Μάθημα : Λατινικά Γ΄Λυκείου

Κωδικός : 0544005323

Λατινικά Γ΄Λυκείου

0544005323  -  ΕΛΕΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

Ενότητες - Μαθημα ΧΧΙV- Το πάθημα ενός ψεύτη

Μαθημα ΧΧΙV- Το πάθημα ενός ψεύτη

Μάθημα ΧΧΙΙΙ- ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝ... Μάθημα ΧΧV- ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗ...

 

 

  To κείμενο που ακολουθεί είναι ένα έξυπνο ανέκδοτο που αναφέρεται στο Ρωμαίο νομομαθή Κορνήλιο το Νασικά (Cornēlius Scipio Nasīca) και στον ποιητή Έννιο (Quintus Ennius: 239-169 π.Χ.)

Cum Publius Cornēlius Nasīca

venisset ad Ennium poētam

eique quaerenti

Ennium ab ostio

ancilla dixisset eum

non esse domi,

Nasīca sensit illam

dixisse id

iussu domini

et illum esse intus.

Accipe nunc

quid fecerit postea Nasīca.

Paucis diēbus post

cum Ennius

venisset ad Nasīcam

et quaereret eum a ianuā,

exclamāvit Nasīca

se non esse domi,

etsi domi erat.

Tum Ennius indignātus

quod Nasīca mentiebātur

tam aperte: inquit

«Quid?»

«Ego non cognosco vocem tuam?»

Visne scire

quid responderit Nasīca?

«Es homo impudens.

Ego cum te quaererem,

credidi ancillae tuae

te non esse domi;

tu non credis mihi ipsi?»

Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Νασικάς

είχε πάει στον Έννιο τον ποιητή

και σε αυτόν που ζητούσε

τον Έννιο από την πόρτα

η υπηρέτρια είχε πει ότι αυτός

δεν ήταν σπίτι,

ο Νασικάς κατάλαβε ότι εκείνη

το είπε αυτό

με διαταγή του αφεντικού της

και ότι εκείνος ήταν μέσα.

Μάθε τώρα

τι έκανε αργότερα ο Νασικάς.

Λίγες μέρες αργότερα,

όταν ο Έννιος

είχε πάει στο Νασικά

και τον ζητούσε από την πόρτα,

φώναξε ο Νασικάς

ότι δεν ήταν σπίτι,

αν και ήταν σπίτι.

Τότε ο Έννιος αγανακτισμένος,

επειδή ο Νασικάς έλεγε ψέματα

τόσο φανερά, είπε:

«Τι;

Εγώ δε γνωρίζω τη φωνή σου;»

Θέλεις άραγε να μάθεις

τι απάντησε ο Νασικάς;

«Είσαι άνθρωπος αναιδής.

Εγώ, όταν σε ζητούσα,

πίστεψα την υπηρέτριά σου

ότι δεν ήσουν σπίτι·

εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

A΄ κλίση

Nasica -ae: αρσενικό (ως κύριο όνομα κατά κανόνα δεν έχει πληθυντικό)

poeta -ae: αρσενικό (μπορεί να είναι και θηλυκού γένους, όταν πρόκειται για γυναίκα ποιήτρια)

ancilla -ae: θηλυκό

ianua-ae: θηλυκό

Β΄ κλίση

Cornelius -ii/-i: αρσενικό (ως κύριο όνομα κατά κανόνα δεν έχει πληθυντικό. Κλητική ενικού σε -i)

Ennius -ii/-i: αρσενικό (ως κύριο όνομα κατά κανόνα δεν έχει πληθυντικό. Κλητική ενικού σε -i)

dominus -i: αρσενικό

ostium -ii/-i: ουδέτερο

Γ΄ κλίση

vox, vocis: θηλυκό

homo -inis: αρσενικό

Δ΄ κλίση

iussus -us: αρσενικό

domus -us: θηλυκό

domus - domus και domi (επιρρ.) - domui - domum - domus - domo (θηλ.)

domus - domuum και domorum - domibus - domos - domus - domibus

 

Ε΄ κλίση

dies, diei: αρσενικό

ΕΠΙΘΕΤΑ

Β΄ κλίση

paucus, -a, -um. Θετικός (στον πληθυντικό αριθμό): pauci, -ae, -a, συγκριτικός: pauciores, -iores, -iora, υπερθετικός: paucissimi, -ae, -a.

Γ΄ κλίση

impudens -entis (συγκριτικός: impudentior, impudentior, impudentius. Υπερθετικός: impudentissimus, impudentissima, impudentissimum). Το επίθετο είναι τριγενές και μονοκατάληκτο.

 

ΜΕΤΟΧΕΣ

quaerens -entis

indignatus -a -um

 

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

is, ea, id (δεικτική-επαναληπτική)

ille, illa, illud (δεικτική)

quis, quis, quid (ερωτηματική ουσιαστική)

tuus, tua, tuum (κτητική)

ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

ego (προσωπική, α΄ προσώπου)

tu (προσωπική, β΄ προσώπου)

 

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

ad (+ αιτιατική)

ab/ a (+ κυρίως αφαιρετική)

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

domi: (δηλώνει στάση σε τόπο. Πρόκειται για την γενική ενικού του ουσιαστικού της δ΄κλισης domus-us που λειτουργεί επιρρηματικά)

nunc: χρονικό

tum: χρονικό

post: χρονικό (συγκριτικός: posterius, υπερθετικός:postremo/ postremum)

tam: ποσοτικό

aperte: τροπικό (συγκριτικός: apertius, υπερθετικός: apertissime)

intus: τοπικό

postea: χρονικό

 

 

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

cum ( υποτακτικός, χρονικός. Πρόκειται εδώ συγκεκριμένα για τον ιστορικό/ διηγηματικό cum)

-que (παρατακτικός, συμπλεκτικός)

etsi (υποτακτικός, εναντιωματικός)

et (παρατακτικός, συμπλεκτικός)

quod (υποτακτικός, αιτιολογικός)

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ   ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ  ΣΟΥΠΙΝΟ  ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ       ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ

exclamo            exclamavi                 exclamatum    exclamare             

indignor           indignatus sum         –                        indignari                Αποθετικό

B’ ΣΥΖΥΓΙΑ

respondeo         respondi                   responsum      respondere            

Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

accipio              accepi                      acceptum        accipere              Σύνθετο 15 σε -io

cognosco          cognovi                    cognitum        cognoscere            

credo                credidi                       creditum         credere                  

dico                  dixi                              dictum            dicere                    

facio                  feci                            factum            facere                     15 σε -io

quaero              quaesi(v)i                 quaesitum       quaerere               

 Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

scio                   sci(v)i                         scitum             scire                      

sentio                sensi                          sensum           sentire                   

venio                veni                              ventum            venire                    

mentior             mentitus sum            –                     mentiri               Αποθετικό

inquam             –                                –                      –                          Ελλειπτικό

volo                  volui                         –                         velle                    Ανώμαλο

sum                  fui                             –                        esse                     Βοηθητικό

 
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ



Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το sensit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος και υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, με υποτακτική υπερσυντελίκου (venisset). Εξαρτάται από το ρήμα sensit της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.
Venisset: ρήμα.
P. Cornelius Nasica: υποκείμενο.
ad Ennium: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατεύθυνσης σε πρόσωπο, εξαρτάται από το ρήμα venisset.
poetam: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στη λέξη Ennium.


eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, λόγω του παρατακτικού-συμπλεκτικού συνδέσμου –que που συνδέει την προηγούμενη χρονική πρόταση «Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset» με την εν λόγω πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το sensit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο (cum), ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος και υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, με υποτακτική υπερσυντελίκου (dixisset). Εξαρτάται από το ρήμα sensit της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.
dixisset: ρήμα.
ancilla: υποκείμενο του ρήματος dixisset.
ei3: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος dixisset, σε δοτική.
non esse: άμεσο αντικείμενο του ρήματος dixisset και ειδικό απαρέμφατο.
eum: υποκείμενο στο non esse (ετεροπροσωπία).
domi: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο απαρέμφατο non esse.
quaerenti: επιθετική/αναφορική μετοχή συνημμένη στο ei στο οποίο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός. Δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. (Ανάλυση: qui ab ostio quaerebat Ennium)
Ennium: αντικείμενο της μετοχής quaerenti.
ab ostio: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο στη μετοχή quaerenti. Συγκεκριμένα δηλώνει την τοπική αφετηρία.

3. Tα λεκτικά ρήματα (dico κτλ) και τα ρήματα που έχουν παρεμφερή με αυτά σημασία είναι δίπτωτα και συντάσσονται με δοτική του αψύχου ή του εμψυχοποιημένου αψύχου ως εμμέσου αντικειμένου και αιτιατική του πράγματος ως αμέσου αντικειμένου. Πολλές φορές αντί της αιτιατικής του πράγματος χρησιμοποιείται απαρέμφατο ή έμμεσος ευθύς λόγος.( Βλ. και Χρήστος Νικ Κανελλόπουλος, Λατινικά για την Γ’ δέσμη, σελ 109, σημείωση 3).


Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse: κύρια πρόταση κρίσεως που εκφέρεται με οριστική παρακειμένου (sensit) και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
sensit: ρήμα.
Nasica: υποκείμενο του ρήματος sensit.
dixisse, esse: αντικείμενα του ρήματος sensit και ειδικά απαρέμφατα.
illam: υποκείμενο του απαρεμφάτου dixisse (ετεροπροσωπία).
id: αντικείμενο του απαρεμφάτου dixisse (σύστοιχο).
iussu: αφαιρετική οργανική του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο dixisse.
domini: γενική υποκειμενική στη λέξη iussu.
illum: υποκείμενο του απαρεμφάτου esse (ετεροπροσωπία).
intus: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο απαρέμφατο esse.


Accipe nunc: Κύρια πρόταση επιθυμίας, καθώς εκφέρεται με προστακτική (accipe) για να εκφράσει προτροπή.
accipe: ρήμα.
(tu): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος accipe.
nunc: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα accipe. (ως αντικείμενο στο accipe λειτουργεί η πλάγια ερωτηματική πρόταση που ακολουθεί).


quid postea Nasica fecerit: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα accipe της προηγούμενης κύριας πρότασης, από την οποία και εξαρτάται. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου, γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι αρκτικού χρόνου (accipe = ενεστώτας) και δηλώνεται το προτερόχρονο στο παρόν. (Ευθύς λόγος: quid postea Nasica fecit?)
fecerit: ρήμα.
Nasica: υποκείμενο του ρήματος fecerit.
quid: σύστοιχο αντικείμενο του ρήματος fecerit.
postea: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου (συγκεκριμένα της χρονικής ακολουθίας) στο ρήμα fecerit.


Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το exclamavit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος και υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (venisset). Εξαρτάται από το ρήμα exclamavit της κύριας πρότασης που είναι ρήμα ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.
venisset: ρήμα.
Ennius: υποκείμενο του ρήματος venisset.
ad Nasicam: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κίνηση/κατεύθυνση σε πρόσωπο στο ρήμα venisset.
post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα venisset.
diebus: αφαιρετική οργανική του μέτρου ή της διαφοράς4 στο επίρρημα post.
paucis: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη diebus.

4. H αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς (ablativus mensurae ή discriminis) συνοδεύει επίθετα ή επιρρήματα με παραθετική σημασία ή ρήματα διαφοράς, υπεροχής, σύγκρισης και δηλώνει το ποσό.


et eum a ianua quaereret: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση λόγω του παρατακτικού-συμπλεκτικού συνδέσμου et που συνδέει την προηγούμενη χρονική πρόταση «Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset» με την εν λόγω πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το exclamavit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος και υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (quaereret). Το ρήμα εξάρτησης (της κύριας πρότασης) είναι ιστορικού χρόνου (exclamavit) και η δευτερεύουσα δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.
quaereret: ρήμα.
(Ennius): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος quaereret.
eum: αντικείμενο του ρήματος quaereret.
a ianua: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο στο ρήμα quaereret.


exclamavit Nasica se domi non esse: κύρια πρόταση κρίσεως, εκφέρεται με οριστική (exclamavit) και εκφράζει πραγματικό γεγονός.
exclamavit: ρήμα.
Nasica: υποκείμενο του ρήματος exclamavit.
non esse: αντικείμενο του ρήματος exclamavit και ειδικό απαρέμφατο.
se5: υποκείμενο του απαρεμφάτου non esse, ταυτοπροσωπία, έχουμε λατινισμό.
domi: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στον ρηματικό τύπο/απαρέμφατο non esse.

5. Η αντωνυμία «se» αναφέρεται στο υποκείμενο (Nasica) του ρήματος (exclamavit). Επομένως, έχουμε ταυτοπροσωπία και χρησιμοποιείται η αντωνυμία«se» ως αυτοπαθής αντωνυμία τιθέμενη σε πτώση αιτιατική ως υποκείμενο του απαρεμφάτου «non esse». Πρόκειται για λατινισμό.


etsi domi erat: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το exclamavit. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi και εκφέρεται με οριστική (παρατατικού: erat), διότι εκφράζει μια πραγματική κατάσταση, παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.
erat: ρήμα.
(Nasica): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος erat.
domi: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο ρήμα erat.


Tum Ennius indignatus---inquit: κύρια πρόταση κρίσεως που εκφέρεται με οριστική (inquit) και εκφράζει πραγματικό γεγονός.
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα inquit.
Ennius: υποκείμενο του ρήματος inquit.
inquit: ρήμα.
(Nasicae): εννοούμενο έμμεσο αντικείμενο του ρήματος inquit.
indignatus: αιτιολογική επιρρηματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος inquit, τη λέξη Ennius, και λόγω του χρόνου της δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.(Ανάλυση: quod Ennius indignatus erat- αντικειμενική αιτιολογία// quod Ennius indignatus esset- υποκειμενική αιτιολογία// cum Ennius indignatus esset- αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας)


quod Nasica tam aperte mentiebatur: δευτερεύουσα αιτιολογική ουσιαστική πρόταση, η οποία εξαρτάται από τη μετοχή indignatus (μετοχή προερχόμενη από ρήμα ψυχικού πάθους) της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική (παρατατικού: mentiebatur), διότι δηλώνει αιτιολογία αντικειμενικά αποδεκτή. Λειτουργεί ως αντικείμενο στη μετοχή indignatus.
mentiebatur: ρήμα.
Nasica: υποκείμενο του ρήματος mentiebatur.
aperte: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα mentiebatur.
tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο aperte. Εδώ το tam (επιτατικό) επιτείνει τη σημασία του επιρρήματος aperte.


“Quid (tu dicis)?”: κύρια πρόταση, ευθεία ερώτηση μερικής αγνοίας, η οποία εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Εκφέρεται με οριστική (γιατί εκφράζει πραγματική απορία) ενεστώτα (ενν.ρήμα dicis). Στο κείμενο η πρόταση παρουσιάζεται ελλειπτική γιατί μεταφέρεται ένας διάλογος, όπως και εμείς πολλές φορές όταν μιλάμε ο λόγος μας είναι ελλειπτικός [π.χ. Τι κάνεις; Καλά.]
(dicis): εννοούμενο ρήμα.
(tu): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος (dicis).
quid: σύστοιχο αντικείμενο του ρήματος (dicis).


“Ego non cognosco vocem tuam?”: κύρια πρόταση, ευθεία ερώτηση, ολικής αγνοίας, απλή και εισάγεται χωρίς κάποιο ερωτηματικό μόριο για λόγους έμφασης. Εκφέρεται με οριστική ενεστώτα (non cognosco) και εκφράζει πραγματική απορία.
non cognosco: ρήμα.
ego: υποκείμενο του ρήματος cognosco.
vocem: αντικείμενο του ρήματος cognosco.
tuam: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο vocem.


Visne scire: κύρια πρόταση, ευθεία ερώτηση, ολικής άγνοιας, απλή. Εισάγεται με το εγκλιτικό μόριο –ne και εκφέρεται με οριστική ενεστώτα (vis) και εκφράζει πραγματική απορία. Με βάση το μόριο –ne δεν γνωρίζουμε την απάντηση που περιμένουμε, οπότε μπορεί να έχουμε είτε καταφατική απάντηση, είτε αρνητική.
vis: ρήμα.
(tu): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος vis.
scire: αντικείμενο του ρήματος vis και τελικό απαρέμφατο. Το tu είναι το εννοούμενο υποκείμενο του scire, άρα έχουμε ταυτοπροσωπία. Ως αντικείμενο του scire τίθεται η πλάγια ερωτηματική πρόταση (quid Nasica responderit) που ακολουθεί.


quid Nasica responderit: δευτερεύουσα ονοματική, πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου scire της προηγούμενης κύριας πρότασης. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου (responderit). Επομένως, εφόσον ο ρηματικός τύπος εξάρτησης (scire), [έμμεση εξάρτηση από το vis] είναι αρκτικού χρόνου, τότε η πλάγια ερωτηματική πρόταση που εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν. [Ευθύς λόγος: Quid Nasica respondit? (Οριστική παρακειμένου)].
responderit: ρήμα.
Nasica: υποκείμενο του ρήματος responderit.
quid: σύστοιχο αντικείμενο του ρήματος responderit.


Homo es impudens: κύρια πρόταση κρίσεως, αφού εκφέρεται με οριστική (es) και εκφράζει πραγματικό γεγονός.
es: ρήμα.
(tu): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος es.
homo: κατηγορούμενο του υποκειμένου (tu) μέσω του συνδετικού ρήματος es.
impudens: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη homo.


(Ego) cum te quaererem: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το credidi. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος και υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (quaererem). Εξαρτάται από το ρήμα credidi της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.
quaererem: ρήμα.
(ego): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος quaererem.
te: αντικείμενο του ρήματος quaererem.


Εgo---ancillae tuae credidi te domi non esse: κύρια πρόταση κρίσεως, αφού εκφέρεται με οριστική (credidi) και εκφράζει πραγματικό γεγονός.
credidi: ρήμα.
ego: υποκείμενο του ρήματος credidi.
ancillae: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος credidi, σε δοτική.
tuae: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη ancillae.
non esse: άμεσο αντικείμενο του ρήματος credidi και ειδικό απαρέμφατο.
te: υποκείμενο στο απαρέμφατο non esse (ετεροπροσωπία).
domi: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο απαρέμφατο non esse.


tu mihi ipsi non credis?: κύρια πρόταση, ευθεία ερώτηση. Η εν λόγω ευθεία ερώτηση είναι απλή, ολικής αγνοίας, η οποία δεν εισάγεται με κάποιo ερωτηματικό μόριο για λόγους έμφασης και εκφέρεται με οριστική (ενεστώτα: credis) γιατί εκφράζει πραγματική απορία.
non credis: ρήμα.
tu: υποκείμενο του ρήματος non credis.
mihi6: αντικείμενο του ρήματος non credis.
ipsi: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη mihi.

6. Όσα ρήματα δηλώνουν προσταγή, υποταγή, ευπείθεια, απείθεια, πίστη, υποχώρηση και τις αντίθετες έννοιές τους δεν συντάσσονται με αιτιατική, αλλά με δοτική.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

  • ostium < os (= στόμα)
  • intus (επίρρ.) intro (ρ.) intra (πρ.): ἐvτός, εντόσθια
  • nunc (επίρρ.): vῦv
  • ianua < Ianus = Ιανός, ο θεός με τα δύο πρόσωπα ( > Ιανουάριος)
  • cognosco: πρβλ. γι-γνώσκω (γνώση, γνώμη, ευγνώμων, γνωστός, γνώρισμα, απόγνωση, αναγνωστικό)
Έγγραφα
Ασκήσεις 24