Μάθημα : Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου (Γ' Λυκείου)

Ι. Η πρώτη επίσημη ομιλία του Λένινστο σοβιέτ της Πετρούπολης

Σύντροφοι, η εργατοαγροτική επανάσταση, για την αναγκαιότητα της οποίας μιλούσαν συνεχώς οι μπολσεβίκοι, νίκησε […]. Ένα από τα άμεσα καθήκοντά μας είναι η ανάγκη να τερματίσουμε αμέσως τον πόλεμο […]. Η δίκαιη, άμεση ειρήνη, που θα προτείνουμε θα βρει παντού θερμή απήχηση στις διεθνείς προλεταριακές μάζες […]. Θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγροτών μ’ ένα διάταγμα, που θα καταργήσει την τσιφλικάδικη ιδιοκτησία […]. Θα εγκαθιδρύσουμε πραγματικό εργατικό έλεγχο στην παραγωγή […].

Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, Σύγχρονη Εποχή, τόμ. 26, σ. 220-221.

ΙΙ. Το 1925, ο μεγάλος Σοβιετικός θεωρητικός του κινηματογράφου και σκηνοθέτης, Σεργκέι Αϊζενστάιν, χρεώνεται από την «Γκοσκινό», την κρατική υπηρεσία κινηματογραφίας, να δημιουργήσει μια ταινία με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την επανάσταση του 1905. Το περιστατικό του «Ποτέμκιν» δεν ξεπερνούσε τις δύο σελίδες στο σενάριο που είχε μπροστά του. Σε αυτό το μικρό όμως κείμενο θα σταθεί ο μεγάλος δημιουργός, αντιλαμβανόμενος πως δεν έχει μπροστά του ένα απλό «περιστατικό», αλλά ένα ολοκληρωμένο έπος. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργήσει την – κατά γενική ομολογία – καλύτερη ταινία του, το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των 10 σημαντικότερων ταινιών από καταβολής κινηματογράφου και θεωρείται – σε σπουδαιότητα – ισοδύναμη με την «Γκουέρνικα» του Πικάσο. Πρόκειται για ένα «ρεσιτάλ» σκηνοθεσίας και μοντάζ που διδάσκεται σε όλες τις κινηματογραφικές σχολές του κόσμου, ενώ ο ίδιος ο δημιουργός, μέσω του «Ποτέμκιν», θα προτείνει στην τέχνη του νέες τεχνικές και θα ανοίξει νέους δημιουργικούς δρόμους. Η πασίγνωστη σεκάνς (σ.σ. σύνολο σκηνών που παρουσιάζουν μια ενότητα χρόνου, χώρου ή δράσης) της ταινίας με τους στρατιώτες να κατεβαίνουν τα σκαλοπάτια της Οδησσού αποτελεί τη «βίβλο» των κινηματογραφιστών, αλλά και την πλέον τραγική αποτύπωση των συναισθημάτων που βρίσκονται στο εκρηκτικό τους απόγειο σε μια ιστορική στιγμή όπως αυτή της επανάστασης του 1905, για μας τους υπόλοιπους, το κοινό. Δείτε εδώ την πιο εμβληματική σκηνή της ταινίας.