- Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine: κύρια πρότ. κρίσεως.
attulit: ρήμ. ● Cato: υποκ. του attulit ● ficum: αντικ. του attulit ● praecocem: επιθετικός προσδ. στο ficum ● in curiam: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο attulit ● die: αφαιρετική του χρόνου στο attulit ● quodam: επιθετικός προσδ. στο die ● ex Carthagine: εμπρόθ. προσδ. της προέλευσης στο attulit.
- ostendensque patribus inquit: κύρια πρότ. κρίσεως· συνδέεται συμπλεκτικά με την πρότ. 1 με τον εγκλιτικό σύνδεσμο -que.
inquit: ρήμ. ● ενν. Cato: υποκ. του inquit ● ostendens: χρονική μτχ., συνημμένη στο υποκ. Cato του inquit ● patribus: έμμεσο αντικ. της μτχ. ostendens ● ενν. ficum: άμεσο αντικ. της μτχ. ostendens.
- Interrogo vos: κύρια πρότ. κρίσεως·
interrogo: ρήμ. ● ενν. ego: υποκ. του interrogo ● vos: άμεσο αντικ. του interrogo ● quando […] arbore (πρότ. 4): δευτ. ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρότ., μερικής αγνοίας, έμμεσο αντικ. του interrogo.
- quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore: δευτ. ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρότ., μερικής αγνοίας· εισάγεται με το ερωτηματικό χρονικό επίρρημα quando· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της· συγκεκριμένα, με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (interrogo) και δηλώνει το σύγχρονο (στο παρόν)· λειτουργεί ως έμμεσο αντικ. του interrogo (της πρότ. 3).
putetis: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του putetis ● decerptam esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του putetis ● ficum: υποκ. του decerptam esse (ετεροπροσωπία) ● hanc: επιθετικός προσδ. στο ficum ● ex arbore: εμπρόθ. προσδ. της προέλευσης στο decerptam esse ● quando: επιρρ. προσδ. του χρόνου στο decerptam esse.
- Cum omnes recentem esse dixissent: δευτ. επιρρ. χρονική πρότ.· εισάγεται με τον ιστορικό (ή διηγηματικό) cum, ο οποίος χρησιμοποιείται σε διηγήσεις του παρελθόντος· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί ο ιστορικός cum υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της κύριας και της δευτ. πρότ.· δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους (είναι φανερός εδώ ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου της υποτακτικής)· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου, γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (inquit) και δηλώνει το προτερόχρονο (στο παρελθόν)· λειτουργεί ως επιρρ. προσδ. του χρόνου στο inquit (της πρότ. 6).
dixissent: ρήμ. ● omnes: υποκ. του dixissent ● esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του dixissent ● ενν. ficum: υποκ. του esse (ετεροπροσωπία) ● recentem: κατηγορούμενο στο ενν. ficum μέσω του esse.
- inquit: κύρια παρενθετική πρότ.
inquit: ρήμ. ● ενν. Cato: υποκ. του inquit.
- Atqui ante tertium diem scitote decerptam esse Carthagine: κύρια πρότ. κρίσεως.
scitote: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του scitote ● decerptam esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του scitote ● ενν. ficum: υποκ. του decerptam esse (ετεροπροσωπία) ● ante diem: εμπρόθ. προσδ. του χρόνου στο decerptam esse ● tertium: επιθετικός προσδ. στο diem ● Carthagine: απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο στο decerptam esse.
- Tam prope a muris habemus hostem!: κύρια πρότ.
habemus: ρήμ. ● ενν. nos: υποκ. του habemus ● hostem: αντικ. του habemus ● prope: επιρρ. προσδ. της στάσης σε τόπο (πλησίον) στο habemus ● a muris: εμπρόθ. επιρρ. προσδ. της τοπικής αφετηρίας στο prope ● tam: επιρρ. προσδ. του ποσού στο prope.
- Itaque cavete periculum: κύρια πρότ. επιθυμίας.
cavete: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του cavete ● periculum: αντικ. του cavete.
- tutamini patriam: κύρια πρότ. επιθυμίας.
tutamini: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του tutamini ● patriam: αντικ. του tutamini.
- Opibus urbis nolite confidere: κύρια πρότ. επιθυμίας.
nolite: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του nolite και του confidere (ταυτοπροσωπία) ● confidere: τελικό απαρέμφατο, αντικ. του nolite ● opibus: αφαιρετική του μέσου στο confidere ● urbis: γενική κτητική στο opibus.
- Fiduciam deponite: κύρια πρότ. επιθυμίας.
deponite: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του deponite ● fiduciam: αντικ. του deponite.
- quae nimia vobis est: δευτ. επιθετική αναφορική πρότ., προσδιοριστική στο fiduciam· εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae· εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει το πραγματικό· συγκεκριμένα, με οριστική ενεστώτα, γιατί αναφέρεται στο παρόν· λειτουργεί ως επιθετικός προσδ. στο fiduciam.
est: ρήμ. ● quae: υποκ. του est ● nimia: κατηγορούμενο στο quae μέσω του est ● vobis: δοτική προσωπική κτητική στο est.
- Neminem credideritis patriae consulturum esse: κύρια πρότ. επιθυμίας.
credideritis: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του credideritis ● consulturum esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του credideritis ● neminem: υποκ. του consulturum esse (ετεροπροσωπία) ● patriae: δοτική προσωπική χαριστική στο consulturum esse.
- nisi vos ipsi patriae consulueritis: δευτ. επιρρ. υποθετική πρότ.· εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο nisi, γιατί είναι αρνητική (και η άρνηση αναφέρεται σε όλο το περιεχόμενο της πρότ.)· εκφέρεται με υποτακτική πλαγίου λόγου, γιατί ο υποθετικός λόγος είναι εξαρτημένος· συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (το απαρέμφ. consulturum esse λειτουργεί εδώ ως αρκτικός χρόνος, γιατί εξαρτάται από την αποτρεπτική υποτακτική credideritis, που είναι μελλοντική έκφραση) και δηλώνει το προτερόχρονο· λειτουργεί ως επιρρ. προσδ. της προϋπόθεσης στο απαρέμφατο consulturum esse, με το οποίο ως απόδοση σχηματίζει απλό, εξαρτημένο υποθετικό λόγο α΄ είδους: ανοικτή υπόθεση στο μέλλον (με υπόθεση προτερόχρονη).
consulueritis: ρήμ. ● vos: υποκ. του consulueritis ● patriae: δοτική προσωπική χαριστική στο consulueritis ● ipsi: επιθετικός προσδ. στο vos.
- Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!: κύρια πρότ. επιθυμίας.
mementote: ρήμ. ● ενν. vos: υποκ. του mementote ● fuisse: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του mementote ● rem publicam: υποκ. του fuisse (ετεροπροσωπία) ● in discrimine: εμπρόθ. προσδ. της κατάστασης στο fuisse ● extremο: επιθετικός προσδ. στο discrimine ● quondam: επιρρ. προσδ. του χρόνου στο fuisse.
- Statimque sumptum est Punicum bellum tertium: κύρια πρότ. κρίσεως.
sumptum est: ρήμ. ● bellum: υποκ. του sumptum est ● Punicum: επιθετικός προσδ. στο bellum ● tertium: επιθετικός προσδ. στο Punicum bellum ● statim: επιρρ. προσδ. του χρόνου στο sumptum est.
- quo Carthago deleta est: δευτ. επιθετική αναφορική πρότ., προσδιοριστική πρόταση στο bellum· εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quο· εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει το πραγματικό· συγκεκριμένα, με οριστική παρακειμένου, γιατί αναφέρεται στο παρελθόν· λειτουργεί ως επιθετικός προσδ. στο bellum.
deleta est: ρήμ. ● Carthago: υποκ. του deleta est ● quo: αφαιρετική του χρόνου στο deleta est.
