Μάθημα : "Η χαμένη εφηβεία της Μύρτιδoς" (IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2025) ΤΑΦΗ Ή ΚΑΥΣΗ;

Και αν η Μύρτιδα ήταν στην αρχή απλά ένα πρόσωπο, στη συνέχεια προσέφερε πολύτιμες πληροφορίες στους επιστήμονες, τους ανθρωπολόγους και τους αρχαιολόγους, ενώ σήμερα αποτελεί αφετηρία πολλών και πολύτιμων σκέψεων, που αγγίζουν τα όρια της φιλοσοφίας, της θρησκείας, των γραμμάτων και των τεχνών.

Η Μύρτις, η μικρή κόρη των Αθηνών, ξεκίνησε το ταξίδι της στη σύγχρονη εποχή από το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως, και αφού πέρασε από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Βόλου και Δελφών από τρία Μουσεία, στην Τήνο, στον Βόλο και στη Σπάρτη, φιλοξενήθηκε και  σε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της χώρας μας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.
Η μικρή Αθηναία της Χρυσής εποχής του Περικλή ζωντάνεψε ύστερα από 2.500 χρόνια χάρη στη σύγχρονη επιστήμη και τεχνολογία και γίνεται σύμβολο των αιώνιων και άφθαρτων αξιών του κλασικού πολιτισμού. Επιπλέον, θύμα και αυτή μιας αρρώστιας που ακόμα μαστίζει την ανθρωπότητα, γίνεται «Φίλη της Χιλιετίας» του Ο.Η.Ε., φέρνοντας το μήνυμα της ειρήνης και της συνεργασίας στην προσπάθεια της καταπολέμησης των θανατηφόρων ασθενειών.

 Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης Επίκ. καθ. Ορθοδοντικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Μύρτις είναι το όνομα που δόθηκε από τους αρχαιολόγους στην εντεκάχρονη κοπέλα που έμενε στην αρχαία Αθήνα τα σκελετικά υπολείμματα της οποίας ανακαλύφθηκαν σε μαζικό τάφο στον Κεραμεικό την περίοδο 1994–95 κοντά στον σταθμό του μετρό.^[3] Το όνομα επιλέχθηκε τυχαία, ως μια από τις κοινές γυναικείες ονομασίες της εποχής.^[4] Η ανάλυση των οστών της Μύρτιδος κατέδειξε πως αυτή και άλλα 2 άτομα των οποίων οι σκελετοί ανασκάφτηκαν από τον μαζικό τάφο, πέθαναν προσβεβλημένοι από τυφοειδή πυρετό κατά τον ιδιαίτερα καταστροφικό και πολύνεκρο λοιμό των Αθηνών το 430 π.Χ.^[3].

”Περί το 430 π.Χ. Επιδημία ενέσκηψε αιφνιδίως εις την πόλιν των Αθηνών και άνδρες,

γυναίκες και παιδιά θάβονται βιαστικά σε ένα κοινό τάφο στον Κεραμεικό.’’

Το 1994-1995, στη διάρκεια των εργασιών της εταιρείας Αττικό ΜΕΤΡΟ, για την κατασκευή του νέου υπόγειου σιδηροδρόμου της Αθήνας, βρέθηκε στην περιοχή του Κεραμεικού ο χώρος όπου ήταν γνωστό πως υπήρχε το νεκροταφείο της αρχαίας Αθήνας. Η αρχαιολογική ανασκαφή έφερε στο φως έναν ομαδικό τάφο με σκελετικό υλικό από την ταφή περίπου 150 ανθρώπων, ενηλίκων και παιδιών, χρονολογήθηκε δε με την αξιολόγηση των αρχαιολογικών ευρημάτων στην εποχή του Λοιμού των Αθηνών, δηλαδή μεταξύ του 430 και του 426 π.Χ.

Ανάμεσα στα οστά του ομαδικού τάφου υπήρχε το κρανίο ενός κοριτσιού 11 περίπου χρόνων, στο οποίο δόθηκε το όνομα Μύρτις. Το κρανίο του κοριτσιού αποκαλύφθηκε από την αρχαιολόγο Έφη Μπαζιωτοπούλου-Βαλαβάνη στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού,σε ομαδική ταφή θυμάτων του φοβερού λοιμού των Αθηνών, που ξέσπασε στην αυγή του Πελοποννησιακού πολέμου, αποδεκατίζοντας τον πληθυσμό και σκοτώνοντας - μεταξύ άλλων - τον στρατηγό Περικλή.

httphttps://www.myrtis.gr/index.php?lang=els://www.myrtis.gr/index.php?lang=el

Το κρανίο διατηρούσε ένα σημαντικό χαρακτηριστικό παιδιού αυτής της ηλικίας, δηλαδή μέρος της νεογιλής οδοντοφυΐας συγχρόνως με τη μόνιμη. Η άριστη κατάσταση του κρανίου της Μύρτιδος, γέννησε την ιδέα της ανάπλασης ενός παιδικού κεφαλιού της εποχής του Περικλή και της παρουσίασής του σε σχετική έκθεση. Γι αυτό το σκοπό κατασκευάστηκε ένα ακριβές αντίγραφο του κρανίου -με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους- και εστάλη σε ειδικό εργαστήριο στη Σουηδία ,όπου επέστρεψε με τη μορφή που βλέπουμε σήμερα. Ύστερα από 2500 χρόνια η Μύρτις ζωντάνεψε ξανά...

Έτσι ξεκίνησε η μελέτη του σκελετικού υλικού με σύγχρονες εργαστηριακές μεθόδους DNA, προκειμένου να προσδιοριστεί ο αιτιολογικός παράγοντας της φονικής ασθένειας. Για τη διερεύνηση του υπεύθυνου παθογόνου, η ιατρική-οδοντιατρική ομάδα χρησιμοποίησε τον πολφό τριών άθικτων δοντιών, από τρία τυχαία επιλεγμένα κρανία, όπου ανιχνεύτηκαν ίχνη του μικροβιακού παράγοντα. Οι επιστήμονες εντόπισαν το βακτήριο Salmonella enterica serovar Typhi.

 Δρόμος στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, μπροστά από την πύλη του Διπυλίου.

https://choratouaxoritou.gr/?p=96635

Πρωτότυπος τίτλος

Athen. Gräberstrasse im antiken Friedhofe. Vor dem Doppelltor nach Eleusis.

Χρονολογία έκδοσης

1923

Έκδοση

REISINGER, Ernst. Griechenland Schilderungen deutscher Reisender In zweiter, veränderter Auflage herausgegeben. Mit 90 Bildtafeln, davon 62 nach Aufnahmen der Preussischen Messbildanstalt, Λειψία, Insel-Verlag, 1923.

Ανακατασκευή του προσώπου της Μύρτιδος, ενός εντεκάχρονου κοριτσιού που πέθανε κατά το λοιμό και το κρανίο της βρέθηκε στον ομαδικό τάφο του Κεραμεικού κατά τις εργασίες κατασκευής του   Μετρό των Αθηνών^[13] (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).