Μάθημα : ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κωδικός : 0501361261

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

0501361261  -  ΕΥΔΟΚΙΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥ

Ενότητες - 4.1 Ομοιόσταση (σελ. 74 - 78 / Βιολογία Β & Γ Γυμνασίου) & 4.2 Ασθένειες (σελ. 78 - 84 / Βιολογία Β & Γ Γυμνασίου)

4.1 Ομοιόσταση (σελ. 74 - 78 / Βιολογία Β & Γ Γυμνασίου) & 4.2 Ασθένειες (σελ. 78 - 84 / Βιολογία Β & Γ Γυμνασίου)

1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής... 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του α...

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:

  1. διατυπώνουν τον ορισμό της ομοιόστασης.
  2. περιγράφουν τον μηχανισμό διατήρησης σταθερής θερμοκρασίας στον ανθρώπινο οργανισμό.
  3. συσχετίζουν τις ασθένειες με διαταραχές στην ομοιόσταση.
  4. διακρίνουν τις ασθένειες σε μολυσματικές, σε κληρονομικές, σε ασθένειες που οφείλονται σε ρύπανση
    του περιβάλλοντος και σε ασθένειες που οφείλονται σε τρόπο ζωής ή συμπεριφοράς.
  5. διακρίνουν τους μικροοργανισμούς σε παθογόνους και μη παθογόνους.
  6. διαχωρίζουν τους ιούς από τους άλλους μικροοργανισμούς και να αιτιολογούν αυτή τη
    διάκριση.
  7. περιγράφουν τους τρόπους μετάδοσης μιας μολυσματικής ασθένειας.

 

Λέξεις / κλειδιά:

1. Τι ονομάζεται ομοιόσταση;

Είναι η ικανότητα των οργανισμών να διατηρούν το εσωτερικό τους περιβάλλον σχετικά σταθερό, ανεξάρτητα από τις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος στο οποίο ζουν.

 

2. Τι είναι οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί;

Είναι οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί με τους οποίους επιτυγχάνεται η ομοιόσταση. Πρόκειται για μηχανισμούς αυτορρύθμισης παρόμοιούς με αυτούς που έχουν διάφορες συσκευές της καθημερινότητάς μας πχ. Θερμοστάτης στο ηλεκτρικό σίδερο.

 

3. Παραδείγματα ομοιοστατικών μηχανισμών:

  • Ομοιοστατικός μηχανισμός ρύθμισης της συγκέντρωσης της γλυκόζης και των αλάτων του αίματος.

 

 

  • Ομοιοστατικός μηχανισμός ρύθμισης της οξύτητας (pH) του αίματος.

 

  • Ομοιοστατικός μηχανισμός ρύθμισης του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στους ιστούς.

 

 

4. Τι χρειάζονται οι ζωντανοί οργανισμοί ώστε να αυτορρυθμιστούν μέσω της ομοιόστασης;

 Για να επιτευχθεί η ομοιόσταση απαιτείται:

  • ενέργεια
  • συντονισμός της λειτουργίας οργάνων και συστημάτων
  • συνεργασία νευρικού και ενδοκρινικού συστήματος.

 

5. Παραδείγματα οργάνων και συστημάτων που συμμετέχουν σε ομοιοστατικούς μηχανισμούς:

  • το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα ελέγχουν όλους τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς.

 

  • το αναπνευστικό σύστημα συμβάλλει στη ρύθμιση της ποσότητας οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στους ιστούς.

 

  • το συκώτι και οι νεφροί συμβάλλουν στη ρύθμιση της χημικής σύστασης του αίματος.

 

6. Ποιες είναι οι συνέπειες διαταραχήςτης ομοιόστασης;

Εάν η διαταραχή της ομοιόστασης συμβάινει για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε:

  • οδηγεί σε ασθένεια και
  • σε θάνατο εάν παραμένει η διαταραχή.

 

7. Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή της ομοιόστασης του ανθρώπου:

  • διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες (π.χ. ακτινοβολίες, ακραίες μεταβολές της θερμοκρασίας)
  • παθογόνοι μικροοργανισμοί (ιοί, βακτήρια, μύκητες και πρωτόζωα)
  • ψυχολογικές διαταραχές
  • κληρονομικές δυσλειτουργίες
  • ο τρόπος ζωής ή συμπεριφοράς (π.χ. κάπνισμα, κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών, μη ισορροπημένη διατροφή).

 

8. Ποιοι μικροοργανισμοί είναι παθογόνοι;

Ονομάζονται οι μικροοργανισμοί που εισέρχονται σε έναν άλλο οργανισμό (πχ. στον άνθρωπο) και προκαλούν ασθένεια.

 

 

 

9. Χρήσεις μικροοργανισμών στην καθημερινή ζωή:

  • στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών, π.χ. στην παραγωγή μπίρας και κρασιού

 

  • στην επεξεργασία των λυμάτων, π.χ. στους βιολογικούς καθαρισμούς

 

  • στη βιομηχανία τροφίμων, π.χ. στην παραγωγή γιαουρτιού και τυριού

 

  • στη φαρμακοβιομηχανία, π.χ. στην παραγωγή αντιβιοτικών και άλλων φαρμακευτικών προϊόντων, όπως η ινσουλίνη.

 

 

10. Τι ονομάζουμε ξενιστή;

Ονομάζουμε τον οργανισμό μέσα στον οποίο εισέρχεται ένας παθογόνος μικροοργανισμός και προκαλέι ασθένεια.

 

11. Τι ονομάζουμε μόλυνση;

Η είσοδος του παθογόνου μικροοργανισμού σε έναν ξενιστή ονομάζεται μόλυνση.

 

12. Πότε μια ασθένεια είναι μολυσματική;

Μια ασθένεια που μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο σε άλλο χαρακτηρίζεται μολυσματική.

 

13. Πως γίνεται η διάγνωση μιας ασθένειας;

Όταν κάποιος ασθενεί, συνήθως εμφανίζει ορισμένα συμπτώματα της ασθένειας (π.χ. πυρετό, διάρροια κτλ.). Η εξέταση των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει τον γιατρό στη διάγνωση, δηλαδή στην αναγνώριση της ασθένειας.

 

14. Τι ονομάζεται περίοδος επώασης;

Από τη στιγμή που θα μας προσβάλει ένας μικροοργανισμός μπορεί να περάσουν ώρες, μέρες ή ακόμα και μήνες μέχρι να αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας. Αυτό εξαρτάται από την περίοδο επώασης του μικροοργανισμού, δηλαδή από το χρόνο που απαιτείται μεταξύ της μόλυνσης και της εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων της ασθένειας.

 

15. Ποια η διαφορά μεταξύ επιδημίας και πανδημίας;

  •  Όταν σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο παρατηρηθεί μεγάλος αριθμός κρουσμάτων μιας ασθένειας, όπως, για παράδειγμα, της γρίπης, τότε λέμε ότι έχουμε επιδημία.
  • Εάν η ασθένεια αυτή εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, τότε έχουμε πανδημία. Για να εξαπλωθεί μια ασθένεια, πρέπει ο μικροοργανισμός που ευθύνεται γι’ αυτή να μολύνει πολλά άτομα.

 

16. Ασθένειες από παθογόνους μικροοργανισμούς και τρόποι μετάδοσης:

 

Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών

 

 Παραδείγματα ασθενειών που προκαλούν Τρόποι μετάδοσης

1. Ιοί

   κοινό κρυολόγημα
  • Με σταγονίδια, όπως αυτά που δημιουργούνται όταν κάποιος βήχει ή φταρνίζεται.
  • Με τη σκόνη, η οποία μπορεί να περιέχει κάποιους μικροοργανισμούς και να τους μεταφέρει πολύ μακριά.
  • Με την επαφή με μολυσμένα αντικείμενα (π.χ. πετσέτες ή οδοντόβουρτσες).
  • Με τα κόπρανα, όταν τα μικρόβια που υπάρχουν σε αυτά περάσουν στο πόσιμο νερό ή στην τροφή.
  • Με τα ζώα. Κάποια ζώα, για παράδειγμα οι μύγες, μπορούν να μεταφέρουν παθογόνους μικροοργανισμούς σε ένα τρόφιμο που κατά τα άλλα είναι απαλλαγμένο από μικρόβια. Επίσης, κάποια ζώα, όπως το κουνούπι, ρουφούν αίμα και μεταφέρουν έτσι μικρόβια από το ένα άτομο στο άλλο.
  • Με το αίμα. Σε περίπτωση που το αίμα ενός μολυσμένου ατόμου έρθει σε επαφή με το αίμα ενός υγιούς (π.χ. με μετάγγιση αίματος), είναι δυνατόν να προκληθεί μόλυνση του υγιούς ατόμου.
  • Με τη σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο.
2. Μύκητες

δερματικές μυκητιάσεις

3. Πρωτόζωα

 ελονοσία (πλασμώδιο)
4. Βακτήρια

τέτανος

 

17. Ο ρόλος των βακτηρίων στον ανθρώπινο οργανισμό;

  • Χρήσιμα και αβλαβή

 

Ορισμένα, μάλιστα, υπάρχουν φυσιολογικά στο σώμα μας, όπως αυτά που φιλοξενούνται στο παχύ έντερο. Τα βακτήρια αυτά όχι μόνο δεν μας βλάπτουν, αλλά μας είναι απαραίτητα, αφού παράγουν τη βιταμίνη K, η οποία βοηθά στην πήξη του αίματος.

 
  • Βλαβερά

 

Όσα βακτήρια μας βλάπτουν, το κάνουν ουσιαστικά με δύο τρόπους:

  • είτε άμεσα, προσβάλλοντας και καταστρέφοντας τους ιστούς μας
  • είτε έμμεσα, με κάποιες βλαβερές ουσίες που παράγουν, τις τοξίνες.

 

18. Πότε ένας ιός βρίσκεται σε "λανθάνουσα κατάσταση";

Ένας ιός μπορεί να βρίσκεται σε «λανθάνουσα κατάσταση» μέσα στο κύτταρο, δηλαδή δεν παράγονται νέοι ιοί. Τότε ο οργανισμός που έχει προσβληθεί από αυτόν δεν εκδηλώνει κανένα σύμπτωμα.

 

Εργάζομαι στο σπίτι:

  1. Διαβάζω Θεωρία βιβλίο Β & Γ Γυμνασίου σελ. 74-82
  2. Ασκήσεις 1, 2, 7 / βιβλίο Β & Γ Γυμνασίου σελ. 83-84
  3. Τετράδιο Εργασιών Β & Γ Γυμνασίου σελ. 49-50 / Δραστηριότητα 4η, 4ης Ενότητας: «Ασθένειες και απομόνωση»