Μάθημα : Ο Χρωματικός κύκλος

Τα βασικά χρώματα είναι ο πυρήνας όλων των χρωμάτων. Λέγονται βασικά γιατί είναι αναντικατάστατα. Τα βασικά χρώματα είναι: το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε.

Στόχοι του μαθήματος είναι: -Να κατανοήσουμε την ορολογία των χρωμάτων

                                                      -Τις αναμείξεις τους 

                                                     -Το ουράνιο τόξο (αποχρώσεις των χρωμάτων)

Βασικά και συμπληρωματικά χρώματα
Tα βασικά χρώματα
Yπάρχουν τρία χρώματα τα οποία δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστούν. Τα χρώματα αυτά λέγονται βασικά, διότι από αυτά προέρχονται όλα τ' άλλα.
Βασικά χρώματα στη ζωγραφική είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε.

Τα συμπληρωματικά χρώματα
Από την ανάμειξη των βασικών χρωμάτων ανά δύο προκύπτουν τα συμπληρωματικά τους: το πράσινο, το μοβ και το πορτοκαλί.
Το κάθε βασικό χρώμα έχει και το συμπληρωματικό του, με το οποίο είναι αντίθετα. Τα ζευγάρια των αντίθετων χρωμάτων είναι:
Το κόκκινο και το πράσινο
Το κίτρινο και το μοβ
Το μπλε και το πορτοκαλί
Για να φτιάξουμε το συμπληρωματικό χρώμα ενός βασικού, πρέπει να αναμείξουμε τα άλλα δύο βασικά. Π.χ. το συμπληρωματικό του κόκκινου είναι το πράσινο, που κατασκευάζεται από την ανάμειξη του κίτρινου και του μπλε. Οι ποσότητες των χρωμάτων που αναμειγνύονται πρέπει να είναι ακριβείς ώστε το αποτέλεσμα να μην τείνει ούτε προς το ένα χρώμα ούτε προς το άλλο, όπως διδάσκει ο Ίττεν.
Το ανθρώπινο μάτι αποζητά την ολότητα των χρωμάτων. Όταν λοιπόν ερεθιστεί από ένα χρώμα, αμέσως δημιουργεί και το συμπληρωματικό του.
Αν κοιτάξεις ένα κόκκινο φως και στρέψεις το βλέμμα σου σε μιαν άσπρη επιφάνεια, μετά από λίγα δευτερόλεπτα θα δεις ένα πράσινο χρώμα στη θέση του.
«Όταν βρεθείς στο δάσος με μέτριο φως περιτριγυρισμένος από το πράσινο, θα δεις τους κορμούς και τα δρομάκια να λάμπουν σ' ένα φως ελαφρά κόκκινο» Γκαίτε.

Όλα είναι χρώμα
Τα χρώματα έγιναν αντικείμενο συστηματικής μελέτης πολλών ζωγράφων.
Χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας των Ιμπρεσιονιστών ζωγράφων ήταν η εφαρμογή του νόμου των συμπληρωματικών χρωμάτων. Οι Φωβιστές χρησιμοποίησαν λαμπερά χρώματα με βίαιες αντιθέσεις για να εκφράσουν έντονα πάθη, αναδεικνύοντας έτσι το χρώμα ως το κυρίαρχο στοιχείο του πίνακα.

Σκέπτομαι, παρατηρώ και ζωγραφίζω
ΑΣΚΗΣΗ: Μπορείς και εσύ να δοκιμάσεις να ζωγραφίσεις τις αντιθέσεις με βασικά και συμπληρωματικά χρώματα.

ΑΣΚΗΣΗ:Παρατήρησε τι χρώματα έχει ο ουρανός, όταν δύει ο ήλιος. Πώς θα μπορούσες να αποδώσεις την αντίθεση των χρωμάτων της θάλασσας και των λάμψεων του ήλιου; Με τι τρόπο θα ζωγράφιζες ένα φωτεινό φεγγάρι ή ψάρια να γυαλίζουν στο βυθό;
ΑΣΚΗΣΗ: Ζωγράφισε ένα θέμα με ανταύγειες στο νερό τη δύση, σε ανοιχτή θάλασσα, στο λιμανάκι με τις βάρκες, στη λίμνη, στη βρεγμένη άσφαλτο ή αλλού.
ΑΣΚΗΣΗ:Ζωγράφισε ένα μικρό κομμάτι ανοιξιάτικης γης με παπαρούνες ή και λιβάδια ολόκληρα, παίρνοντας αφορμή από το έργο του Μονέ.

Οι αποχρώσεις
Αν αναμείξουμε ένα βασικό χρώμα με ένα οποιοδήποτε συμπληρωματικό, εκτός από το δικό του, δημιουργούνται διαβαθμίσεις* ενδιάμεσων χρωμάτων, οι λεγόμενες αποχρώσεις.
Οι αναμείξεις των δυο χρωμάτων παίρνουν τ' όνομα του χρώματος, που υπερισχύει σε κάθε απόχρωση, όπως αποχρώσεις του κίτρινου ή του πράσινου.
Για να ορίσουμε με ακρίβεια την κάθε απόχρωση, προφέρουμε πρώτα το όνομα του χρώματος που υπερισχύει, όπως π.χ. κιτρινoπράσινο ή πρασινοκίτρινο.

Οι τόνοι
Η ανάμειξη ενός χρώματος με άσπρο ή μαύρο παράγει μια σειρά φωτεινών ή σκοτεινών χρωμάτων, που ονομάζονται τονικές διαβαθμίσεις και παίρνουν τ' όνομά τους από το χρώμα αυτό. Για παράδειγμα, οι τονικές διαβαθμίσεις του μπλε αποτελούνται από ανοιχτά μπλε και σκούρα μπλε.

ΑΣΚΗΣΗ: Ζωγραφίζω με τόνους και αποχρώσεις

ΑΣΚΗΣΗ
Ποια ακριβώς χρώματα θα χρησιμοποιήσεις για να ζωγραφίσεις τη «Φωτιά στο δάσος», «Μια βροχερή μέρα», «Η νίκη της ομάδας μου»;

Βίντεο για τον Χρωματικό Κύκλο: Από τη θεωρία εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή! Επιλέγω χρώμα για το δωμάτιό μου!

https://youtu.be/jd-74EFNkjU?feature=shared