Μάθημα : Λατινικά Γ΄Λυκείου

Κωδικός : 0544005323

Λατινικά Γ΄Λυκείου

0544005323  -  ΕΛΕΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

Ενότητες - Μάθημα ΧΧΙΙ- ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

Μάθημα ΧΧΙΙ- ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

Μάθημα XXI- ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ... Μάθημα ΧΧΙΙΙ- ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝ...

 

 

 

 

 

 

 

 ο Κικέρων απευθύνει ορισμένες προτροπές προς τους συμπατριώτες του. Οι προτροπές αυτές περιέχουν βασικά στοιχεία της ιδεολογίας του αλλά και στοιχεία της ιδεολογίας των συγχρόνων του, όπως: θρησκευτική ευλάβεια προς τους προγόνους, πατριωτισμός, καρτερικότητα και αντοχή στις δοκιμασίες, κοινωνική καταξίωση με τη μορφή της πολιτικής και στρατιωτικής «δόξας» (gloria).

Imitemur nostros Brutos,

Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones,

innumerabiles alios,

qui stabiliverunt hanc rem publicam;

quos equidem repono

in deorum immortalium coetu ac numero.

Amemus patriam,

pareamus senatui,

consulamus bonis;

neglegamus praesentes fructus,

serviamus gloriae posteritatis;

putemus id,

quod est rectissimum,

esse optimum;

speremus quae volumus,

sed feramus quod acciderit;

denique arbitremur

corpus fortium virorum

magnorumque hominum esse mortale,

vero animi motus

et gloriam virtutis esse sempiternam.

 

Ας μιμούμαστε τους δικούς μας Βρούτους,

Κάμιλλους, Δέκιους, Κούριους, Φαβρίκιους, Σκιπίωνες,

(και) αμέτρητους άλλους,

οι οποίοι στερέωσαν αυτή την πολιτεία·

σε αυτούς βέβαια εγώ δίνω μια θέση

ανάμεσα στους αθάνατους θεούς[1].

Ας αγαπάμε την πατρίδα,

ας υπακούουμε στη Σύγκλητο,

ας φροντίζουμε για τους καλούς πολίτες·

ας αδιαφορούμε για τα εφήμερα κέρδη,

ας υπηρετούμε τη δόξα του μέλλοντος·

ας θεωρούμε ότι αυτό

που είναι το σωστότερο

είναι και το καλύτερο·

ας ελπίζουμε αυτά που επιθυμούμε,

αλλά ας υπομένουμε αυτό που θα έχει συμβεί·

τέλος, ας θεωρούμε

ότι το σώμα των γενναίων ανδρών

και των μεγάλων ανθρώπων είναι θνητό,

αλλά οι πνευματικές δραστηριότητες

και η δόξα της ανδρείας είναι αιώνια.

[1] «Κατά λέξη μετάφραση»: στη συνάθροιση και τον αριθμό των αθάνατων θεών.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ TΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

 

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

 

A΄ κλίση

patria,-ae
gloria,-ae

 

Β΄ κλίση

Brutus,-i
Camillus,-i
Decius,-ii/-i (κλητική ενικού: Deci)
Curius,-ii/-i (κλητική ενικού: Curi)
Fabricius,-ii/-i (κλητική ενικού: Fabrici)
deus,-i (κλητική ενικού: dive & deus, πληθυντικός: dei, dii,di/ deorum & deum/ deis, diis, dis/ deos/ dei, dii,di/ deis, diis, dis).
numerus,-i
vir,-i
boni,-orum
animus, -i

 

Γ΄ κλίση

Scipio, -onis
posteritas,-atis (εκφράζει αφηρημένη έννοια, δεν σχηματίζει κατά κανόνα πληθυντικό αριθμό)
corpus,-oris
homo,-inis
virtus,-utis

 

Δ΄ κλίση

coetus,-us
senatus,-us
fructus,-us
motus,-us

Ε΄ κλίση

res,-ei

 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

 

Β΄ κλίση

publicus,-a,-um (το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, διότι εκφράζει απόλυτη έννοια)
optimus, -a,-um (Θετικός βαθμός του επιθέτου bonus,-a,-um. Συγκριτικός: melior,-ior,-ius)
rectissimus,-a,-um (Θετικός βαθμός του επιθέτου rectus,-a,-um. Συγκριτικός: rectior,-ior,-ius)
magnus,-a,-um (Συγκριτικός : maior,-ior,-ius Υπερθετικός: maximus,-a,-um)
sempiternus,-a,-um (το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, διότι εκφράζει απόλυτη έννοια)

 

Γ΄ κλίση

innumerabilis,-is,-e (το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, διότι εκφράζει απόλυτη έννοια)
immortalis,-is,-e (το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, διότι εκφράζει απόλυτη έννοια)
fortis,-is,-e (Συγκριτικός: fortior,-ior,-ius Υπερθετικός: fortissimus,-a,-um)
mortalis,-is,-e (το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, διότι εκφράζει απόλυτη έννοια)

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

 

noster, nostra, nostrum (κτητική)
qui, quae, quod (αναφορική)
hic, haec, hoc (δεικτική)
alius, alia, aliud (αόριστη), χαρακτηρίζεται και ως αντωνυμικό επίθετο.
is, ea, id (δεικτική-επαναληπτική)

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΣΟΥΠΙΝΟ

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΣΥΖΥΓΙΑ

amo

amavi

amatum

amāre

Πρώτη

puto

putavi

putatum

putāre

Πρώτη

spero

speravi

speratum

sperāre

Πρώτη

arbitror

arbitratus sum

 

arbitrāri

Πρώτη/ Αποθετικό

imitor

imitatus sum

 

imitāri

Πρώτη/ Αποθετικό

pareo

parui

paritum

parēre

Δεύτερη

accidit

accidit

 

accidĕre

Τρίτη/ Απρόσωπο

consulo

consului

consultum

consulĕre

Τρίτη

neglego/negligo

neglexi

neglectum

neglegĕre/negligĕre

Τρίτη

repōno

reposui

repositum

reponĕre

Τρίτη

stabilio

stabilivi

stabilitum

stabilīre

Τέταρτη

servio

servivi

servitum

servīre

Τέταρτη

sum

fui

 

esse

Βοηθητικό

praesum

praefui

 

praeesse

Σύνθετο του sum

fero

tuli

latum

ferre

Ανώμαλο

volo

volui

 

velle

Ανώμαλο

 
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ



Imitemur nostros Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones, innumerabiles alios: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
Imitemur: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος imitemur.
Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones, alios: Αντικείμενα του ρήματος imitemur.
nostros : ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στα Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones.
innumerabiles: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο alios.


qui hanc rem publicam stabiliverunt: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στα αντικείμενα του imitemur (Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones, alios), εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui, είναι πρόταση κρίσεως, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου, γιατί αναφέρεται στο παρελθόν και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
stabiliverunt: Ρήμα.
qui: Υποκείμενο του ρήματος stabiliverunt.
rem publicam: Αντικείμενο του ρήματος stabiliverunt.
hanc: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο rem publicam.


quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono: κύρια πρόταση κρίσεως, εκφέρεται με οριστική ενεστώτα και δηλώνει το πραγματικό γεγονός. Η πρόταση ξεκινάει με την αναφορική αντωνυμία quos, η οποία στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου ισοδυναμεί με δεικτική (= eos)και εισάγει κύρια πρόταση.
repono: Ρήμα.
(ego) : εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος repono.
in coetu ac numero: εμπρόθετος προσδιορισμός που εκφράζει τον τόπο (το «μεταξύ») στο ρήμα repono.
deorum: γενική υποκειμενική στο coetu και γενική διαιρετική στο numero.
immortalium: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο deorum.
equidem: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα repono .


Amemus patriam, pareamus senatui, consulamus bonis: έχουμε τρεις προτάσεις που συνδέονται με κόμματα, επομένως έχουμε σχήμα ασύνδετο. Ας τις δούμε ξεχωριστά:
Amemus patriam: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
Amemus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος amemus.
patriam: Αντικείμενο του ρήματος amemus.

pareamus senatui: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
pareamus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος pareamus.
senatui: Αντικείμενο του ρήματος pareamus.

consulamus bonis: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
consulamus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος consulamus.
bonis: δοτική προσωπική χαριστική στο consulamus.


praesentes fructus neglegamus, posteritatis gloriae serviamus: έχουμε δύο προτάσεις που συνδέονται με κόμματα, επομένως έχουμε σχήμα ασύνδετο. Ας τις δούμε ξεχωριστά:
praesentes fructus neglegamus: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
neglegamus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος neglegamus.
fructus: Αντικείμενο του ρήματος neglegamus και Υποκείμενο της μετοχής praesentes.
praesentes: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο fructus. (Ανάλυση σε αναφορική πρόταση: qui praesunt).

posteritatis gloriae serviamus: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
serviamus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος serviamus.
gloriae: Αντικείμενο του ρήματος serviamus.
posteritatis: γενική κτητική στο gloriae.


id esse optimum putemus: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
putemus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος putemus.
esse: Αντικείμενο του ρήματος putemus, ειδικό απαρέμφατο.
id: Υποκείμενο του απαρεμφάτου esse, ετεροπροσωπία.
optimum: Κατηγορούμενο στο id μέσω του esse , που είναι απαρέμφατο συνδετικού ρήματος.


quod est rectissimum: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο id. Είναι πρόταση κρίσεως, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod, εκφέρεται με οριστική , διότι εκφράζει το πραγματικό γεγονός και χρόνου ενεστώτα, διότι αναφέρεται στο παρόν.
est: Ρήμα.
quod: Υποκείμενο του ρήματος est.
rectissimum: Κατηγορούμενο στο quod μέσω του συνδετικού ρήματος est.


speremus : κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
speremus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος speremus.


quae volumus: δευτερεύουσα πρόταση αναφορική ουσιαστική ως αντικείμενο στο ρήμα speremus. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae και εκφέρεται με οριστική, διότι δηλώνει το πραγματικό γεγονός, χρόνου ενεστώτα, γιατί αναφέρεται στο παρόν.
volumus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος volumus.
quae: Αντικείμενο του ρήματος volumus.


sed feramus: κύρια πρόταση επιθυμίας εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
feramus: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος feramus.


quod acciderit: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ουσιαστική ως αντικείμενο στο ρήμα feramus. Είναι πρόταση κρίσεως, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod, εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει το πραγματικό γεγονός και συγκεκριμένα χρόνου συντελεσμένου μέλλοντα, διότι αναφέρεται στο μέλλον.
acciderit: Ρήμα.
quod: Υποκείμενο του ρήματος acciderit.


arbitremur denique corpus virorum fortium magnorumque hominum esse mortale, animi vero motus et virtutis gloriam sempiternam esse: κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με υποτακτική προτρεπτική.
arbitremur: Ρήμα.
(nos): εννοούμενο Υποκείμενο του ρήματος arbitremur.
esse: Αντικείμενο του ρήματος arbitremur, ειδικό απαρέμφατο.
corpus: Υποκείμενο του απαρεμφάτου esse (το 1ο esse) , ετεροπροσωπία.
virorum … hominum: γενικές κτητικές στο corpus.
fortium : ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο virorum.
magnorum: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο hominum.
mortale: κατηγορούμενο στη λέξη corpus μέσω του esse, που είναι απαρέμφατο συνδετικού ρήματος.
denique: επιρρηματικός χρονικός προσδιορισμός στο ρήμα arbitremur.
esse: Αντικείμενο του ρήματος arbitremur, ειδικό απαρέμφατο.
motus … gloriam: Υποκείμενα του απαρεμφάτου esse (το 2ο esse), ετεροπροσωπία.
animi: γενική υποκειμενική στο motus.
virtutis: γενική κτητική στο gloriam.
sempiternam: Κατηγορούμενο στα motus … gloriam μέσω του esse , που είναι απαρέμφατο συνδετικού ρήματος.
Ταιριάζει σε αριθμό και γένος με το πλησιέστερο υποκείμενο (gloriam).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ στα συντακτικά

Τα ρήματα pareo, consulo, servio συντάσσονται με δοτική. ΤΟ consulo και με δοτική χαριστική.

         Ετυμολογία

  • innumerabilis ·numerus:πρβλ. νούμερο
  • immortalis (in + mortalis = θνητός)· mors, morior: βροτός, ἄ-μβροτος, αμβροσία
  • coetus (cum + eo <*ei- ≃ εἶ-μι) [αμαξ-ιτός, προσ-ιτός, απρόσιτος, ιταμός (= αυτός που δείχνει μια προκλητική αναίδεια και περιφρόνηση5), ισθμός, εισ-ιτήριο, εξιτήριο, αν-ιόν, ανεξ-ίτηλος, ιονιστής]
  • fructus: πρβλ. φρούτο (φρουτιέρα, φρουτόκρεμα)
  • volo ≃ βούλομαι (βούληση, βουλητικός)
  • res publica: πρβλ. ρεπουμπλικάνοι (πολιτικό κόμμα των ΗΠΑ)
  • servio ·πρβλ. servo: ὁρῶ < Foρῶ: πρβλ. σερβιτόρος, σερβίρω
  • motus: μοτίβο, μοτέρ, μοτοποδήλατο, η μοτοσικλέτα
Εργασίες
μαθ. 22

Συμπληρώστε τους τύπους που ζητούνται