21 MB	15/12/22, 4:13 μ.μ.
Το μεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα (Φωτογραφία αντλημένη από το βιβλίο του Όθωνος Τσουνάκου «Δραχμούλα μου, καλό σου ταξίδι», Εκδόσεις Ηλιοτρόπιο, σ. 114).	1.66 MB	16/1/23, 6:01 μ.μ.
Το όνομα «Ναζλή»: προέλευση και σημασία.	378.67 KB	23/3/23, 5:15 μ.μ.
Τσαλκίδη Βασιλική (Α3): το τετράδιο συνταγών της προγιαγιάς μου, Λίτσας (Παρουσίαση στις 3/10/2022). Αφηγημένη ιστορία: Το τετράδιο αυτό (στο εξώφυλλο του οποίου αναγράφεται ο τίτλος «Ζαχαροπλαστική και μαγειρική») είναι το τετράδιο συνταγών της προγιαγιάς μου —από την πλευρά της μητέρας μου— Λίτσας. Η προγιαγιά μου αυτή ήξερε να μαγειρεύει πολύ καλά. Καταγόταν από την Κρανιά (Σημ. Πρόκειται για ένα ορεινό χωριό του νομού Τρικάλων, σε απόσταση 72χλμ από τα Τρίκαλα), ένα μέρος πολύ ορεινό, χωρίς «πολιτισμό». Τα γράμματα έχουν, βέβαια, πλέον ξεθωριάσει, ωστόσο μπορεί κανείς να δει πως οι αναλογίες είναι γραμμένες σε δράμια (συντομογραφία «δρμ») Αγαπημένη μου συνταγή, που την φτιάχνουμε ακόμη, είναι τα αμυγδαλωτά, ενώ η πρώτη συνταγή του τετραδίου είναι «Η μελαχρινή». Σημείωση επεξηγηματική: Το δράμι είναι μονάδα μέτρησης βάρους, σε χρήση στην Ελλάδα μέχρι το 1959. Ένα δράμι στην Ελλάδα ήταν ισοδύναμο με 3,203 γραμμάρια. 400 δράμια ισοδυναμούσαν με μια οκά. Η λέξη είναι αντιδάνειο και προέρχεται από το αραβικό ντιράμ (ή ντιρχάμ), το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από τη αρχαία δραχμή.	1.58 MB	27/10/22, 2:58 μ.μ.
Φλαμούρι (τήλιο) Επειδή όσοι διαβάσουν την αφήγηση του Προυστ με την θεία Λεονί θα αναρωτηθούν τί είναι το «φλαμούρι».	79.87 KB	27/2/23, 6:08 μ.μ.
Φωτογραφία από την λιτανεία του Αγίου Διονυσίου στα συντρίμμια της Ζακύνθου την 24η Αυγούστου 1953 μετά τους καταστροφικούς σεισμούς.	23.49 KB	10/2/23, 4:06 μ.μ.
Χατζηαλέκου Αντώνης (Α3): «Το έπιπλο της γιαγιάς μου στην Ρόδο». Αφηγημένη ιστορία: Το έπιπλο αυτό ήταν προίκα της προγιαγιάς μου, Μαρίας, της γιαγιάς του πατέρα μου. Υπάρχουν άλλα δύο όμοιά του, τα οποία φτιάχτηκαν από τον ίδιο τεχνίτη και δόθηκαν ως προίκα στις δύο αδερφές της. Αποτελούσε συνήθεια της εποχής οι ημερομηνίες σημαντικών γεγονότων της ζωής των ανθρώπων να σημειώνονται είτε πίσω από εικόνες είτε σε προσβάσιμα μέρη επίπλων (π.χ. σε συρτάρια ή στο κάτω μέρος από τα τραπεζάκια). Στο συρτάρι αυτού του επίπλου, το οποίο είναι φτιαγμένο από «κατράμι» (κέδρο Λιβάνου), ο προπάππος μου σημείωσε την ημερομηνία του γάμου του που έγινε εν μέσω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1941.	232.87 KB	4/11/22, 11:36 π.μ.

Σταύρου Τηλέμαχος (Α3): «Εκατομμύρια στην τσάντα»! (Παρουσίαση στις 16/1/2023)

Αφηγημένη ιστορία: «Μετά το μάθημα για την πείνα της Κατοχής και το πληθωριστικό χρήμα που κυκλοφόρησε τότε, μετέφερα στον πατέρα μου όσα συζητήθηκαν στην τάξη (Σημείωση: η αναφορά της διδάσκουσας έγινε με άξονα το βιβλίο του ΌΘωνος Τσουνάκου «Δραχμούλα μου, καλό σου ταξίδι», Εκδόσεις Ηλιοτρόπιο) κι εκείνος μου έδωσε αυτά τα χαρτονομίσματα να τα δείξω στην τάξη μου. Κάποια από αυτά, μάλιστα, είναι του 1944 (συγκεκριμένα της 20ης Ιουλίου αυτού του έτους) και, συγκεκριμένα,, αυτά στα οποία αναγράφεται ως ονομαστική αξία το 1.000.000 εκατομμύριο δραχμές, τα 5.000.000 εκατομμύρια δραχμές, αλλά και τα 200.000.000 (!) εκατομύρια δραχμές». Επισημάνθηκε, επίσης, στην τάξη πως ένα εξ αυτών, το πιο μεγάλο σε μέγεθος, είναι προπολεμικό (του 1935), φέρει υδατογράφημα και κοσμείται από σχέδιο που αναπαριστά Ελληνίδα —με παραδοσιακή φορεσιά και χαρακτηριστικό κεφαλόδεσμο— η οποία κρατά στάμνα, ενώ με σπάνια και ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια (εξεικονίζεται μέχρι και το κάθε φύλλο των φυτών που βρίσκονται εκατέρωθεν της γυναίκας) αποδίδεται το φυσικό τοπίο γύρω της —η στάμνα ως παραπομπή σε στοιχείο καθημερινού βίου της Ελληνίδας και στοιχείο διασύνδεσης του χαρτονομίσματος με τη λαογραφία, τον λαϊκό πολιτισμό, αλλά και το φυσικό τοπίο. Επιπρόσθετη επισήμανση της γράφουσας (με πηγή το προαναφερθέν βιβλίο, σελ. 114): τομεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα, αυτό με ονομαστική αξία το «αστρονομικό»ποσό των εκατό δισεκατομμυρίων (!) δραχμών —και το τελευταίο της κατοχικής πληθωριστικής σειράς —κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου του 1944.

1.71 MB

16/1/23, 6:11 μ.μ.

«Οι τρεις Νιζλί» (ψηφιακό κολλάζ της καθηγήτριάς σας με έμπνευση το ρολόι της Ζωής Καλλέργη)

690.25 KB

23/3/23, 10:13 μ.μ.

«Τρεις γενιές γυναικών»: φωτογραφία της κυρίας Αναστασίας Κάλφα.

Το αυτοκίνητο, μοντέλο Studebaker, ήταν το μοναδικό στην περιοχή. Στο τιμόνι η γιαγιά Βεατρίκη (τυπικά βρίσκεται εκεί, δεν ήξερε στην πραγματικότητα να οδηγεί), δίπλα της ο παππούς, ιατρός Δημήτρης Λάμπρου, αριστερά η μητέρα της γιαγιάς Βεατρίκης και η προγιαγιά.

1.35 MB

15/3/23, 12:19 π.μ.

Langues de chat («γλώσσες της γάτας»)

131.62 KB

30/1/23, 11:12 μ.μ.

Madeleines

Une madeleine est un petit gâteau traditionnel lorrain aux oeufs, en forme de coquillage, allongée ou ronde, originaire de Commercy. Mais comme bon nombre de gâteaux, la naissance de la madeleine se perd dans la légende…Son apparition est toujours située à Commercy, en Lorraine et toutes les cuisinières qui l’auraient inventée se seraient appelées…Madeleine. Dès le Moyen Age, on aurait fabriqué de petites brioches moulées dans des coquilles Saint-Jacques et destinées à nourrir les pèlerins en chemin vers Compostelle. D’où leur forme bien caractéristique.

316.23 KB

30/1/23, 11:11 μ.μ.

Sanguinetti Άρης (Α3): η φωτογραφική μηχανή του παππού μου, Giuseppe (Παρουσίαση στις 10/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Η φωτογραφική αυτή μηχανή ήταν του παππού μου Giuseppe (Ιωσήφ) από το Alassio, μια πόλη κοντά στην Genova από όπου και κατάγομαι από την πλευρά του πατέρα μου. Ως μηχανή είναι αρκετά βαριά (είναι σιδερένια ), δεν την έχω χρησιμοποιήσει ποτέ, τη φυλάω όμως γιατί για εμένα είναι ένα σημαντικό ενθύμιο από τον παππού μου.

712.26 KB

27/10/22, 2:48 μ.μ.

Selfie της καθηγήτριάς σας στην γέφυρα του Γοργοποτάμου (επειδή την έταξα στο Α1).

Η ανατίναξη της γέφυρας αυτής, που βρίσκεται έξω από την Λαμία, αποτελεί την κορυφαία πράξη της Εθνικής Αντίστασης και μια από τις πλέον εντυπωσιακές ενέργειες δολιοφθοράς («σαμποτάζ») στην κατεχόμενη Ευρώπη. Πραγματοποιήθηκε την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου (ημέρα της Αγίας Αικατερίνης) προς την 26η. Την επιχείρηση έφεραν εις πέρας αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη (Αθανάσιο Κλάρα), αντάρτες τον ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Άγγλοι σαμποτέρ με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάγιερς και υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ. Η διακοπή της μοναδικής σιδηροδρομικής σύνδεσης Βορρά – Νότου στην Ελλάδα για έξι εβδομάδες μείωσε σημαντικά τη διακίνηση πολεμοφοδίων και πρώτων υλών προς και από την Ελλάδα, έπληξε ισχυρά το γόητρο του «ανίκητου» γερμανικού στρατού, ενδυνάμωσε το ηθικό των Ελλήνων και διευκόλυνε την διεξαγωγή του πολέμου κατά των Γερμανών στη Μέση Ανατολή.

1.13 MB

14/3/23, 7:36 μ.μ.

Αλέστα Ίριδα (Α1): η «σφαίρα» του παππού μου (Παρουσίαση στις 23/09/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Η σφαίρα αυτή είναι στην πραγματικότητα κάλυκας από σφαίρα. Τον κάλυκα αυτόν τον βρήκε ο παππούς μου στο έδαφος μετά από μία μάχη. Ο ίδιος κρατούσε ημερολόγιο στον πόλεμο, όπου κατέγραφε τα όσα συνέβαιναν, όπως για παράδειγμα τους φίλους που έχανε. Ο κάλυκας στην βάση του φέρει την ένδειξη W. R. A 1943 και στην κάτω πλευρά τον αριθμό 303.

1.25 MB

15/10/22, 5:02 μ.μ.

Αυγουστάτου Ελισσάβετ (καθηγήτρια Ιστορίας και Πολιτικής Παιδείας): ο εξάντας του πατέρα μου (Παρουσίαση στις 12/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Από αρχαιοτάτων χρόνων η ενασχόληση με την αστρονομία, και στην πορεία του χρόνου η επινόηση του αστρολάβου, της πυξίδας και του πορτολάνου, υπήρξαν παράγοντες που διευκόλυναν τα ταξίδια. Ο εξάντας μετρά το ύψος των ουράνιων σωμάτων από τον ορίζοντα. Σκοπός η εύρεση του στίγματος του πλοίου. Υποχρεωτικό όργανο στα πλοία και σήμερα. Τον εξάντα που βλέπετε τον έφερε στο σπίτι μας ο πατέρας μου, που δεν ζει πια, τη δεκαετία του ´70. Ναυτικός. Ναυτικός κι ο πεθερός μου. Στο «Κυρήνεια» ταξίδευε με τον Νίκο Καββαδία. Και ο σύζυγός μου ναυτικός —και αν ρωτήσετε τον δεκατριάχρονο γιο μου τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, θα σας πει «ναυτικός». Κοινωνία: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον που προσδοκούμε.

935.46 KB

4/11/22, 8:14 π.μ.

Αφρικανική μάσκα από έβενο

Ο έβενος είναι ένα είδος πολύτιμου ξύλου που προέρχεται από των τροπικών και ημιτροπικών χωρών και χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία και στην κατασκευή διάφορων μουσικών οργάνων και κομψοτεχνημάτων. Ο έβενος λέγεται και «αμπανόζι», έχει σκοτεινό μαύρο χρώμα, είναι σκληρός, βαρύτερος από το νερό κι ευκολογυάλιστος.Τα δέντρα από τα οποία προέρχεται ανήκουν στην οικογένεια των “εβονιδών” και φυτρώνουν στις Δυτικές Ινδίες, στη Μαδαγασκάρη, στη Βραζιλία, στην Πορτογαλία, στις Φιλιππίνες και στην Ωκεανία. Το σπουδαιότερο απ’ αυτά, είναι ο «έβενος ο διόσπυρος», που φτάνει μέχρι τα 15 μ. ύψος. Πολλές ποικιλίες εβένου προέρχονται και από άλλα δέντρα, αλλά είναι κατώτερης ποιότητας. Στην Ελλάδα, έβενο βγάζουν σε μερικά μέρη της Κρήτης από το φυτό «διόσπυρος ο σινικός». Ο έβενος αυτός λέγεται και «αρχοντόξυλο».Επειδή ο έβενος είναι πολύ ακριβός, συχνά κατασκευάζονται διάφορες απομιμήσεις του από άλλα ξύλα, καθώς και με τεχνητά μέσα, οι οποίες ωστόσο δεν κατορθώνουν να συναγωνιστούν τις ιδιότητες και την ομορφιά του φυσικού έβενου.

1.03 MB

17/2/23, 12:56 μ.μ.

Βατίστας Σταμάτης (Β1): το σκίτσο μου που στολίζει την τάξη μας (Παρουσίαση στις 18/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: ο σκίτσο αυτό, που το έφερα για να στολίσουμε τον τοίχο της τάξης μας, το ζωγράφισα στο μάθημα σχεδίου που κάνω γιατί θέλω να μπω στην Αρχιτεκτονική. Το σχέδιο είναι δική μου ιδέα, δηλαδή μας αφήνουν ελεύθερους να διαλέξουμε εμείς ποια αντικείμενα θέλουμε να απεικονίσουμε χωρίς να μας δεσμεύουν. Έτσι κι εγώ διάλεξα κάποια καθημερινά αντικείμενα που μου αρέσουν και έφτιαξα αυτό το σχέδιο.

1.28 MB

27/10/22, 2:52 μ.μ.

Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη (Α1): ο χαρτοκόπτης της προγιαγιάς μου Φρόσως (Παρουσίαση: 17/2/2023).

Αφηγημένη ιστορία: Το αντικείμενο αυτό σε σχήμα κροκόδειλου είναι ένας χαρτοκόπτης. Ανήκε στην προγιαγιά μου Φρόσω (Ευφροσύνη) που ήταν Αιγυπτιώτισσα και τον χρησιμοποιούσε για να ανοίγει γράμματα. Είναι ένα αντικείμενο κατασκευασμένο σπό ξύλο εβένου (Σημ. Στα αγγλικά: ebony) που χρονολογείται περίπου στην εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Όταν πέθανε η προγιαγιά μου, κάπου μετά το 1970, πέρασε στην ιδιοκτησία του γιου της, του παππού μου. Θα ήθελα να αναφέρω, επίσης, πως η μητέρα της προγιαγιάς μου της Φρόσως, που καταγόταν από την Κύπρο και είχε μεταναστεύσει στην Αίγυπτο, πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία, σχεδόν εκατό χρονών (Σημ. καθηγήτριας: την εποχή εκείνη ο θάνατος σε τόσο μεγάλη ηλικία ήταν αρκετά σπάνιος), ενώ στην κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος, όλη της η οικογένεια, παιδιά, εγγόνια, αλλά και πλήθος συγγενών και φίλων.

497.41 KB

17/2/23, 12:56 μ.μ.

Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη (Α1): το «μονόκλ» της προπρογιαγιάς μου Κατίνας (Παρουσίαση στις 23/09/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το «μονόκλ» αυτό (που χρονολογείται από το 1850) είναι στην πραγματικότητα ένα binocular αφού μετατρέπεται με μία κίνηση από μονό φακό σε διπλό. Το αντικείμενο αυτό ανήκε στην προπρογιαγιά μου Κατερίνα Δημοπούλου, που την φώναζαν «Κατίνα», την οποία είδε ο προπροπάππους μου σε ένα παράθυρο, στην Πάτρα, και την ερωτεύθηκε. Ο προπροπάππους μου ήταν μηχανικός στην Πόλη και είχε τρία παιδιά, τον Αλκιβιάδη (το επίθετό του ήταν Θεοχαρίδης και υπηρέτησε ως αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού στο θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ»), την Κική και το Γιώργο. Στην οικογένειά μου βρέθηκε διότι χαρίστηκε στην μητέρα μου λίγο πριν παντρευτεί.

1.25 MB

27/10/22, 2:47 μ.μ.

Γεωργίου Δήμητρα-Χλόη: «Το μονόκλ» (Ποίημα).

225.51 KB

3/11/22, 5:29 μ.μ.

Γυναίκες που πωλούν «Μαντλέν» περιμένουν το τραίνο...

Πρόκειται για το πιο ενδιαφέρον, ίσως, γλυκό της γαλλικής ζαχαροπλαστικής, το πιο «λογοτεχνικό μπισκότο του κόσμου». Ο συγγραφέας Μ. Προυστ το αξιοποιεί στο βιβλίο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Από την πλευρά του Σουάν». Ενώ, μάλιστα, στις προηγούμενες εκδοχές του έργου του ήταν μπαγιάτικο ψωμί, φρυγανιές και μπισκότα που έμοιαζαν με παξιμάδια. Το «επεισόδιο των μαντλέν», όπως έγινε γνωστό, είναι ένα από τα πιο διάσημα γεγονότα στο θεμελιώδες έργο του, συμπυκνώνοντας το θέμα της ακούσιας μνήμης. Σε διάστημα δύο ετών, ο συγγραφέας έγραψε διάφορες εκδοχές της παιδικής του ανάμνησης. Το 1907, όταν δούλευε πάνω στον πρώτο τόμο, ήταν το βούτηγμα του pain rassis, ενός κομματιού μπαγιάτικου ψωμιού, στο τσάι, που προκάλεσε την ευφορία του. Στην επόμενη εκδοχή, είχε γίνει ψημένο ψωμί, ή τοστ, και κάποια στιγμή γύρω στο 1908 έγινε biscotte, ένα είδος σκληρού μπισκότου.

63.84 KB

30/1/23, 11:11 μ.μ.

Δήμητρα-Χλόη Γεωργίου, «Ο ξύλινος κροκόδειλος» (Ποίημα)

Ένα στιχούργημα με έμπνευση τον ξύλινο κροκόδειλο-χαρτοκόπτη που παρουσιάστηκε στην τάξη.

37.9 KB

27/2/23, 6:06 μ.μ.

Δημήτριος και Βεατρίκη Λάμπρου: ο παππούς και η γιαγιά της κυρίας Κάλφα κι ένα ευτυχισμένο ζευγάρι.

1.06 MB

15/3/23, 12:19 π.μ.

Διέννη Παναγιώτα: «Κροκόδειλος» (Ποίημα)

Ένα στιχούργημα με έμπνευση το ξύλινο αντικείμενο (κροκόδειλος-χαρτοκόπτης) που παρουσιάστηκε στην τάξη από την Δήμητρα-Χλόη Γεωργίου (Α1).

30.1 KB

25/2/23, 6:43 μ.μ.

Δυο λόγια φωλιασμένα στο ...συρτάρι.

Μέσα στο συρτάρι του «κομό» της προγιαγιάς του Αντώνη Χατζηαλέκου, Μαρίας, βρίσκεται —εκπεφρασμένη λιτά— η απόδειξη πως η ζωή και η αγάπη δεν αναχαιτίζονται ούτε από τον πόλεμο ούτε από τη φτώχεια...

370.18 KB

4/11/22, 11:31 π.μ.

Ζάκυνθος: λόφος του Στράνη.

399.51 KB

10/2/23, 7:20 μ.μ.

Η «καλαμοποδαρούσα» Μαριγούλα...

Και μια ιδιαίτερα αναφορά στα γράμματα του Δημητρίου Λάμπρου, παππού της κυρίας Κάλφα: η «καλαμοποδαρούσα» είναι η λέξη με την οποία ο παππούς χαρακτηρίζει —σε επόμενη σελίδα— την Μαριγούλα (προφανώς αυτή διαθέτει πολύ λεπτά πόδια). Ευχαριστώ πολύ τον Ιάσονα που είδε τη λέξη και την επεσήμανε...

1.19 MB

15/3/23, 12:39 π.μ.

Θεοδώρα Μαλταμπέ (Α3): το φυλαχτό μου (Παρουσίαση στις 20/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το φυλαχτό αυτό —με το σταυρό στον κέντρο και τις γαλάζιες μικροσκοπικές χαντρίτσες— μου το έχει χαρίσει η μητέρα μου για να με φυλάει.

2.26 MB

27/10/22, 2:50 μ.μ.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Μέγα αρτοποιείον».

Όταν κάποτε είπαν στον ζωγράφο πως τα ψωμιά του πέφτουν, εκείνος απάντησε πως «μόνον τα αληθινά πέφτουν, τα ζωγραφιστά όχι». Σημείωση: ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ υπήρξε ένας εξαιρετικός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος που γεννήθηκε μεταξύ του 1868 και 1871 στην Βαρειά Μυτιλήνης και το 1934 έφυγε από τη ζωή μόνος και σχεδόν άγνωστος ακόμα. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Ο «ζερβοκουτάλας», καθότι αριστερόχειρας, ο «μισακάτης», ο «αχμάκης» —όπως τον αποκαλούσαν περιπαικτικά όσο ζούσε— έμελλε να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της ελληνικής —και όχι μόνο—τέχνης. Ο Θεόφιλος, με την τέχνη του να αποτελεί συνώνυμο της ελληνικότητας, απαθανάτισε θρύλους και παραδόσεις, καθημερινές στιγμές από την ελληνική πραγματικότητα με το μοναδικό του προσωπικό ύφος, που καθιστά τα έργα του από τα πλέον αναγνωρίσιμα της ελληνικής ζωγραφικής. Σε όλη του την ζωή υπήρξε ιδιαίτερα φτωχός και συχνά ζωγράφιζε τους τοίχους καφενείων, ελαιοτριβείων, φούρνους, μύλους ή τοίχους σπιτιών μόνο για ένα πιάτο φαγητό. Στο Βόλο ζωγράφισε και πλήθος επιγραφών στα προσφυγικά των εκδιωχθέντων από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς, ελάχιστα έργα του έχουν διασωθεί μετά από σεισμούς και πυρκαγιές αλλά και από κατεδαφίσεις ή αμέλεια.

576.23 KB

14/3/23, 7:43 μ.μ.

Καλλέργη Ζωή (Α1): «Το ρολόι χτυπούσε πάντοτε στις 5 τα χαράματα» (Παρουσίαση στις 23/3/2023).

Αφηγημένη ιστορία: το ρολόι αυτό χρονολογείται περίπου από την εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.Ήταν το ρολόι του πατέρα της θείας της μητέρας μου, που την έλεγαν Ναζλή. Κάθε πρωί ο προπάππους μου αυτός για να σηκωθεί έβαζε το ξυπνητήρι στις 5 τα χαράματα — δεν ξέρω όμως πού δούλευε. Όταν πέθανε αυτός, χάλασε και το ρολόι. Στην μητέρα μου το χάρισε η θεία της και τώρα ανήκει στην οικογένειά μου ως κειμήλιο κι ενθύμιο.

848.84 KB

23/3/23, 5:14 μ.μ.

Κάλφα Αναστασία (καθηγήτρια ελληνικής φιλολογίας): τα γράμματα του παππού μου Δημήτρη στην γυναίκα του Βεατρίκη (Παρουσίαση στο Α1στις 14/3/2023).

Αφηγημένη ιστορία: «Ο Δημήτριος Λάμπρου γεννήθηκε στο Μάζιον Βοιωτίας το 1902. Δέκα χρόνια αργότερα ήρθε στη ζωή η Βεατρίκη. Γεννήθηκε στην Δόμβραινα και ήταν κόρη πλούσιου τυρέμπορου. Στην ίδια δεν άρεσε ποτέ το τυρί. Γνωρίστηκαν με προξενιό, αλλά, όπως έλεγαν κι οι δύο, ήξεραν από την πρώτη στιγμή ότι θα ζούσαν μαζί το υπόλοιπο της ζωής τους. Ο Δημήτρης ήταν γιατρός. Υπηρέτησε την ιατρική για 56 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων δεν έχασε ποτέ ούτε έναν ασθενή. Στην αρχή επισκεπτόταν τους ασθενείς του με ένα άλογο. Αργότερα του χάρισαν ένα αυτοκίνητο, κάτι το οποίο ήταν πολύ ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή. Είχε μάλιστα και σωφέρ μια και ο ίδιος δεν ήξερε να οδηγεί. Όταν έλειπε μακριά, έγραφε πάντα στην Βεατρίκη του για να της λέει τα νέα του, αλλά και για να νιώθει ότι ήταν κοντά της. Η γιαγιά μου τον στήριξε σε κάθε του βήμα. Όλοι την ήξεραν ως «γιατρίνα». Έζησαν μια γεμάτη ζωή μαζί και σίγουρα με κοιτούν τώρα από εκεί που βρίσκονται και χαμογελούν με αγάπη».

738.1 KB

15/3/23, 12:27 π.μ.

Καραπιπέρης Σταύρος (Α3): το πιρούνι της προγιαγιάς μου (07/10/2022).

Ιστορία: το πιρούνι 4 είναι από το παλιό σερβίτσιο της προγιαγιάς μου. Η προγιαγιά μου έμενε στην Παλιόχωρα στην Κρήτη. Το πιρούνι 4 είναι το μοναδικό κομμάτι που έχει απομείνει από το σερβίτσιο της προγιαγιάς. Το φυλάει πλέον στο συρτάρι της η γιαγιά μου. Η γιαγιά μου έχει τέσσερις κόρες, τις τρεις θείες μου και τη μητέρα μου. Όταν έστρωνε η γιαγιά τραπέζι το Σαββατοκύριακο, που έτρωγε όλη η οικογένεια μαζί, τα κορίτσια τσακώνονταν ποια θα πρωτοπρολάβει το πιρούνι 4. Αργότερα, όταν η μαμά και οι θείες μεγαλώσαν και κάνανε δικά τους παιδιά, δηλαδή εμάς, η γιαγιά έστρωνε κάθε Κυριακή το τραπέζι. Τα 8 εγγόνια πλέον τσακωνόμασταν για το ποιος θα πρωτοπρολάβει το πιρούνι 4. Τώρα πια μεγαλώσαμε κι εμείς και δε μας νοιάζει ποιος θα πάρει το πιρούνι 4. Το πιρούνι 4 είναι φυλαγμένο στο συρτάρι της γιαγιάς. Περιμένει να κάνουμε κι εμείς τα δικά μας παιδιά. Κάποιο από τα εγγόνια θα στρώνει το κυριακάτικο τραπέζι και το πιρούνι 4 θα έχει πάλι την τιμητική του! Θα μας θυμίζει τη θαλπωρή των Κυριακάτικων οικογενειακών τραπεζιών!

572.36 KB

15/10/22, 5:02 μ.μ.

Καρούζου Ηλέκτρα (Α3): ο αιγυπτιακός πάπυρος (Παρουσίαση στις 25/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Τον πάπυρο αυτόν που απεικονίζει ιερογλυφικά και αιγυπτιακές θεότητες τον έφερε ο προπάππους μου, Παναγιώτης, στη προγιαγιά μου ως δώρο από την Αίγυπτο. Τον έχουμε βάλει σε μία κορνίζα γιατί είναι ευπαθής και είναι κάτι που θέλω να δώσω κι εγώ ως δώρο στα παιδιά μου.

1.93 MB

27/10/22, 2:46 μ.μ.

Κούτσης Χαράλαμπος (Α3): το βιβλίο του παππού μου, Δημήτρη (Παρουσίαση στις 10/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το βιβλίο αυτό γράφτηκε από τον παππού μου (από την πλευρά της μητέρας μου) και πραγματεύεται το κουτσοβλαχικό ζήτημα. Οι κουτσόβλαχοι πίστευαν πως ήταν Ρουμάνοι και ήθελαν να αποσχιστούν από το ελληνικό κράτος, ωστόσο οι Έλληνες τους έπεισαν να παραμείνουν και να ενσωματωθούν.

730.23 KB

27/10/22, 2:51 μ.μ.

Μ. Προυστ, «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. (1) Από τη μεριά του Σουάν», εκδ. Ηριδανός, Αθήνα, χ. χ., σ. 61-65 (Απόσπασμα).

1.47 MB

30/1/23, 8:24 μ.μ.

Μάζης Ιωνάθαν (Α3): το μαρτυρικό του παππού μου Θοδωρή (Παρουσίαση στις 13/3/2023).

Αφηγημένη ιστορία: «το μαρτυρικό αυτό το έδωσε ο προπάππους μου Θοδωρής στην γιαγιά μου Πηγή πριν φύγει για να πολεμήσει στον πόλεμο του ‘40. Είναι χρυσό, κατασκευασμένο γύρω στο 1919 με 1920, με αυτό βαπτίστηκε ο πατέρας μου και έχει περάσει ως οικογενειακό κειμήλιο στην κατοχή μου. Ο παππούς μου αυτός, ο πρώην κάτοχος δηλαδή του μαρτυρικού, καταγόταν από τον Πύργο Ηλείας και είχε πολλές περιπέτειες κατά τη διάρκεια του πολέμου: κοιμήθηκε σε στάβλους, χωράφια, φορτηγά —μέχρι και σε νεκροταφείο. Όταν μάλιστα οι Γερμανοί τον εντόπισαν που κοιμόταν στο νεκροταφείο, εκείνος διέφυγε στην αρχαία Ολυμπία για να γλυτώσει. Πέθανε όχι σε μεγάλη ηλικία και το μαρτυρικό αυτό είναι ένα αντικείμενο που προέρχεται από αυτόν ως κειμήλιο. Ο άλλος μου παππούς καταγόταν από τη Μυτιλήνη, από την Σκάλα Καλλονής. Πολέμησε κι αυτός και μάλιστα γύρισε από το μέτωπο με τα πόδια —έφτασε στην Αθήνα και από εκεί πήγε στην πατρίδα του, την Μυτιλήνη». Σημ. Εδώ αναφέρθηκε από την καθηγήτρια το ότι η Σκάλα Καλλονής είναι ξακουστή για τις σαρδέλες της και πως αυτές εξάγονται σε όλον τον κόσμο, στοιχείο το οποίο διόρθωσε ο Ιωνάθαν επισημαίνοντας πως αυτές δεν βγαίνουν σε καμμία περίπτωση έξω από την περιοχή και πως αν θέλει κανείς να τις δοκιμάσει μόνον εκεί μπορεί να τις φάει. Επίσης, αναφέρθηκαν τρεις ακόμη προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών με καταγωγή σπό τη Μυτιλήνη: ο λαϊκός μας ζωγράφος Θεόφιλος — από τη Βαριά—, ο Στρατής Μυριβήλης και ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης (Οδυσσέας Ελύτης), ενώ έγινε αναφορά και στο απολιθωμένο δάσος στο Σίγρι και το σπανιότατο γεωλογικό φαινόμενο της μετατροπής του ξύλου (κορμού των δένδρων) σε πέτρωμα.

942.31 KB

13/3/23, 7:33 μ.μ.

Μανιάτη Αθανασία (Α2): κούκλα με παραδοσιακή φορεσιά και ταγάρι από το Αντάρτικο Φλώρινας (Παρουσίαση στις 2/11/2022).

Την κούκλα αυτή την χάρισε η θεία του παππού μου στην μητέρα μου, όταν ήταν μικρή. Μάλιστα, η μητέρα της θείας έπλεξε και τα ρούχα της κούκλας, η γιαγιά «Ντάντα». Και οι δύο οικογένειες βρέθηκαν στον Καναδά στη δεκαετία του 1950 και1960, κατά τη διάρκεια του μεταναστευτικού κύματος προς Αμερική, Καναδά, Αυστραλία και Ευρώπη. Το Ανταρτικό είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας, σε υψόμετρο 1100 μέτρα περίπου. Η αρχική ονομασία του οικισμού ήταν «Ζέλοβο», μετονομάστηκε όμως το 1927 σε Ανταρτικό και η ονομασία δόθηκε προς τιμήν των πολυάριθμων κατοίκων του χωριού που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα. Όσον αφορά την παραδοσιακή αυτή φορεσιά, τα κομμάτια που την απαρτίζουν είναι το κόσουλα, η τραχηλιά, τα κάλτσινα, τα κοφτά, ο σαγιάς, το γκιουρντί, η πόγιας, η φούτα, η ρεσάτσκα, τα κάλτσι, τα τσουράπια και τα πίντζι. Στον καθημερινό κεφαλόδεσμο υπήρχε η σκέπα, ενώ στο γιορτινό και νυφικό το κόκκινο φέσι, η πλέντετζα, το ντουλπέν και το νάπλιτσι. Στα κοσμήματα υπήρχαν το κιοστέκι. Η κόλαν, τα πάφτη, τα σιντζίρια και τα μεγάλα σκουλαρίκια. Το κόσουλα είναι το άσπρο βαμβακερό ποκάμισο με ένα μικρό όρθιο γιακαδάκι με πολύχρωμο κέντημα. Το ίδιο κέντημα είχε τόσο η τραχηλιά όσο και ο καρπός και η εξωτερική πλευρά του μανικιού. Ο ποδόγυρος είχε άσπρο κέντημα. Η τραχηλιά έμπαινε κάτω από το άνοιγμα του ποκαμίσου και κάλυπτε το στήθος, δεμένη στο λαιμό. Τα κάλτσινα είναι τα πρόσθετα μανίκια, πλεκτά και πολύχρωμα που φοριούνται κάτω από το ποκάμισο και δένονται στον αγκώνα. Τα κοφτά είναι τα στενά πρόσθετα μανίκια που διπλώνουν στον αγκώνα και γυρίζουν προς τα πάνω. Στην εσωτερική τους πλευρά που φαίνεται, έχουν κόκκινο βαμβακερό ύφασμα κεντημένο. Παλιότερα τα κοφτά ραβόταν πάνω σε μπούστο σαν τζάκο, ενώ αργότερα ραβόταν πάνω στο άσπρο σαγιάκι. Ο σαγιάς ή σαγιάκι είναι σαν σιγκούνι, φτιαγμένο με ειδική επεξεργασία του υφάσματος και ήταν κεντημένος. Συνήθως ήταν δώρο της πεθεράς και φοριόταν όλη τη χρονιά. Όταν πήγαιναν στη εκκλησία φορούσαν από πάνω το γκιουρντί, που μοιάζει με σαγιά αλλά εσωτερικά έχει φλόκια. Το φορούσαν περισσότερο οι μεγαλύτερες γυναίκες και όχι οι νέες. Η πόγιας είναι το μάλλινο υφαντό ζωνάρι, πολύχρωμο και με ρίγες. Με αυτό τυλίγουν τη μέση, πάνω από το σαγιά ή το γκιουρντί και κάτω από την ποδιά, αφήνοντας τη φούντες να πέφτουν πίσω. Η μάλλινη ποδιά λέγεται φούτα και η γιορτινή έχει πολύχρωμα σχέδια σε κόκκινο, άσπρο και μαύρο με φούντες στην άκρη. Η καθημερινή έχει οριζόντιες γραμμές. Η ρεσάτσικα είναι ο μαύρος επενδύτης για το χειμώνα, από μαλλί. Με πλούσια σχέδια εσωτερικά και εξωτερικά. Τα κάλτσι είναι μάλλινες πλεχτές κάλτσες έως το γόνατο, χωρίς πέλμα και τις φορούν ξιπόλητες. Οι γιορτινές είναι πολύχρωμες, ενώ οι καθημερινές μαύρες. Τα τσουράπια είναι οι γιορτινές και νυφικές κάλτσες με πέλμα, από μαλλί με πολύχρωμα κεντήματα. Τα πίντζι ή οι πίγκες ήταν τα γουρουνοτσάρουχα τα οποία κατασκευάζονταν από χοιρινό ή βοδινό δέρμα και τα φορούσαν μόνο κατά τις γιορτές.

427.38 KB

4/11/22, 3:25 μ.μ.

Μανούσος Εμμανουήλ (Α3): το ηλεκτρικό σίδερο της προγιαγιάς μου, Σοφίας (Παρουσίαση στις 21/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το σίδερο αυτό που είναι ηλεκτρικό, μάρκας WAAGE, (και αρκετά βαρύ) το έφερε από την Αμερική ο προπάππους μου στην προγιαγιά μου, Σοφία. Η προγιαγιά μου ζει ακόμη, είναι «ενενηνταφεύγα», και επειδή δεν έχει πια το μυαλό της δεν έχω κάποια ιστορία για αυτό. Το σίδερο γράφει επάνω «Made in the USA» και ξέρω από τη μητέρα μου πως ο προπάππους μου της το έφερε κάπου στο ‘50, όταν είχε πάει ταξίδι εκεί.

803.18 KB

27/10/22, 2:48 μ.μ.

Μάρκου Αθανασία (Β2): η φωτογραφία των παππούδων μου, ενός αγαπημένου ζευγαριού (Παρουσίαση στις 7/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Στη φωτογραφία εικονίζεται ο παππούς Αθανάσιος (τον φώναζαν Νάσο) και η γιαγιά μου Βιργινία (την φώναζαν Βγενώ), που παντρεύτηκαν στην πόλη Ντιριντάουα το 1955. Έζησαν μαζί αγαπημένοι και ευτυχισμένοι όλη τους τη ζωή —τόσο που, όταν πέθανε ο παππούς μου από Covid πέρυσι, η γιαγιά μου συμβούλευε όλες τις νοσηλεύτριες που ήταν ανύπαντρες να βρουν έναν άντρα και να κάνουν μαζί του έναν γάμο τόσο αγαπημένο κι ευτυχισμένο όσο ο δικός της. Ο Νάσος και η Βγενώ γεννήθηκαν και οι δύο στην Αιθιοπία, στην πόλη Ντιριντάουα (που σημαίνει «κοιλάδα των φιδιών»), ο πατέρας μάλιστα της γιαγιάς μου εργαζόταν στον σιδηρόδρομο στο Τζιμπουτί — εκεί γνώρισε και τον ποιητή Νίκο Καββαδία. Επειδή λοιπόν εργαζόταν εκεί, η οικογένειά του απέκτησε και τη γαλλική υπηκοότητα,, η οποία πέρασε και σε εμάς —εγώ έχω και γαλλική υπηκοότητα. Αφού παντρεύτηκαν, πήγαν στο Τζιμπουτί και έζησαν μια ευτυχισμένη ζωή (ήταν πολύ αγαπημένοι) τόσο εκεί όσο και στην Ελλάδα όπου ήρθαν αργότερα. Η προγιαγιά μου, εξάλλου, είχε καταγωγή από την Κάσο και συγγενείς της είχαν εργαστεί στην διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, λέξη που σημαίνει «Ζευς». Η γιαγιά μου την Ελλάδα τη νοσταλγούσε και την αγαπούσε τόσο πολύ που στη φωτογραφία σκόπιμα φορά ένα πουλόβερ που έχει στο σχέδιο της πλέξης του την Ακρόπολη.

4.72 MB

15/10/22, 5:11 μ.μ.

Μαύρος Σωτήρης (Α3): η «Ιλιάδα» του Ομήρου και ...της προγιαγιάς μου Dilys (Παρουσίαση στις 23/09/2022).

Οι ραψωδίες α, στ, λ και ω (δηλωμένες με λατινικούς χαρακτήρες) της Ιλιάδας σε μετάφραση του Alexander Pope. Aφηγημένη ιστορία: αυτό το βιβλίο είναι της προγιαγιάς μου που ήταν από την Ουαλία. Η γιαγιά μου ήταν μισή Αγγλίδα και μισή Ελληνίδα. Πέθανε στα 91 της, πηγαίναμε στο σπίτι της στην Αγγλία, στο Μάντσεστερ. Η προγιαγιά μου, λοιπόν, που ήταν Ουαλή, παντρεύτηκε Έλληνα, ο Έλληνας αυτός παντρεύτηκε Αγγλίδα, οπότε εγώ είμαι κατά 1/4 Έλληνας. Το βιβλίο στο εσώφυλλό του γράφει στο επάνω μέρος—μετά από το ονοματεπώνυμο της προγιαγιάς Dilys και τη διεύθυνσή της— την εξής αφιέρωση: “Τo Hilary”. Στο κάτω μέρος, εξάλλου, γράφει στα αριστερά “A Day of disaster”, ενώ στην κάτω δεξιά πλευρά έχει την ένδειξη “August 1968”, ημερομηνία δηλαδή στην οποία χαρίστηκε στην οικογένειά μου.

1.16 MB

27/10/22, 2:55 μ.μ.

Μαύρος Σωτήρης (Α3): Το καπέλο της Σοφίας Βέμπο (Παρουσίαση στις 16/13/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το καπέλο αυτό ανήκε στη Σοφία Βέμπο. Όταν πέθανε η Βέμπο, άφησε όλα της τα καπέλα στην προγιαγιά του παππού μου (από την πλευρά της μητέρας μου). Αποτελεί ένα σημαντικό οικογενειακό μας κειμήλιο. Η μητέρα μου έχει ένα ακόμη με φτερά, αλλά είναι ευπαθές και δεν το έφερα. Το καπέλο αυτό, φτιαγμένο από χοντρή εκρού τσόχα, προέρχεται από τον αγγλικό οίκο Dickins and Jones, που βρισκόταν στην Regent Street, στο Λονδίνο. Η ονομασία του οίκου αναγράφεται στο πλάι του μεγάλου τετράγωνου χάρτινου κουτιού του όπου φυλάσσεται το καπέλο, ενώ το κουτί λειτουργεί ουσιαστικά ως καπελιέρα: στο επάνω μέρος του είναι φιλοτεχνημένο σχέδιο με γυναικεία μορφή που φορά καπέλο και κορδέλα μαύρη, ενώ στα πλαϊνά έχει στερεωμένο μακρύ πλεκτό δίχρωμο (μαύρο και κίτρινο) λεπτό σπαγκάκι, από όπου το κρατά κανείς στον ώμο. Στο εσωτερικό του έχει χειρόγραφη σημείωση «προγιαγιά, 1950), ενώ το κομμάτι επάνω από το γείσο του είναι κεντημένο στο πλάι με μαύρες μακρόστενες χάντρες. Τέλος, το πιο χαρακτηριστικό στολίδι του είναι ένα ελικοειδές σχέδιο από σκληρή τσόχα με σύρμα που έχει στο πλάι του.

610.93 KB

16/12/22, 1:43 μ.μ.

Μέτσης Στέργιος (Α3): η καρδάρα του παππού μου (Παρουσίαση στις 23/09/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το αντικείμενο αυτό προέρχεται από τη Σιάτιστα Κοζάνης, είναι από χαλκό και χρησίμευε στο να βάζουν μέσα πηχτό γάλα. Επειδή είναι χάλκινο το έδιναν στον γανωματή ή γανωματζή και το γάνωνε διότι διαφορετικά ήταν επικίνδυνο, μπορούσαν να πάθουν δηλητηρίαση και να πεθάνουν. Το σκεύος αυτό πήγε και στην Μικρά Ασία διότι ο παππούς πήγε εκεί να μείνει για ένα διάστημα κι έπειτα ξαναγύρισε στη Σιάτιστα.

752.99 KB

27/10/22, 2:50 μ.μ.

Μητροδήμας Μπρεγιάννης Ορφέας-Δημήτρης (Α3): η «Καλημέρα» της προγιαγιάς Μαριάνθης (Παρουσίαση στις 23/09/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Πρόκειται για ένα κουτί-έργο τέχνης που χρησίμευε στο να κρεμούν πετσέτες. Αφηγημένη ιστορία: αυτή η «Καλημέρα» προέρχεται από τα Καράμπουρνα της Μικράς Ασίας. Το 1922 πέρασε με βάρκα από τον Τσεσμέ στις Οινούσσες. Η προγιαγιά Μαριάνθη είχε στο πατρικό της σπίτι την «Καλημέρα» και, όταν η οικογένειά της αναγκάστηκε να φύγει από τα Καράμπουρνα, λόγω των αναταραχών και του διωγμού από τους Τούρκους, μαζί με τα άλλα αντικείμενα της οικοσκευής, όπως το μαγκάλι και τα μπακίρια, πήραν μαζί τους και την «Καλημέρα» που καλημέριζε κάθε πρωί την οικογένεια. «Καλημέρες» υπήρχαν πολλές, από κέντημα σε βελούδο ή σε καμβά. Αυτή όμως είναι σαν μπαουλάκι από ξύλο λουστραρισμένο. Μέσα από το τζαμάκι της έβλεπες μία πόρτα εισόδου με σκαλοπάτια, σαν αρχοντικό, ή «σαν εκκλησία» όπως έλεγε η προγιαγιά. Στο κατώφλι της στεκόταν μια αρχοντοπούλα ντυμένη με την παραδοσιακή στολή της που κρατούσε στην αγκαλιά της ένα πανεράκι με λουλούδια. Παντού υπάρχουν πολύχρωμα λουλούδια από πηλό, βαμμένα με έντονα, λαμπερά, χρώματα κι ένας κόκκορας στεκόταν ψηλά με το στόμα ορθάνοιχτο (η αρχοντοπούλα και ο κόκκορας χάθηκαν με τα χρόνια). Πίσω, στο ροζ φόντο, γράφει με καλλιτεχνικά γράμματα τη λέξη «Καλημέρα».

1.65 MB

27/10/22, 2:51 μ.μ.

Μία διάσημη λογοτεχνική φράση ... στα γαλλικά.

144.62 KB

30/1/23, 11:38 μ.μ.

Μιχαλά Ειρήνη (Α3): ένα βιβλίο με ...ονοματεπώνυμο (Παρουσίαση στις 3/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Η γιαγιά μου, η Ειρήνη Καραπάτη, καταγόταν από τη Νάξο και ήταν φιλόλογος. Δεν την γνώρισα ποτέ, ξέρω όμως ότι υπηρέτησε κάποτε στο Περιστέρι. Ο τόμος αυτός από το «λεξικό του Ηλίου» έχει, όπως και όλοι οι υπόλοιποι, με χρυσά γράμματα στη ράχη του το ονοματεπώνυμό της, αφού το είχε δώσει σε βιβλιοδέτη να της το φτιάξουν με ειδική παραγγελία.

758.85 KB

27/10/22, 2:54 μ.μ.

Μοντέλα αυτοκινήτου Studebaker (με αφορμή την φωτογραφία του παππού και της γιαγιάς της κυρίας Κάλφα).

Η “Studebaker Motor Corporation” ήταν μια αμερικανική εταιρεία που έφτιαχνε αμαξώματα και οχήματα, με έδρα το Σάουθ Μπεντ, στην Ιντιάνα των Η.Π.Α. Τα αυτοκίνητα αυτά σύντομα κατέκτησαν την αγορά με την ταχύτητα, την αντοχή και την αξιοπιστία τους, ενώ εισήχθησαν μετά το 1930 και στην Ελλάδα. Στην διαφημιστική αφίσα φαίνεται στα δεξιά εντός του πάρκου ένα «κακέκτυπο» αντίγραφο του «στοχαστή» του Ροντέν.

559.24 KB

14/3/23, 7:58 μ.μ.

Μοσχοβάκου Κατερίνα (Α3): το καλαθάκι με το “sempre viva” της γιαγιάς μου (Παρουσίαση στις 03/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Αυτό είναι ένα καλαθάκι με “sempre viva” που μου έδωσε η γιαγιά μου από την πλευρά της μητέρας μου, Κατερίνα (της οποίας έχω και το όνομα), γιατί είμαι το αγαπημένο της εγγόνι —τα υπόλοιπα είναι αγόρια. Το λουλούδι αυτό συνήθως μας το δίνει κάποιος που μας αγαπά πολύ ώστε, όταν το κοιτάμε, να τον σκεπτόμαστε κι εμείς.

1.67 MB

15/10/22, 5:06 μ.μ.

Μουσικό όργανο (κλαρινέττο) από έβενο

71.1 KB

17/2/23, 12:59 μ.μ.

Μπισκότα σαβαγιάρ (Savoyard)

53.17 KB

30/1/23, 11:23 μ.μ.

Ντουρμίσι Αλίσια (Α3): Το βιβλίο μαγειρικής του παππού μου Ιζέτ (Παρουσίαση στις 30/1/2023).

Αφηγημένη ιστορία: Το βιβλίο αυτό είναι του παππού μου Ιζέτ, που κατάγεται από την Αλβανία. Το όνομά του σήμαινε «σαράντα», ήταν στην πραγματικότητα Νιζέτ και απλοποιήθηκε σε Ιζέτ, κάτι σαν το σημερινό όνομα «Σαράντης». Στα Τίρανα έκανε παρέα με πολλούς Έλληνες και ένας από αυτούς του το έκανε δώρο για να έχει συνταγές να μαγειρεύει — μαγείρευε κι εκείνος και η γιαγιά μου. Σημ. καθηγήτριας: το προπολεμικό αυτό βιβλίο αυτό μαγειρικής του αρχιμάγειρα Π. Αθανασίου (εκδόσεις εφημερίδος «Πολιτεία», Αθήνα, 1932) κρύβει μέσα του έναν τεράστιο πλούτο συνταγών (όπως, για παράδειγμα, συνταγές με κυνήγι, λ.χ. πάπια και αγριοπερίστερα —τα οποία μάλιστα ο συγγραφέας συμβουλεύει να μαγειρεύονται και να τρώγονται αμέσως διότι, σε αντίθετη περίπτωση, ενδέχεται να προκαλέσουν δηλητηρίαση), συνταγές ζαχαροπλαστικής με πλείστους γαλλικούς όρους (μπισκότα «σαβαγιάρ» (Savoyard), μπισκότα «Μαντλέν» (Madeleine)—η καθηγήτρια θυμίζει εδώ τις περίφημες Μαντλέν που αξιοποιεί — ως αφήγημα μνήμης— ο Μαρσέλ Προυστ στο βιβλίο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Από τη μεριά του Σουάν» όπου αναπολεί τα παιδικά του χρόνια στο Κομπραί και τη θεία του τη Λεονί— και μπισκότα «λανγκ ντε σα» (Langue de chat), αλλά και εξειδικευμένες συνταγές για ταχεία ανάρρωση αρρώστων (όπως πλήθος από θρεπτικές σούπες και συνταγές με βραστό μοσχάρι), ειδικές συνταγές χαμηλού κόστους για ταπεινά «βαλάντια» (σήμερα θα τις αποκαλούσαμε συνταγές “low budget”, θυμίζουν την “cucina povera” των Ιταλών), αλλά πίνακα αντιστοιχιών σε γραμμάρια αφού στο βιβλίο χρησιμοποιούνται οι όροι «οκά» και «δράμι». Σημ. καθηγήτριας: πρόκειται για έναν αληθινό γαστριμαργικό θησαυρό που κρύβει μέσα του γεύσεις σήμερα άγνωστες ή και λησμονημένες και μας υπενθυμίζει ότι ύψιστης σημασίας σε μια κοινωνία είναι και ο « πολιτισμός των γεύσεων».

1.01 MB

30/1/23, 11:29 μ.μ.

Ο «στοχαστής» (ή «σκεπτόμενος») του Αυγούστου Ροντέν.

142 KB

14/3/23, 7:57 μ.μ.

Ο Ροντέν και ο «στοχαστής» του στο εργαστήριο.

274.34 KB

14/3/23, 7:57 μ.μ.

Ο Σιορ Διονύσιος (ή Νιόνιος) του «θεάτρου σκιών».

Πρόκειται για μία άκρως χαρακτηριστική φιγούρα του θεάτρου σκιών που αποτίει φόρο τιμής στον Επτανήσιο Έλληνα — με τα προτερήματα, αλλά και τα ελαττώματά του— και την συμβολή του στον Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Ας θυμηθούμε την ένωση των Επτανήσων με τον εθνικό κορμό το 1864 (το 1963 τα «παραχωρεί» η Αγγλία και το 1864 εμείς κάνουμε την πράξη ενσωμάτωσης). Πηγή: https://www.britishmuseum.org/collection/object/EA_Eu-F-T-6074

183.13 KB

10/2/23, 4:57 μ.μ.

Ο Σιορ Διονύσιος (ή Νιόνιος) του Μίμαρου (ανάλυση χαρακτήρα).

Ο Σιορ Διονύσιος του Μίμαρου, ενός από τους σπουδαιότερους καραγκιοζοπαίχτες μας, κατέχει στο θέατρο σκιών εξέχουσα θέση λόγω ιδιοσυγκρασίας: η προσωπικότητά του ένα κράμα από πλείστες αρετές και πολλά μειονεκτήματα, αντανακλά την σύνθετη και πολυσχιδή προσωπικότητα του Επτανήσιου Έλληνα.

462.84 KB

10/2/23, 4:59 μ.μ.

Ο Σιορ Διονύσιος του Μίμαρου (φιγούρα).

439.13 KB

10/2/23, 4:58 μ.μ.

Οι Μαντλέν ...υπάρχουν παντού! Και σε ...καρτ ποστάλ.

752.05 KB

30/1/23, 11:16 μ.μ.

Παΐζης Αλέξανδρος (Α3): Το μετάλλιο του προπάππου μου (Παρουσίαση στις 4/11/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Αυτό είναι το μετάλλιο ανδρείας του προπάππου μου, που τον έλεγαν Αλέξανδρο, επειδή πολέμησε στην Αντίσταση. Όσο αυτός πολεμούσε στο χωριό του, στο Ηράκλειο της Κρήτης, είχαν πάει οι Γερμανοί να μείνουν στο σπίτι του, γιατί ήταν πολύ πλούσιος. Η προγιαγιά μου είχε ήδη τέσσερα παιδιά και ήταν έγκυος στο πέμπτο. Τον προπάππου μου κάποια στιγμή τον έπιασαν οι Γερμανοί και τον πήγαιναν στο εκτελεστικό απόσπασμα, όμως επειδή ο αρχηγός τους ήταν φιλέλληνας κι επειδή η γιαγιά μου ήταν έγκυος στο πέμπτο παιδί, τον λυπήθηκε και του χάρισε τη ζωή. Το μετάλλιο αυτό του το έδωσαν αργότερα οι συναγωνιστές του για να τον τιμήσουν.

911.32 KB

4/11/22, 3:37 μ.μ.

Παλιά φωτογραφία από την λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Διονυσίου στην Ζάκυνθο.

680.33 KB

10/2/23, 4:59 μ.μ.

Παρατήρηση έκλειψης Ηλίου με τα ισχυρά φίλτρα ενός ναυτικού εξάντα.

Ο Γιάννης, γιος της κυρίας Αυγουστάτου, επί το έργον...

4.14 MB

25/10/22, 8:07 μ.μ.

Περιδέραιο από έβενο

161.29 KB

27/2/23, 6:07 μ.μ.

Πετρακοπούλου Γεωργία (Γ2): οι βελόνες πλεξίματος της γιαγιάς μου, Γεωργίας (Παρουσίαση στις 4/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Η γιαγιά μου καταγόταν από το Μουρί, ένα χωριό της Κρήτης, στον νομό Χανίων. Έπλεκε και έραβε. Όταν έφθασα 10 χρονών περίπου, επειδή τα κορίτσια της εποχής της τα μάθαιναν να ράβουν και να πλέκου, με παρότρυνε να μάθω να πλέκω. Έτσι, όταν πέθανε (έμενε σε διαμέρισμα κάτω από εμάς, το οποίο το άδειασαν γρήγορα για να το νοικιάσουν) πήγα και πήρα τις βελόνες πλεξίματός της για να την θυμάμαι. Ξέρω λίγο να πλέκω, κάτι έχω φτιάξει...

946.47 KB

27/10/22, 2:55 μ.μ.

Πίνακας της σύγχρονης εικαστικού Λουκίας Ρίτσαρντς: «Η κυρία Ελένη» (μικτή τεχνική: φωτογραφία, ακρυλικό).

Τα αλλοτινά γράμματα αποτελούν ανεξάντλητο θησαυρό όχι μόνο για την ιστορία, αλλάκαι για την τέχνη. Στον ζωγραφικό αυτό πίνακα, που αποτελεί συνδυασμό φωτογραφίας και ακρυλικού χρώματος, η σύγχρονη και διεθνώς αναγνωρισμένη καλλιτέχνις Λουκία Ρίτσαρντς αναφέρεται σε «σπαράγματα» από παλιές επιστολές που συμπληρώνουν λεκτικά την εικαστική της απεικόνιση.

1.18 MB

15/3/23, 12:49 π.μ.

Ποτετσιανάκη Ιωάννα (Α3): τα φλυτζάνια της γιαγιάς μου Άννας (Παρουσίαση στις 10/2/2023).

Αφηγημένη ιστορία: αυτά τα δύο φλυτζάνια —έξι είναι συνολικά, χωρίς όμως την τσαγιέρα, που δεν υπάρχει—αποτελούν οικογενειακό κειμήλιο από την γιαγιά μου Άννα, που το πήρε από την προγιαγιά μου ως «δώρο για το προξενιό». Νομίζω πως προέρχονται από την Ρωσία. Η γιαγιά μου κατάγεται από τη Ζάκυνθο, από το Κερί, που βρίσκεται περίπου μισή ώρα από τη Χώρα. Τα φλυτζάνια αυτά τα χρησιμοποιούσε η γιαγιά μου όταν «τράταρε» τους συγγενείς της εδώ, πολλοί από τους οποίους κατάγονται κι αυτοί από την Ζάκυνθο. Στο νησί έχω πάει δυο τρεις φορές στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, που είναι ο πολιούχος. Ο Άγιος, πριν γίνει «Άγιος», δεν ήταν καλός άνθρωπος, δεν έκανε καλές πράξεις. Το σώμα του βρέθηκε «τσιμεντωμένο’ σε ένα πηγάδι, τον είχαν «μαρμαρώσει» εκεί, αλλά το κορμί του διατηρήθηκε και τα κόκκαλά του έμειναν σαν κερί. Προς τιμήν του γίνεται κάθε χρόνο τον Αύγουστο (24 Αυγούστου) περιφορά του λειψάνου του με τύμπανα και πυροτεχνήματα. Την περιφορά ακολουθεί πανηγύρι που κρατά δυο και τρεις και τέσσερις ημέρες. Το έχω επισκεφθεί κάποιες φορές. Η περιφορά του λειψάνου γίνεται μέσα σε ένα κουτί τζαμένιο από όπου φαίνεται το λείψανο του Αγίου, το οποίο εκτίθεται άλλωστε σε ειδικό δωμάτιο στον ναό που είναι γεμάτο χρυσάφι.

604.33 KB

13/3/23, 7:08 μ.μ.

Σαραγά Κυριακή (Καθηγήτρια βιολογίας): η «γούρια» του παππού μου, Νικήτα (Παρουσίαση στις 18/10/2022).

Το αντικείμενο αυτό, που είναι ένα χειροποίητο σακίδιο από δέρμα ζώου, το έφτιαξε ο παππούς μου στη Σύμη για εμένα, γι’ αυτό και βρίσκεται τώρα στα χέρια μου. Ο παππούς μου Νικήτας Τσαβαρής ήταν αυτός που με μεγάλωσε μέχρι τα πέντε χρόνια μου στη Σύμη, μαζί με τη γιαγιά μου, Δικαία. Το πρωί έβοσκε τα πρόβατα στο βουνό, για την ακρίβεια τα άφηνε και τα μάζευε, και τ´ απογεύματα έφτιαχνε διάφορα αντικείμενα, κυρίως από δέρματα ζώων. Το συγκεκριμένο είναι από δέρμα κατσίκας. Έφτιαχνε κυρίως «γούρια», ταγάρια δηλαδή, αλλά και μποτάκια, τα λεγόμενα «τσεντίκια». Ήθελα λοιπόν κι εγώ να μου φτιάξει κάτι, έτσι μου δώρισε αυτήν τη γούρια. Μου τη στόλισε με χάντρες (αν κι εγώ τώρα τις θεωρώ λίγο «κιτς» και κάποια στιγμή σκέφθηκα να τις βγάλω, τελικά όμως τις άφησα). Γενικά στη Σύμη στολίζουν πράγματα, ακόμα και τις σκούπες που προορίζονται για τάξιμο στον Πανορμίτη.

1.43 MB

4/11/22, 3:21 μ.μ.

Σαρδέλα (παστή): το ψάρι του λαού.

Η σαρδέλα, λόγω του χαμηλού της κόστους, θεωρείται το «ψάρι του λαού». Η «ταπεινή» σαρδέλα είναι ένα από τα ψάρια που σχετικά εύκολα κανείς μπορεί να βρει στην αγορά, του οποίου όμως η διατροφική αξία είναι αντιστρόφως ανάλογη της «κοινωνικής» του θέσης στην μαγειρική —θεωρείται ψάρι των φτωχών ίσως γιατί μπορεί κάποιος να την βρει εν αφθονία στην αγορά και σίγουρα όχι σε ακριβή συσκευασία. Η ευρύτατη, μάλιστα, διάδοση της κατανάλωσής της οφείλεται στο ότι στα πρώτα στάδια της βιομηχανικής επανάστασης και τυποποίησης των τροφίμων ήταν ένα από τα πρώτα είδη που μπήκαν σε κονσέρβα και με αυτόν τον τρόπο έγινε δυνατή η για μακρό χρονικό διάστημα συντήρησή της. Κι όμως, αυτό το ψαράκι —το «ψάρι του λαού» —είναι εξαιρετικά «ευγενές σε επίπεδο διατροφικής αξίας μια και αποτελεί έναν από τους «πρωταθλητές» σε περιεκτικότητα πολύτιμων θρεπτικών συστατικών. Συνεπώς, μάλλον δεν πρόκειται για «ασήμαντο» ή «ταπεινό ψαράκι», αλλά για «γίγαντα» της διατροφής.

124.99 KB

14/3/23, 8:01 μ.μ.

Σαρδέλες Καλλονής («παπαλίνες»): ένα προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ).

524.65 KB

13/3/23, 7:57 μ.μ.

Σίγρι Μυτιλήνης: το απολιθωμένο δάσος. Η «Πομπηία των φυτών», όπως έχει αποκληθεί, ως ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς.

195.42 KB

13/3/23, 7:34 μ.μ.

Σίμος Αργιαδίτης (Β1): η κουδουνίστρα του νονού μου (Παρουσίαση στις 6/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Η ασημένια αυτή κουδουνίστρα ήταν του Αριστόβουλου Ζαΐμη, που ανήκε σε οικογένεια συγγενική της δικής μου, από την πλευρά της μητέρας μου. Επρόκειτο, μάλιστα, για οικογένεια πολιτικών που ανέδειξε και τον Ανδρέα Ζαΐμη (Σημ. Ο Ανδρέας Ζαΐμης, γόνος ισχυρής οικογένειας προκρίτων της επαρχίας Καλαβρύτων και ένα από τα εμβληματικά πρόσωπα του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, γεννήθηκε στην Κερπινή Καλαβρύτων και διετέλεσε πρωθυπουργός του νεοσύστατου ελληνικού κράτους). Όταν ο κάτοχός της την έκανε δώρο στον νονό μου, Συμεών, του οποίου φέρω και το όνομα. Αργότερα, ο νονός μου την χάρισε στον πατέρα μου ως δώρο βάπτισης —ουσιαστικά την έκανε δώρισε εμένα. Την κουδουνίστρα την καθάρισα για να την φέρω σήμερα στο σχολείο...

2.03 MB

27/10/22, 2:45 μ.μ.

Σκάλα Καλλονής: η άγκυρα που κοσμεί το λιμάνι.

696.08 KB

13/3/23, 7:24 μ.μ.

Σκαλιστό έπιπλο (ερμάρι) από έβενο

193.73 KB

27/2/23, 6:07 μ.μ.

Σπανουδάκη Ειρήνη (Καθηγήτρια ελληνικής και γαλλικής φιλολογίας): το περιδέραιο της μητέρας μου, ποιήτριας Βικτωρίας Θεοδώρου (Παρουσίαση στις 14/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το περιδέραιο αυτό είναι ένα κόσμημα “en argent”, δηλαδή από άργη ρο, και συνοδεύεται από ένα «ενώτιο», δηλαδή από ένα σκουλαρίκι (έχω χάσει το άλλο). Φαίνεται χρυσό, ωστόσο στην πραγματικότητα είναι επιχρυσωμένο. Είναι φτιαγμένο από έναν πολύ σπουδαίο γλύπτη, χαράκτη και ζωγράφο γύρω στα 1946 με 1948,σε μινωικό ύφος (είναι πολύ χαρακτηριστικές οι δαγκάνες του καβουριού), αφού και οι Μινωίτες, άλλωστε, εμπνέονται από τη φύση και τη θάλασσα. Ο γλύπτης, τότε εξόριστος, άντλησε κι αυτός ιδέες από τη θάλασσα, ενώ είχε στο νου του μία κοπέλα (ο έρωτας, άλλωστε, είναι μεγάλος εμπνευστής, μεγάλο κίνητρο). Της έγραφε για 5 χρόνια, και έτσι μπόρεσε να την κρατήσει, να μην λυγίσει. Όταν, λοιπόν,, ήρθε η αμνηστία και ήταν πια ελεύθεροι, επειδή κι αυτός έπρεπε να ζήσει, πήγε με το σχέδιο αυτό του κοσμήματος σε ένα πολύ γνωστό κοσμηματοπωλείο και του ανέθεσαν να φτιάξει 50 κομμάτια (πληρώθηκε, στο τέλος, με το κομμάτι). Ο γλύπτης λεγόταν Χρίστος Δαγκλής, έχει πεθάνει, δεν έχει παιδιά (μετά την εξορία του πήγε στο Παρίσι, σπούδασε, παντρεύτηκε μια τραγουδίστρια, χάθηκαν οι δρόμοι του με τη γυναίκα στην οποία έγραφε τα γράμματα). To κόσμημα αυτό λοιπόν βρέθηκε στα χέρια μου διότι ανήκε στη μητέρα μου, Βικτωρία Θεοδώρου, που το αγόρασε από αυτόν —αυτή ήταν η αποδέκτρια των γραμμάτων και είναι ως έργο τέχνης μοναδικό, δεν υπάρχει αντίγραφο. Για εμένα είναι κειμήλιο, έχει μεγάλη συναισθηματική αξία. Το συνδυάζω λοιπόν με μια λέξη από ένα μου ποίημα: το «χρυσοποίκιλτοι». Είναι η λέξη από το ποίημά μου «Πέρσες», που το εμπνεύστηκα όταν είχα πάει να κάνω μια εξέταση —πριν 23 χρόνια—στο μαιευτήριο «Αλεξάνδρα». Πήγα στο ραντεβού με το μηχανάκι, φορώντας το κράνος μου, κι όταν τέλειωσα την εξέταση, μού είπαν «περιμένετε έξω». Εκεί λοιπόν που περίμενα στο έξω στον διάδρομο, σε πλαστικές καρέκλες, είδα Πέρσες, σε ζευγάρια, όλες οι γυναίκες συνοδεύονταν από τους άντρες τους, ενώ όλες τους φορούσαν μαντήλα και χρυσά στολίδια. Αυτή η εικόνα υπήρξε και η έμπνευση του ποιήματος.

841.33 KB

10/12/22, 12:29 π.μ.

Σταματόπουλος Παναγιώτης (Γ2): η συλλογή με τα νομίσματά μου (Παρουσίαση στις 29/11/2022).

Τα νομίσματα αυτά ξεκίνησα να τα συλλέγω όταν βρήκα κάποια από αυτά (τα πρώτα) παρατημένα σε μία τσάντα αφημένα σε μια παιδική χαρά. Έχω αναζητήσει στο διαδίκτυο και γνωρίζω το είδος και την αξία τους —ξεπερνά τα 1000 ευρώ) και σκοπεύω κάποτε, αν χρειαστεί, να τα πουλήσω για να καλύψω κάποια οικονομική ανάγκη. Είναι νομίσματα και ελληνικά και ξένα, ενώ με την φιλόλογό μου στο σχολείο κάποτε συζητήσαμε για αυτά των δέκα και είκοσι λεπτών λεπτών και το σπαγκάκι που τους περνούσαν κάποτε —από την τρύπα που έχουν στο κέντρο— για να το φυλούν μαζί με άλλα και να μην τα χάνουν.

728.64 KB

29/11/22, 4:03 μ.μ.

Τζέμη Μαστοράκη, «Περίληψη».

Με αφορμή το γαλάζιο φυλαχτό της Θεοδώρας Μαλταμπέ σάς αναρτώ ένα σχετικό ποίημα (από το σχολικό εγχειρίδιο της Γ´Λυκείου).

254.88 KB

3/11/22, 5:59 μ.μ.

Τηλέμαχος Σταύρου (Α3): Η Καινή Διαθήκη του προπάππου μου (Παρουσίαση:15/12/2022)

Αφηγημένη ιστορία: το δερματόδετο αυτό βιβλίο ανήκε κάποτε στον προπάππο μου, Χρήστου Σταύρου, που υπηρέτησε ως δάσκαλος σε σχολεία της Νέας Αγγλίας, στην Αμερική (Σημ. πρόκειται για την ευρύτερη περιοχή της Μασαχουσέτης, όπου βρίσκεται η Βοστώνη). Μου το έδωσε ο πατέρας μου όταν του ζήτησα ένα οικογενειακό μας κειμήλιο. Είναι τυπωμένο στο Λονδίνο («Εν Λόνδρα», όπως αναγράφεται χαρακτηριστικά σε καθαρεύουσα στην πρώτη σελίδα, από τον Ρ. Γουάττς) και με πένα είναι σημειωμένο από τον προαπάππο μου το έτος στο οποίο αγοράστηκε: 1840. Ως υπόμνηση, μάλιστα, αναγράφεται στην τελευταία σελίδα από τον κάτοχο με επιμελημένα καλλιτεχνικά γράμματα: «Το παρόν ηγοράσθη εν Μασσαλία το έτος 1840. Εν Κύμη, τη 15 Φεβρ. 1927. Χ. Σταύρου».

1.21 MB

15/12/22, 4:13 μ.μ.

Το μεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα (Φωτογραφία αντλημένη από το βιβλίο του Όθωνος Τσουνάκου «Δραχμούλα μου, καλό σου ταξίδι», Εκδόσεις Ηλιοτρόπιο, σ. 114).

1.66 MB

16/1/23, 6:01 μ.μ.

Το όνομα «Ναζλή»: προέλευση και σημασία.

378.67 KB

23/3/23, 5:15 μ.μ.

Τσαλκίδη Βασιλική (Α3): το τετράδιο συνταγών της προγιαγιάς μου, Λίτσας (Παρουσίαση στις 3/10/2022).

Αφηγημένη ιστορία: Το τετράδιο αυτό (στο εξώφυλλο του οποίου αναγράφεται ο τίτλος «Ζαχαροπλαστική και μαγειρική») είναι το τετράδιο συνταγών της προγιαγιάς μου —από την πλευρά της μητέρας μου— Λίτσας. Η προγιαγιά μου αυτή ήξερε να μαγειρεύει πολύ καλά. Καταγόταν από την Κρανιά (Σημ. Πρόκειται για ένα ορεινό χωριό του νομού Τρικάλων, σε απόσταση 72χλμ από τα Τρίκαλα), ένα μέρος πολύ ορεινό, χωρίς «πολιτισμό». Τα γράμματα έχουν, βέβαια, πλέον ξεθωριάσει, ωστόσο μπορεί κανείς να δει πως οι αναλογίες είναι γραμμένες σε δράμια (συντομογραφία «δρμ») Αγαπημένη μου συνταγή, που την φτιάχνουμε ακόμη, είναι τα αμυγδαλωτά, ενώ η πρώτη συνταγή του τετραδίου είναι «Η μελαχρινή». Σημείωση επεξηγηματική: Το δράμι είναι μονάδα μέτρησης βάρους, σε χρήση στην Ελλάδα μέχρι το 1959. Ένα δράμι στην Ελλάδα ήταν ισοδύναμο με 3,203 γραμμάρια. 400 δράμια ισοδυναμούσαν με μια οκά. Η λέξη είναι αντιδάνειο και προέρχεται από το αραβικό ντιράμ (ή ντιρχάμ), το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από τη αρχαία δραχμή.

1.58 MB

27/10/22, 2:58 μ.μ.

Φλαμούρι (τήλιο)

Επειδή όσοι διαβάσουν την αφήγηση του Προυστ με την θεία Λεονί θα αναρωτηθούν τί είναι το «φλαμούρι».

79.87 KB

27/2/23, 6:08 μ.μ.

Φωτογραφία από την λιτανεία του Αγίου Διονυσίου στα συντρίμμια της Ζακύνθου την 24η Αυγούστου 1953 μετά τους καταστροφικούς σεισμούς.

23.49 KB

10/2/23, 4:06 μ.μ.

Χατζηαλέκου Αντώνης (Α3): «Το έπιπλο της γιαγιάς μου στην Ρόδο».

Αφηγημένη ιστορία: Το έπιπλο αυτό ήταν προίκα της προγιαγιάς μου, Μαρίας, της γιαγιάς του πατέρα μου. Υπάρχουν άλλα δύο όμοιά του, τα οποία φτιάχτηκαν από τον ίδιο τεχνίτη και δόθηκαν ως προίκα στις δύο αδερφές της. Αποτελούσε συνήθεια της εποχής οι ημερομηνίες σημαντικών γεγονότων της ζωής των ανθρώπων να σημειώνονται είτε πίσω από εικόνες είτε σε προσβάσιμα μέρη επίπλων (π.χ. σε συρτάρια ή στο κάτω μέρος από τα τραπεζάκια). Στο συρτάρι αυτού του επίπλου, το οποίο είναι φτιαγμένο από «κατράμι» (κέδρο Λιβάνου), ο προπάππος μου σημείωσε την ημερομηνία του γάμου του που έγινε εν μέσω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1941.

232.87 KB

4/11/22, 11:36 π.μ.

Μάθημα : Δες την ιστορία ...αλλιώς! Το αντικείμενο ως «κιβωτός» προσωπικής, βιωματικής και τοπικής ιστορίας.

Κωδικός : 0551588296

Δες την ιστορία ...αλλιώς! Το αντικείμενο ως «κιβωτός» προσωπικής, βιωματικής και τοπικής ιστορίας.