Μάθημα : Φυσική Γ' Γυμνασίου

6.1. ΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Αυτόφωτα    

Τα σώματα που εκπέμπουν φως, είναι δηλαδή φωτεινές πηγές ονομάζονται αυτόφωτα.

Ετερόφωτα   

Τα σώματα που φωτίζονται από άλλες πηγές και επανεκπέμπουν το φως τους ονομάζονται ετερόφωτα.

Όραση          

Για να δούμε ένα αυτόφωτο ή ετερόφωτο αντικείμενο πρέπει φως από το αντικείμενο αυτό να εισέλθει στα μάτια μας. Εκεί στα οπτικά κύτταρα η φωτεινή ενέργεια μετατρέπεται σε χημική ενέργεια και ύστερα σε ηλεκτρική ενέργεια που μέσω του οπτικού νεύρου πάει στον εγκέφαλο.

Φωτεινή ενέργεια    

Η ενέργεια που μεταφέρει το φως ονομάζεται φωτεινή ενέργεια.

Φωτόνια       

Το φως αποτελείται από στοιχειώδη σωματίδια-κύματα που ονομάζονται φωτόνια. Το κάθε φωτόνιο μεταφέρει συγκεκριμένη ενέργεια, ανάλογα με το χρώμα του φωτός. Έτσι τα φωτόνια κόκκινου χρώματος έχουν μικρότερη ενέργεια από τα φωτόνια πράσινου χρώματος και αυτά μικρότερη ενέργεια από τα μπλε χρώματος.

Φωτεινές πηγές        

Ένα σώμα ή πηγή που εκπέμπει φως ονομάζεται φωτεινή πηγή. Οι φωτεινές πηγές χωρίζονται σε φυσικές ή τεχνητές, ανάλογα αν κατασκευάστηκαν από τον άνθρωπο. Υπάρχουν θερμές φωτεινές πηγές που εκπέμπουν φως λόγω της υψηλής θερμοκρασίας τους (πχ Ήλιος), υπάρχουν και ψυχρές που εκπέμπουν φως σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (πχ λαμπτήρες φθορισμού).

6.2. ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Ομογενές μέσο         

Κάθε μέσο που έχει τις ίδιες ιδιότητες σε όλα τα σημεία του ονομάζεται ομογενές υλικό μέσο. 

Ευθύγραμμη διάδοση          

Μέσα σε κάθε ομογενές υλικό μέσο το φως διαδίδεται ευθύγραμμα.

Γεωμετρική οπτική   

Εκεί που το φως διαδίδεται ευθύγραμμα μπορούμε να σχεδιάζουμε τις ακτίνες ως ευθείες γραμμές. Η μελέτη του φωτός που βασίζεται σε αυτό το μοντέλο ονομάζεται γεωμετρική οπτική.

Διαφανή και αδιαφανή υλικά          

Τα σώματα μέσα στα οποία διαδίδεται το φως ονομάζονται διαφανή. Τα σώματα μέσα στα οποία δε διαδίδεται το φως ονομάζονται αδιαφανή. Τα σώματα που αφήνουν μέρος του φωτός να περάσει ονομάζονται ημιδιαφανή.

Διάδοση στο κενό    

Το φως διαδίδεται και στο κενό.

Σκιά  

Όταν αδιαφανή σώματα φωτίζονται από φωτεινή πηγή, στις περιοχές που δε φτάνει καμία ακτίνα της πηγής δημιουργείται σκιά.

Η σκιά οφείλεται στην ευθύγραμμη διάδοση του φωτός.

Παρασκιά

Όταν η πηγή είναι σημειακή έχουμε δημιουργία μόνο σκιάς. Όταν η πηγή έχει διαστάσεις στις περιοχές που φτάνουν μερικές μόνο ακτίνες της πηγής δημιουργείται παρασκιά. Η παρασκιά φαίνεται σαν αχνά όρια γύρω από τη σκιά. Οφείλεται στο ότι η πηγή έχει διαστάσεις.

Έκλειψη Ηλίου

Όταν μία περιοχή της Γης βρεθεί στη σκιά της Σελήνης, οι κάτοικοί της αντιλαμβάνονται μία ολική έκλειψη Ηλίου. Οι κάτοικοι που βρίσκονται στην παρασκιά της Σελήνης αντιλαμβάνονται μία μερική έκλειψη Ηλίου. 

Έκλειψη Σελήνης

Όταν η Σελήνη βρεθεί στη σκιά της Γης, τότε παρατηρούμε ολική έκλειψη Σελήνης.

Φάσεις Σελήνης

Όταν η Σελήνη βρίσκεται μεταξύ Γης και Ηλίου δεν είναι ορατή από  τη Γη και λέγεται νέα Σελήνη. Όταν η Γη βρίσκεται μεταξύ Σελήνης και Ηλίου φωτίζεται ολόκληρη και λέγεται πανσέληνος. Οι φάσεις της Σελήνης επαναλαμβάνονται κάθε 29,5 μέρες και λέγονται σεληνιακός κύκλος.

-Η έκλειψη Ηλίου μπορεί να παρατηρηθεί κατά τη φάση νέας Σελήνης, ενώ ή έκλειψη Σελήνης κατά τη φάση της Πανσέληνου. 

Ταχύτητα διάδοσης του φωτός

Η ταχύτητα διάδοσης του φωτός στο κενό είναι 300.000 km/s περίπου. Στα διάφορα υλικά έχει μικρότερη ταχύτητα διάδοσης. Έτος φωτός Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως σε ένα έτος.