Μάθημα : ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ - ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΓΕΛ

ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

Πρόκειται για σταθερές, ταξινομημένες απόψεις , που συνήθως οφείλονται σε ελλιπή πληροφόρηση, σχετικά με τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στα μέλη μιας ομάδας.

 

 

Χαρακτηριστικά: Τα στερεότυπα :

 

1. Βασίζονται σε προκατασκευασμένες ιδέες και κρίσεις
2. Δεν εμπεριέχουν αναλυτικές αιτιολογήσεις
3. Εκφράζονται με επιθετικούς προσδιορισμούς και τυποποιημένες φράσεις
4. Είναι γενικευτικά σύνολα για ένα  λαό ή κοινωνική ομάδα
5. Ενεργοποιούνται χωρίς σκέψη, με τρόπο αυτόματο και μηχανικό
6. Παρεμποδίζουν την λειτουργία της κρίσης
7. Καθορίζουν την αντίδραση και τη συμπεριφορά ενός ατόμου απέναντι στα μέλη ομάδων.

 

Αίτια δημιουργίας στερεότυπων αντιλήψεων

 

• Η οικογένεια ως πρωταρχικός φορέας αγωγής επηρεάζει και καθορίζει την αδιάπλαστη νεανική σκέψη. Οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί και το σύνολο των αξιών που επικρατούν στο οικογενειακό περιβάλλον προδιαθέτουν θετικά ή αρνητικά το νέο για κοινωνικές ομάδες , ιδεολογίες κ.λπ.
• Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, η άγνοια, η ημιμάθεια, η έλλειψη κριτικής σκέψης , για σφαιρική θέαση των γεγονότων. η μονομερής και επιφανειακή γνώση στο πλαίσιο του εξειδικευτικού θεσμού που δε δημιουργεί διάθεση γόνιμης αμφισβήτησης στερεοτυπικών αντιλήψεων, δεν ευνοεί την πολυπρισματική θεώρηση των πραγμάτων, δεν απαλλάσσει από το δογματισμό και την προσκόλληση σε αυθεντίες.
• Τα μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν στερεότυπες αντιλήψεις με την προπαγάνδιση ανάλογων ιδεών και προκαταλήψεων για πρόσωπα, ομάδες ατόμων, ιδεολογίες. Επίσης με την καλλιέργεια εθνικιστικού πνεύματος και την προβολή αρνητικών προτύπων στα οποία υπολανθάνουν στερεότυπες αντιλήψεις.
• Τα θρησκευτικά δόγματα καλλιεργούν ένα γενικότερο τρόπο άκριτης αποδοχής των γεγονότων και των καταστάσεων.
• Το πολιτικό κατεστημένο έχει άμεσο συμφέρον  από τις διακρίσεις και το διαχωρισμό των πολιτών με βάση τον ιδεολογικό τους προσανατολισμό. Δημαγωγοί στο όνομα της εξουσίας καλλιεργούν το λαϊκισμό και τον εθνικισμό.
• Τα οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα «κατασκευάζουν» υποτιμητικά χαρακτηριστικά για κοινωνικές ομάδες, μετανάστες, για να επιτύχουν την ηθική νομιμοποίηση της εκμετάλλευσης και της αναξιοκρατικής αντιμετώπισής τους.
• Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν αφήνει στον άνθρωπο περιθώρια να σκεφτεί. Ο ατομικισμός και η ιδιοτέλεια και οι κοινωνικές ανισότητες και ιδεολογίες που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.
• Συμπλεγματικές προσωπικότητες υποβιβάζουν την αξία άλλων για να ενισχύσουν την αίσθηση της δικής τους αξίας και να εκτονώσουν τη δυσφορία που αισθάνονται για την αυτόϋποεκτίμησή τους.

   
Συνέπειες     
Για το άτομο

1. Δυσχεραίνεται η κοινωνικοποίηση του ατόμου, η πορεία από το εγώ στο εμείς.
2. Διαστρεβλώνεται η πραγματικότητα και το άτομο οδηγείται στη μεροληψία και στον παρωπιδισμό.
3. Καθίσταται δυσχερής η ανεύρεση της αλήθειας λόγω διαμορφωμένης εκ των προτέρων αντιλήψεως, έλλειψης κριτικής σκέψεις , απόρριψης κάθε νεωτεριστικής προσπάθειας.
4. Πνευματική στειρότητα, καθώς εξαιτίας της μονομέρειας της σκέψης, δεν αναπτύσσεται η φαντασία, μένει στάσιμη η επιστήμη.
5. Παρεμποδίζεται η αυτοκριτική και η αυτογνωσία , αφού θεωρείται δεδομένη η υπεροχή έναντι των άλλων.
6. Απώλεια ηθικής συνείδησης, καθώς η προκαθορισμένη στάση οδηγεί στην  αδικία και στην απόρριψη των άλλων. Τα στερεότυπα συνοδεύονται από ρατσισμό, φανατισμό και πάθη που καταλήγουν σε απάνθρωπη συμπεριφορά και παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Για την κοινωνία

 

1. Κοινωνική δυσαρμονία με αποτέλεσμα την κοινωνική στασιμότητα και αναστολή της κοινωνικής προόδου.
2. Πρόκληση κοινωνικών αναστατώσεων και αύξηση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, εγκληματικότητα, τρομοκρατία).
3. Πολιτική αστάθεια, φανατισμός, καταπάτηση δικαιωμάτων ατόμων και κοινωνικών ομάδων.
4. Καλλιέργεια πνεύματος εθνικισμού, ρατσισμού και φυλετικών διακρίσεων.
5. Μαζοποίηση και παθητικοποίηση, από τη δουλική αποδοχή των στερεότυπων και την και την εκμηδένιση του προσωπικού στοιχείου. Έτσι γίνεται ευκολότερη η χειραγώγηση  και η ετεροκατεύθυνση της κοινωνίας.
6. Αδυναμία συνεργασίας όλων των λαών για επίτευξη παγκόσμιας  ειρήνης και καταπολέμηση των κοινών προβλημάτων.

 

Τρόποι αντίστασης στις στερεότυπες αντιλήψεις

 

1. Πνευματική καλλιέργεια που αναπτύσσει την κριτική σκέψη και παρέχει τη δυνατότητα πολυπρισματικής  θέασης των πραγμάτων, απαλλάσσει από εξωλογικά στοιχεία, ενισχύει τη γόνιμη αμφισβήτηση των παγιωμένων αντιλήψεων.
2. Πνευματική και συνειδησιακή εγρήγορση, φροντίδα για προσωπική καλλιέργεια, διαλλακτικότητα και έλλειψη φανατισμού, αποφυγή άγονης προσήλωσης σε παραδοσιακά δόγματα και θέσεις, μετουσίωση των νέων ιδεών σε καθημερινή πρακτική.
3. Οικογένεια →Αποφυγή επιβολής απόψεων, καλλιέργεια διαλόγου, διαπαιδαγώγηση με πνεύμα ελευθερίας, ανοχής, διαμόρφωση αυτόνομης σκέψης χωρίς προκαταλήψεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις.
4. Παιδεία →Ανθρωπιστικό περιεχόμενο, για την ανάπτυξη σεβασμού προς τον άνθρωπο ως οντότητα και αξία. Διεύρυνση πνευματικών οριζόντων, καλλιέργεια κριτικής σκέψης και ορθολογισμού, άρση προκαταλήψεων, ρατσιστικών διακρίσεων, αρνητικών γενικευτικών κρίσεων για κοινωνικές, πολιτικές ομάδες ή κατηγορίες ανθρώπων ή και λαούς.  
5. Μέσα ενημέρωσης→ Παροχή αντικειμενικής πληροφόρησης, αποφυγή παραπληροφόρησης και εξυπηρέτησης συμφερόντων, πολυφωνία, πλουραλισμός απόψεων, τήρηση δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
6. Πνευματικοί άνθρωποι→ Ενεργοποίηση κριτικής διάθεσης του μέσου πολίτη. Προώθηση ανθρωπιστικού πνεύματος, διεθνισμού, αφύπνιση συνειδήσεων ενάντια σε αθεμελίωτες κρίσεις που παραμορφώνουν την πραγματικότητα.

 

 

ΜΟΝΑΞΙΑ - ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

 

Αιτίες μοναξιάς του σύγχρονου ανθρώπου

 

• Η υποκρισία και η προσποίηση που χαρακτηρίζουν τις κοινωνικές σχέσεις σήμερα δεν ευνοούν την ανθρώπινη προσέγγιση, την εκδήλωση εμπιστοσύνης και τη δημιουργία φιλικών δεσμών.
• Ο άνθρωπος της πόλης κατατρύχεται από φοβίες και ανασφάλεια, καθώς νιώθει ανυπεράσπιστος μπροστά σε πολυπληθείς κινδύνους.
• Ο άνθρωπος αναλώνει το χρόνο του, για να ανταποκριθεί στις διογκωμένες ανάγκες του και αδυνατεί να προσεγγίσει το συνάνθρωπο του.
• Το πνεύμα του ανταγωνισμού που υπάρχει στην κοινωνία ευνοεί την αντιπαλότητα και την αποξένωση.
• Η προσκόλληση του ατόμου στα μέσα ενημέρωσης και η αποφυγή της επαφής και του διαλόγου.

 

Συνέπειες μοναξιάς

 

• Συναισθηματική αποσύνδεση και απογύμνωση των ανθρώπων με αποτέλεσμα την ψυχική τους κατάρρευση.
• Κλονισμός της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης.

Τρόποι αντιμετώπισης της μοναξιάς

• Αυθορμητισμός, ανθρωπιστική διάθεση, αγάπη προς τον συνάνθρωπο.
• Αγώνας για την θεμελίωση του κόσμου σε ανθρωπιστικές αξίες και ανώτερα ιδανικά.
• Αποβολή του ατομικισμού, της κερδοσκοπίας και του πνεύματος ανταγωνισμού.

 

Αίτια αλλοτρίωσης

 

α) βιομηχανική τεχνολογική ανάπτυξη σημαίνει :

 

- μηχανή : κατάργηση της χειρωνακτικής εργασίας

- αποξένωση από τον συνάνθρωπό μας και την εργασία μας

 

β) Αστικοποίηση : αποξένωση από τη φύση και από τον συνάνθρωπο συγχρόνως (μικρά διαμερίσματα που μοιάζουν με κλουβιά)

 

γ) Οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα :

- διαφήμιση

- καταναλωτισμός : αποξένωση από τις αξίες της ζωής από πράγματα που χρησιμοποιούμε, από τον ίδιο τον εαυτό μας

- υλιστικές αντιλήψεις (η επικράτηση υλιστικών αντιλήψεων σημαίνει απομυθοποίηση όλων των ευγενών συναισθημάτων της πίστης της αρετής, των ιδανικών και συνεπώς νέα αποξένωση από τον συνάνθρωπο και τις αξίες της ζωής.

- προπαγάνδα : αποξένωση από τις αξίες της ζωής και του συνανθρώπου.

 

δ) Διαστρέβλωση της παιδείας. (Τέλος την καινούργια αυτή κατάσταση των πραγμάτων, την παραγωγή και την ύλη έρχεται να υπηρετήσει και η παιδεία με το αίτημα ότι το σχολείο πρέπει να συνδεθεί με τη ζωή, δηλαδή με την παραγωγή.)

 

Μια τέτοια παιδεία είναι χρησιμοθηρική, ωφελιμιστική, διαστρεβλωτική και αλλοτριωτική. Αποξενώνει με τη σειρά της από τις αξίες της ζωής από τους συνανθρώπους μας και από τον εαυτό μας.

 

Συνέπειες

 

α) Μηχανοποίηση, απώλεια της αυτοτέλειας του ανθρώπου, απώλεια της δυνατότητας να σκεφτόμαστε.

 

β) Άγχος, νευρώσεις και απανθρωποποίηση.

 

γ) Η εντύπωση όχι η ηθική και η αρετή δεν αξίζουν τίποτε.

 

δ) Η εντύπωση ότι δεν αξίζει τίποτα, ούτε το ίδιο το άτομο, αίσθημα ανασφάλειας, απομόνωση έλλειψη συμμετοχής στις κοινές υποθέσεις.

 

Μέτρα

 

Χρειάζονται μέτρα προληπτικά (για να μη δημιουργείται) και γι’ αυτά πρέπει να υπάρξουν δύο θεμελιώδεις προϋποθέσεις.

 

1) Περιορισμός των απαιτήσεων μας για βιομηχανικά αγαθά, μετριασμός των αναγκών μας, αμεσότερη και ουσιαστικότερη επαφή με τη φύση, αναζήτηση του συνανθρώπου μας για αλλιώτικες ανθρωπινότερες σχέσεις μαζί του. Επειδή όμως αυτά δεν είναι πράγματα που γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Η ασθένεια αυτή δε θεραπεύεται ανασταλτικά αλλά προληπτικά.

 

2) Αλλαγή παιδείας που θα δώσει προτεραιότητα στα ανθρωπιστικά μαθήματα. Θα συνδέσει το σχολείο όχι με την παραγωγή αλλά την αληθινή ζωή, δηλαδή τη μη αλλοτριωτική θα εμπνεύσει δηλαδή στα παιδιά το σεβασμό και την εκτίμηση για τον συνάνθρωπό του.

 

Ενισχυτικά μπορεί να λειτουργήσουν :

α) αποκέντρωση αποαστικοποίηση

 

β) πρότυπες μικρές πόλεις και μικρές κατοικίες

 

γ) τόνωση της πνευματικής ζωής

 

δ) κατάργηση καταναλωτικών προτύπων

 

ε) προβολή άλλου μοντέλου ζωής

 

στ) στροφή από την ύλη στην ψυχή και τις ανάγκες της

 

 

 

 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

 

• Οι θετικές επιδράσεις της διαφήμισης :

1. Ενημερώνει τους καταναλωτές :

α)   για τα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα). Παρέχει, έτσι, τη δυνατότητα σύγκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται χρόνος και χρήμα.

β)   για κοινωνικά θέματα και προτείνει μέτρα πρόληψης (κάπνισμα, AIDS).

2. Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο μιας χώρας με την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης των προϊόντων, καθώς και με την ανάπτυξη του εμπορίου.
3. Συμβάλλει στην περιστολή της ανεργίας καθώς δημιουργούνται νέα επαγγέλματα (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες) και απασχολούνται περισσότεροι άνθρωποι για να αντιμετωπιστεί η αύξηση της παραγωγής.
4. Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από τα πολιτικά κόμματα και να επιτελούν καλύτερα τον έλεγχο στην εξουσία.
5. Ορισμένες διαφημίσεις καλλιεργούν την καλαισθησία.
6. Ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των τιμών. Η διαφήμιση δημιουργεί κίνητρα για την ανάπτυξη της πρωτοτυπίας και της καινοτομίας, ενώ οι τιμές μειώνονται, επειδή η κατανάλωση αυξάνεται και επειδή το κόστος της διαφήμισης είναι χαμηλότερο από το κόστος που έχουν οι προσωπικές πωλήσεις. Έτσι βελτιώνεται το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.
7. Επιχορηγεί τη διοργάνωση εκδηλώσεων αθλητικών, καλλιτεχνικών κ.λπ.

 

• Οι αρνητικές επιδράσεις της διαφήμισης :

1. Προβάλλει πρότυπα κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν τον πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου.
2. Η διαφήμιση επιβάλλεται με το να πλήττει καταλυτικά την ελευθερία της βούλησης. Αλλοτριώνει ψυχολογικά τον άνθρωπο. Χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, είναι ήδη ένας άλλος του οποίου η προσωπικότητα τον αντικατέστησε. Παράλληλα, η διαφήμιση πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
3. Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και αυξάνει το άγχος για την απόκτηση των διαφημιζόμενων προϊόντων.
4. Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.
5. Προκαλεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία και εγκληματικότητα, ιδίως στους νέους, προκειμένου να εξασφαλίσουν καταναλωτικά αγαθά.
6. Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου, καθώς το καταναλωτικό πνεύμα αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες.
7. Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου με την κακή αλλά και προσβλητική χρησιμοποίηση ατόμων (κυρίως γυναικών) και με τη γελοιοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων και συναισθημάτων.
8. Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον, αφού οι αφίσες ρυπαίνουν, καταστρέφουν και αλλοιώνουν την αισθητική του τοπίου, ενώ με τη μεγιστοποίηση τη; παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.
9. Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της, διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό, πλαστό κόσμο.
10. Κακοποιεί τη γλώσσα, με τη συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξενικών στοιχείων.
11. Επιβαρύνει δυσανάλογα την τιμή των προϊόντων.
12. Η οργανωμένη και παρατεταμένη διαφημιστική καμπάνια των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων οδηγεί σε μαρασμό τις μικρές ανταγωνιστικές τους επιχειρήσεις, που δεν έχουν τα απαιτούμενα κεφάλαια, για να διαφημίζουν τα προϊόντα που παράγουν ή τις υπηρεσίες που παρέχουν.
13. Χειραγωγούνται, έμμεσα, τα ΜΜΕ και κατά συνέπεια κατευθύνεται και η πληροφόρηση που προσφέρουν στο κοινό.

 

• Οι τρόποι αντιμετώπισης των αρνητικών πλευρών της διαφήμισης :

1. Το κράτος, ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, μπορεί να παρέμβει και να καθιερώσει όρια και υποχρεώσεις, από την πλευρά των διαφημιστών, για σεβασμό της αλήθειας, προς χάρη του καταναλωτή.
2. Η διαφήμιση πρέπει να στηρίζεται στην αρχή της αλήθειας, της αντικειμενικότητας, του θεμιτού ανταγωνισμού και του σεβασμού κοινωνικών και πολιτισμικών αξιών.
3. Ο πολίτης οφείλει να προκρίνει, κι αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας, εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του χρειάζονται. Να συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην κατανάλωση. Να συμμετέχει σε ενώσεις καταναλωτών που μεριμνούν για την προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.

 

 

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

 

• Αιτίες καταναλωτισμού :

1. Η δομή της οικονομίας : στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας οι ιδιωτικές επιχειρήσεις επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με την υπερπαραγωγή και την έντονη προβολή των προϊόντων τους.
2. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας (αυτοματοποίηση της παραγωγής) : μαζική παραγωγή, ποικιλία και ελκυστικότητα προϊόντων, γ) χαμηλό κόστος : προσιτά στο ευρύτερο κοινό.
3. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, που δίνει τη δυνατότητα : α) ικανοποίησης των πρωταρχικών αναγκών, β) για περισσότερες αγορές (επιθυμία για ικανοποίηση δευτερευουσών αναγκών).
4. Τα οξυμένα προβλήματα, το άγχος, η ανία, οδηγούν συχνά το άτομο στην υπερκατανάλωση για εκτόνωση, φυγή. Η απόλαυση, η ευφορία που νοιώθει ο καταναλωτής και ταυτίζονται με την ευτυχισμένη ζωή.
5. Η υπερκατανάλωση, άλλωστε, προωθείται ως νοοτροπία για αποπροσανατολισμό του λαού από υψηλές επιδιώξεις και διαιώνιση του κατεστημένου.
6. Η διαφήμιση με επιστημονικά επεξεργασμένες τεχνικές ψυχολογικού επηρεασμού προκαλεί τεχνητές, πλασματικές ανάγκες. Ο καταναλωτής έχει την ψευδαίσθηση ότι ικανοποιεί πληρέστερα (ποσοτικά) και καλύτερα (ποιοτικά) τις ανάγκες του. Επιδιώκει να ακολουθεί πιστά τις επιταγές τις μόδας και να μιμείται τα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλονται.

• Αρνητικές επιδράσεις της καταναλωτικής κοινωνίας :

Α. Για το άτομο :

1. Παγίδευση – ψυχική υποδούλωση του καταναλωτή, ο οποίος : α) αισθάνεται άγχος για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών, β) εμφανίζει συμπλέγματα κατωτερότητας (πρόκειται για άτομα που αδυνατούν να εξασφαλίσουν ισάριθμα αγαθά με τους άλλους), γ) χωρίς μέτρο, είναι δέσμιος των ανικανοποίητων, συνήθως πλασματικών, αναγκών του.
2. Ο άνθρωπος υπερεργάζεται, με αποτέλεσμα την έλλειψη ελεύθερου χρόνου αλλά και διάθεσης για ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους. Κλονίζεται η σωματική και η ψυχική του υγεία.
3. Αλλοιώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις, καθώς επικρατούν η ιδιοτέλεια, το άγχος, ο ανταγωνισμός και η μοναξιά. Αναπτύσσεται ανταγωνιστική – ατομικιστική διάθεση. Συχνά ο ένας χρησιμοποιεί τον άλλο ως μέσο.
4. Οι άνθρωποι απομακρύνονται από ιδεολογικές αναζητήσεις και υψηλές αξίες. Επικρατούν η χρήση αθέμιτων μέσων, η εκμετάλλευση, η διαφθορά και η ανηθικότητα.
5. Αδιαφορία για τα πολιτικά ζητήματα.

 

Β. Για την κοινωνία :

1. Η τάση για υπερκατανάλωση οδηγεί στη μείωση των φυσικών πόρων.
2. Προκαλούνται οικολογικά προβλήματα (μόλυνση, ρύπανση, αύξηση απορριμμάτων).
3. Τόσο η ανικανοποίητη επιθυμία απόκτησης καταναλωτικών αγαθών όσο και ο κορεσμός οδηγούν στην εκδήλωση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, έγκλημα, ναρκωτικά κ.ά.).
4. Δυσχεραίνεται η κοινωνική πρόοδος, αφού η επιδίωξη του υλικού ευδαιμονισμού αναστέλλει τη διάθεση για συνεργασία και προώθηση του κοινωνικού συμφέροντος.
5. Κοινωνίες χωρίς πολιτικά ιδεώδη γίνονται ευάλωτες στις προσπάθειες χειραγώγησής τους.

 

 

 

ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

Παιδεία είναι το σύνολο των διαδικασιών με τις οποίες επιτυγχάνεται η πνευματική, κοινωνική και ηθική ολοκλήρωση του ατόμου.

Εκπαίδευση είναι θεσμός της πολιτείας που με συγκεκριμένη δομή, μέσα, κατευθύνσεις στοχεύει στην παροχή γνώσεων και εφοδίων και στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Ανθρωπιστική παιδεία : Αποσκοπεί στην πολύπλευρη μόρφωση και την ευρύτερη καλλιέργεια του ανθρώπου, παρέχοντας γενικές γνώσεις και μεταδίδοντας ηθικές αξίες, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση φιλελεύθερου ήθους και δημοκρατικής συνείδησης. Το ουμανιστικό περιεχόμενό της συντελεί στη διάπλαση ευσυνείδητων ανθρώπων, κοινωνικά και πολιτικά, που αντιλαμβάνονται το νόημα και την ουσία της ζωής. Η ανθρωπιστική παιδεία, λοιπόν, καθίσταται αναγκαία, ώστε ο άνθρωπος να μετέχει στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, ενεργώντας αυτόβουλα και συνειδητά.

Τεχνοκρατική παιδεία : Παρέχει στους νέους επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις, ώστε να εξελιχθούν σε μελλοντικούς ειδικούς επιστήμονες – τεχνοκράτες. Στοχεύει στην εφαρμογή των δεδομένων της τεχνολογίας για την επίλυση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών προβλημάτων, παραβλέποντας συνήθως τις επιπτώσεις σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.

 

• Σημασία της παιδείας :
  1. Πνευματικός τομέας :
     • Διευρύνει τον πνευματικό ορίζοντα, οξύνει την κριτική σκέψη και βοηθά το άτομο να επεξεργάζεται τα ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον.
     • Διαμορφώνει μία σφαιρική αντίληψη για τη ζωή λαμβάνοντας πληροφορίες από διαφορετικά γνωστικά πεδία.
     • Συμβάλλει στην εξάλειψη στερεοτυπικών αντιλήψεων, προκαταλήψεων και δεισιδαιμονιών. Καταπολεμά φαινόμενα ρατσισμού και φανατισμού.
     • Οξύνει τη φαντασία και συντελεί στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας.
  2. Πολιτισμικός τομέας : Συντελεί στην κατανόηση του πολιτισμικού παρελθόντος και της αξίας της παράδοσης, ενώ προωθεί την καλλιτεχνική δημιουργία μέσω εκδηλώσεων στο χώρο του σχολείου.
  3. Ηθικός τομέας :
     • Συνεισφέρει στη διαμόρφωση κώδικα ηθικών αρχών και αξιών (ακεραιότητα, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, συνέπεια, ευσυνειδησία, σύνεση, ταπεινοφροσύνη, ειλικρίνεια, εγκράτεια, αξιοπρέπεια, υπευθυνότητα και αυτογνωσία) και στην εφαρμογή του, βοηθώντας έτσι το άτομο να χαλιναγωγεί τα πάθη και τα ένστικτά του και να υποτάσσει τις προσωπικές επιθυμίες του στις επιταγές της ηθικής.
     • Απαλλάσσει το άτομο από τη χαιρεκακία, το μίσος, τον εγωισμό τροφοδοτώντας το με ηθική ανωτερότητα.
  4. Κοινωνικός τομέας :
     • Ενισχύει τη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων ενώ παράλληλα εξαλείφει φαινόμενα αποξένωσης.
     • Καλλιεργεί στους μαθητές τη συνεργασία, την ομαδικότητα, την αλληλεγγύη μέσω της συμμετοχής τους σε ομαδικές εργασίες και εκδηλώσεις.
     • Συντελεί στη διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης, ενισχύοντας την αυτενέργεια στο σχολικό περιβάλλον.
  5. Πολιτικός τομέας : Προωθεί τις αξίες της δημοκρατίας, βοηθώντας το άτομο να συνειδητοποιήσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του καθιστώντας το ενεργό πολίτη.
  6. Εθνικός – Διεθνικός τομέας :
     • Συντελεί στην ενίσχυση της εθνικής συνείδησης, μέσω του μαθήματος της Ιστορίας, της καλλιέργειας του λόγου, αλλά και της διοργάνωσης και της συμμετοχής των μαθητών στις εθνικές επετείους.
     • Διαμορφώνει ευρωπαϊκή και παγκόσμια συνείδηση, μέσω της χρήσης του διαδικτύου και της επικοινωνίας με μαθητές άλλων χωρών, της προώθησης της γλωσσομάθειας, και διαφόρων εκδηλώσεων και προγραμμάτων ανταλλαγής μαθητών.
  7. Επαγγελματικός τομέας : Προσφέρει επαγγελματική κατάρτιση, γενική ή ειδική, θεωρητική, τεχνολογική ή θετική. Μέσω του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού ο μαθητής αποκτά επίγνωση των δυνατοτήτων, συνειδητοποιεί τις ικανότητες και τις αδυναμίες του και επιλέγει το κατάλληλο γι’ αυτόν επάγγελμα.

 

• Τα αρνητικά σημεία της εκπαίδευσης στη χώρα μας :

1. Έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής.
2. Αναντιστοιχία εκπαίδευσης κοινωνικο-οικονομικών αναγκών της χώρας μας.
3. Ελλιπής, μη ουσιαστικός επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων με συνέπεια από τη μια μεριά τη μη παραγωγική αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και από την άλλη την υπερπληθώρα επιστημόνων (ανέργων).
4. Η παρεχόμενη γνώση από άποψη περιεχομένου είναι αναχρονιστική και δεν εναρμονίζεται με τις σύγχρονες εξελίξεις και τις απαιτήσεις της εποχής μας. Ενώ ταυτόχρονα, ο τρόπος μετάδοσής της ευνοεί τη μηχανιστική μάθηση, δεν καλλιεργεί την κριτική σκέψη του μαθητή και συχνά ο τελευταίος γίνεται απλός δέκτης γνώσεων, δίχως να έχει τη δυνατότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες. Στη σχολική αίθουσα επικρατεί ο δασκαλοκεντρισμός και απουσιάζει ο ουσιαστικός διάλογος.
5. Ελλιπής κατάρτιση εκπαιδευτικών αναφορικά με την παιδαγωγική γνώση αλλά και την εξειδίκευση στο αντικείμενο της διδασκαλίας. (Αδυναμία ή αδιαφορία παρακολούθησης των εξελίξεων – τεχνολογικά αναλφάβητοι.)
6. Η αξιολόγηση του μαθητή περιορίζεται στο βαθμό επίδοσης σ’ ένα μάθημα και δεν περιλαμβάνει ευρύτερα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Έτσι όμως, εκτός των άλλων, δεν αναδεικνύονται οι ιδιαίτερες κλίσεις οι πιθανές ειδικές ικανότητές του.
7. Ο τρόπος αξιολόγησης, άλλωστε, το εξεταστικό σύστημα αναπτύσσει τη βαθμοθηρική διάθεση, μετατρέπει τις αναγκαίες σχέσεις άμιλλας σε ανταγωνιστικές και προκαλεί μέγιστο άγχος στους μαθητές.
8. Έλλειψη ίσων ευκαιριών (λόγω κοινωνικών, γεωγραφικών, οικονομικών και άλλων ανισοτήτων και της απουσίας αντισταθμιστικής αγωγής για παιδιά υποβαθμισμένων περιοχών).
9. Ενίσχυση του φαινομένου της παραπαιδείας.
10. Το εκπαιδευτικό σύστημα παραμένει μονόπλευρα προσανατολισμένο σε εξωτερικούς στόχους (επιτυχία στις εξετάσεις, εξειδίκευση, υλοποίηση απλώς επαγγελματικών στόχων – κυριαρχεί η τεχνοκρατική αντίληψη) και όχι στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με αξίες, ιδανικά, κοινωνικές αρετές.

 

• Προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης :

1. Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού θεσμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Αντιστοιχία του περιεχομένου των σπουδών με τις τεχνολογικές, πολιτισμικές κ.α. απαιτήσεις του παρόντος και του μέλλοντος. Χρήση των κατάλληλων βιβλίων.
2. Παροχή υψηλής επιστημονικής και παιδαγωγικής κατάρτισης στους εκπαιδευτικούς.
3. Ενίσχυση του ενδιαφέροντος των μαθητών μέσω πρωτότυπων μεθόδων διδασκαλίας και εκσυγχρονισμένων εκπαιδευτικών συστημάτων που τους απομακρύνουν από το παραδοσιακό, τυποποιημένο πρότυπο διδασκαλίας.
4. Ανάθεση ομαδικών εργασιών, κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με την επικαιρότητα. Ενίσχυση της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.
5. Αντικειμενική και αδιάβλητη αξιολόγηση διδασκομένων και διδασκόντων.
6. Αδιάλειπτη επιβράβευση της ατομικής και ομαδικής προσπάθειας.
7. Απαλλαγή από το στενά τεχνοκρατικό, απλώς εξειδικευτικό της χαρακτήρα. Ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός.
8. Έμφαση στη μάθηση και στην καλλιέργεια της συνθετικής ικανότητας των μαθητών και όχι στην εξέταση και τη στείρα αποστήθιση. Δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης της φαντασίας αλλά και της σκέψης.
9. Επίτευξη ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού.
10. Παροχή ίσων ευκαιριών με την αναγκαία αντισταθμιστική αγωγή, που θα αμβλύνει τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές κ.α. ανισότητες.
11. Βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής για την καλύτερη εμπέδωση και συστηματοποίηση της γνώσης.
12. Ενεργοποίηση της αυτενέργειας με τη χρήση του διαδικτύου.
13. Δημιουργία τάξεων υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας για τα παιδιά των αλλοδαπών, με σκοπό – αφού εξοικειωθούν με την ελληνική γλώσσα – να ενταχθούν σύντομα σε κανονικές τάξεις.
14. Στόχος θα πρέπει να είναι η διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με κοινωνική συνείδηση, υγιή πολιτική - δημοκρατική συνείδηση, πίστη σε υψηλές αξίες και ιδανικά, πνεύμα οικουμενικής συνείδησης χωρίς ακραίες εθνικιστικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, αισθητική αγωγή, ανάδειξη και αξιοποίηση των ιδιαίτερων κλίσεων και ικανοτήτων των νέων.
15. Συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών.
16. «Δημοκρατικός» χαρακτήρας της εκπαίδευσης, που θα σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή, προωθώντας το διάλογο και προσφέροντάς του ευκαιρίες συμμετοχής στο θεσμό των μαθητικών κοινοτήτων.
17. Δημιουργία σχολικών ομίλων ποικίλων ενδιαφερόντων (καλλιτεχνικών, αθλητικών, επιστημονικών, ανθρωπιστικών κ.ά.) και ανάληψη πρωτοβουλιών στο χώρο του σχολείου, ώστε να διευρύνονται τα ενδιαφέροντα των μαθητών, να ενεργοποιείται η αγάπη για μάθηση, να βελτιώνεται η ψυχολογία τους και παράλληλα να αναβαθμίζεται η ποιότητα της σχολικής ζωής.
18. Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης (της οικονομίας, της επικοινωνίας, της πολιτικής, του πολιτισμού) καθίσταται αναγκαία η σύνδεση της εκπαίδευσης με τη διεθνή πραγματικότητα.
19. Διαπολιτισμική αγωγή μέσω της εκμάθησης ξένων γλωσσών, της διδασκαλίας της παγκόσμιας ιστορίας, της εκπόνησης εργασιών με θέματα τη νοοτροπία, τα ήθη και τα έθιμα άλλων λαών, της συμμετοχής σε προγράμματα ανταλλαγής μαθητών, της επικοινωνίας μέσω διαδικτύου και της διδασκαλίας ξένης λογοτεχνίας.
20. Ενίσχυση της «διά βίου εκπαίδευσης» με τη διοργάνωση σεμιναρίων και προγραμμάτων επιμόρφωσης ποικίλου περιεχομένου – ανάλογα με τις εξελίξεις και τις ανάγκες της εποχής και της κοινωνίας – με την ενίσχυση του Ανοικτού Πανεπιστημίου και τη διεύρυνση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων.
21. Διοργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων στο χώρο του σχολείου, με περιεχόμενο επιμορφωτικό, αλλά ταυτόχρονα και ψυχαγωγικό.
22. Βιωματική μάθηση, που θα συνδέεται με τη ζωή, τα βιώματα του μαθητή και τις κοινωνικές εξελίξεις, θα στοχεύει στην ενεργό συμμετοχή του σε ποικίλες δραστηριότητες, όπως η παρατήρηση, οι συνεντεύξεις, τα «παιχνίδια ρόλων», οι επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους.

 

 

 

ΥΠΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

Με τον όρο αυτόν εννοούμε τη μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

• Αίτια :

1. Οικονομική κρίση.
2. Υπανάπτυξη της Περιφέρειας.
3. Αποκλεισμός αλλοδαπών και μειονοτήτων.
4. Ολιγωρία ως προς την απόκτηση της γνώσης.

• Επιπτώσεις :

1. Ανεργία.
2. Ψυχολογικά προβλήματα.
3. Αδυναμία ομαλής ένταξης στο κοινωνικό περιβάλλον.
4. Πολιτισμική οπισθοδρόμηση.
5. Κρίση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

• Τρόποι αντιμετώπισης :

1. Διοργάνωση σεμιναρίων.
2. Αλλαγή προσανατολισμού της εκπαίδευσης.
3. Παροχή ευκαιριών πρόσβασης στην εκπαίδευση.

 

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΜΑΘΗΣΗ

 

Πρόκειται για τη διαδικασία μάθησης που αναπτύσσεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Η ανάγκη αυτή για συνεχή επαφή με τη γνώση είχε συνειδητοποιηθεί από την εποχή του Σόλωνα ακόμη, ο οποίος υποστήριζε το «γηράσκω αεί πολλά διδασκόμενος». Στις μέρες μας, όμως, καθίσταται ιδιαίτερα απαραίτητη λόγω των αέναων αλλαγών και εξελίξεων στον χώρο της γνώσης, της επιστήμης, της τεχνολογίας και της εργασίας και των νέων συνθηκών (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών).

• Τρόποι επίτευξης της «Διά βίου εκπαίδευσης - μάθησης» :

1. Ατομική προσπάθεια για συνεχή ευρυμάθεια και πολυμάθεια μέσα από :
   • παρακολούθηση πνευματικών εξελίξεων (τέχνες, επιστήμες, πολιτισμό),
   • συνεχή ενημέρωση για τις κοινωνικές εξελίξεις και άσκηση κριτικής,
   • ταξίδια,
   • συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια.
   • φοίτηση στο ανοιχτό πανεπιστήμιο,
   • συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις (εκθέσεις βιβλίου, ζωγραφικής, γλυπτικής, επισκέψεις σε μουσεία κ.ά.),
   • χρήση διαδικτύου,
   • ανάγνωση βιβλίων και εφημερίδων.
2. Με τη συνδρομή της οικογένειας :
   • Παροχή ποικίλων μορφωτικών ερεθισμάτων και ανάπτυξη διαλόγου.
3. Με τη συνδρομή της πολιτείας :
   • Μέσω φοίτησης σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας.
   • Διοργάνωση σεμιναρίων.
   • Εφαρμογή ευέλικτων προγραμμάτων επιμόρφωσης.
4. Με τη συνδρομή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης :
   • Εκπαιδευτική τηλεόραση.
   • Προβολή ντοκιμαντέρ και ποιοτικών εκπομπών.

 

• Στόχοι της «Διά βίου εκπαίδευσης - μάθησης» :
  1. Το άτομο να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
  2. Να μπορεί να παρακολουθεί τις νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις.
  3. Να μπορεί να συνδυάσει την ειδίκευση με τη γενική μόρφωση και την πολύπλευρη καλλιέργεια, τεχνοκρατική και ανθρωπιστική, μέσω της οποίας θα μπορέσει να αναπτυχθεί ευρύτερα, αλλά και να προετοιμαστεί για την ένταξή του σε μία κοινωνία που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση.
  4. Να μπορούν να κινητοποιηθούν τα άτομα και οι ομάδες, προκειμένου να επιτευχθεί ατομική και κοινωνική πρόοδος, βελτίωση της ποιότητας ζωής και ενεργός συμμετοχή των πολιτών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.
  5. Να καταπολεμηθεί το φαινόμενο του αναλφαβητισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού.

 

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

Σκοπός της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης είναι η οργάνωση και η λειτουργία σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την παροχή εκπαίδευσης σε νέους με κοινωνικές, πολιτιστικές ή μορφωτικές ιδιαιτερότητες. Στα διαπολιτισμικά σχολεία (όπου ο αριθμός των παλιννοστούντων ή των αλλοδαπών μαθητών πλησιάζει το 45% του συνολικού) εφαρμόζονται τα προγράμματα των αντίστοιχων δημοσίων σχολείων, προσαρμοσμένα όμως στις ιδιαίτερες ανάγκες των διδασκομένων. Όλοι οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν στα σχολεία αυτά έχουν δεχθεί την κατάλληλη επιμόρφωση και όσοι καλούνται να καλύψουν τα δημιουργούμενα κενά, επιλέγονται με κριτήριο τις γνώσεις τους στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας. Επομένως, η θέσπιση των Διαπολιτισμικών Σχολείων σηματοδοτεί μια νέα κατεύθυνση στην εκπαιδευτική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας.

Το πρόγραμμα για την εκπαίδευση των παλιννοστούντων και των αλλοδαπών μαθητών σε συνδυασμό με άλλα προγράμματα (π.χ. «Εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας σε μετανάστες» από το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων) φιλοδοξεί να αποτελέσει μελλοντικά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαπολιτισμικής εκπαιδευτικής πολιτικής και πρακτικής. Σήμερα στη χώρα μας λειτουργούν 26 διαπολιτισμικά σχολεία (13 Δημοτικά, 9 Γυμνάσια, 4 Λύκεια), που βάσει απαιτήσεων θα αυξάνονται, παρέχοντας την εγγύηση ισότητας ευκαιριών για όλους τους μαθητές χωρίς διακρίσεις και διαποτίζοντας το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις.

 

• Προβλήματα των αλλοδαπών στα σχολεία :

1. Δυσχέρεια ένταξης σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον (λ.χ. άλλες αξίες και αρχές, «πιστεύω», θρησκεία, κουλτούρα, νοοτροπία, παράδοση).
2. Δυσκολία εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και ανταπόκρισης στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος. Συχνά, μάλιστα, η ανεπαρκής γλωσσική κατάρτιση αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην αξιοποίηση του γνωστικού και πολιτισμικού κεφαλαίου που προσφέρεται από τα σχολεία φοίτησης, από το οικογενειακό περιβάλλον τους και από τις ευρύτερες εμπειρίες τους.
3. Εχθρική ή ακόμη και ρατσιστική αντιμετώπιση από συμμαθητές ή διδάσκοντες, στιγματισμός που εκδηλώνεται στις καθημερινές διαπροσωπικές σχέσεις.
4. Κάποιες φορές γίνονται θύματα της ξενοφοβικής συμπεριφοράς (π.χ. ύβρεις, προσβολή αξιοπρέπειας, σωματική βία, περιθωριοποίηση).
5. Οι αλλοδαποί βιώνουν έντονα ψυχολογικά προβλήματα (λ.χ. κατωτερότητα, ανασφάλεια, άγχος), που εντείνουν το αίσθημα νοσταλγίας για την πατρίδα τους.

 

• Προτάσεις :

1. Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω σε ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των αλλοδαπών μαθητών τους και γενικότερα σε θέματα διαπολιτισμικής αγωγής καθώς και επιμορφωτικά σεμινάρια κοινωνικού περιεχομένου που θα απευθύνονται σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, προκειμένου μα ενημερώσουν και να τονίσουν τη δυνατότητα συνύπαρξης ατόμων με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά.
2. Εκσυγχρονισμένα αναλυτικά προγράμματα και προσαρμογή των βιβλίων στην πραγματικότητα των διαπολιτισμικών σχολείων.
3. Έμπρακτη κατοχύρωση της ελεύθερης πρόσβασης και της ισότιμης συμμετοχής όλων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο και συντονισμένη προσπάθεια ενσωμάτωσής τους στο σχολικό περιβάλλον (π.χ. ενισχυτική διδασκαλία, προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας).
4. Δυνατότητα ψυχολογικής στήριξης – όσων παιδιών την έχουν ανάγκη – από ειδικούς παιδαγωγούς και ψυχολόγους. Ιδιαίτερα ο δάσκαλος έχει χρέος να προβάλλει με τη συμπεριφορά του την ισότητα των ανθρώπων στο σχολείο, προκειμένου οι μαθητές να γίνουν κοινωνοί των ανθρωπιστικών αξιών.
5. Αποβολή ρατσιστικών αντιλήψεων, προκαταλήψεων και στερεοτύπων των γηγενών έναντι των αλλοδαπών και καλοπροαίρετη διάθεση για καταπολέμηση της μονομέρειας, του αποκλεισμού και της ξενοφοβίας.
6. Καλλιέργεια του πνεύματος της ανεκτικότητας, επίδειξη σεβασμού στο διαφορετικό, διαλλακτικότητα και, γενικότερα, ανθρωπιστική στάση. Κατανόηση των δυσκολιών που καλούνται να υπερκεράσουν οι αλλοδαποί^. επιβάλλεται πνεύμα συνεργασίας, αλληλεγγύης και αλτρουισμού.
7. Ο σεβασμός απέναντι σε άτομα με διαφορετική κουλτούρα μαρτυρά τη θέληση και την απόπειρα για προστασία και κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων αλλά και την εδραίωση μιας δημοκρατικής συμπεριφοράς.
8. Επιδίωξη μιας διαπολιτισμικής επικοινωνίας μέσω πολιτιστικών ανταλλαγών και πλουραλισμού, που επιφέρει διεύρυνση των οριζόντων των μαθητών, ώστε να ενδυναμωθεί η ειρηνική συνύπαρξη και το πνεύμα κοσμοπολιτισμού. Στόχος είναι η διαμόρφωση μαθητών ικανών να διαχειριστούν τη διαπολιτισμική πραγματικότητα και να επωφεληθούν από αυτή.
9. Τέλος, οι ίδιοι οι αλλοδαποί μαθητές και οι γονείς τους έχουν χρέος να αναγνωρίσουν την πολύτιμη και πολύπλευρη αρωγή της χώρας υποδοχής και να επιδείξουν σεβασμό για τη χώρα και τους κατοίκους της που τους «αγκάλιασαν» και τους προσέφεραν μια δεύτερη ευκαιρία ζωής, αλλά και γνήσιο ενδιαφέρον για την παράδοση και τον ελληνικό πολιτισμό.

 

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

• Σκοποί της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης :

1. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στηρίζει την παραγωγικότητα, την οικονομική ανάπτυξη, καθώς συνδέεται με την επιστημονική έρευνα – γνώση και παρέχει τα εφόδια για την επαγγελματική κατάρτιση των νέων (εξειδίκευση, προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές).
2. Το Πανεπιστήμιο επιδιώκει να προσφέρει ειδικές και γενικές γνώσεις, να πληροφορεί και να ενημερώνει τους φοιτητές για τις εξελίξεις και τα επιτεύγματα των επιστημών, να προβάλλει την πνευματικότητα, να παρακινεί σε στοχασμό και γόνιμη αμφισβήτηση, σε πνευματικές αναζητήσεις και κατακτήσεις.
3. Αίρονται οι κοινωνικές ανισότητες, καθώς η επίδοση των φοιτητών είναι αυτή που κρίνει και την εξέλιξή τους και όχι οι οικονομικές, ταξικές ή άλλου είδους διακρίσεις.
4. Ενισχύεται η μέριμνα της πανεπιστημιακής κοινότητας και για τη «διά βίου εκπαίδευση» των πολιτών^. ο θεσμός του «Ανοιχτού Πανεπιστημίου», η αρθρογραφία, η οργάνωση διαλέξεων και ημερίδων ανοικτών προς το ενδιαφερόμενο κοινό ωθούν αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση αυτή.
5. Στόχος των ΑΕΙ είναι η ευρύτερη καλλιέργεια και παιδεία των φοιτητών και η αποφυγή της στείρας εξειδίκευσης. Αυτό υπηρετείται με τη διδασκαλία μαθημάτων ευρύτερου γνωστικού ενδιαφέροντος καθώς και με ανάλογες εκδηλώσεις ή δραστηριότητες της φοιτητικής κοινότητας.
6. Με την ενεργό φοιτητική δράση στην πολιτική και κοινωνική ζωή αναπτύσσεται ο ευρύτερος κοινωνικός προβληματισμός και πολιτικοποιούνται οι νέοι, καθώς το Πανεπιστήμιο συνδέεται με τις δημοκρατικές αντιλήψεις, το φιλελευθερισμό (διάλογος, εκλογές κ.ά.)

• Η ανώτατη εκπαίδευση διέρχεται κρίση που οφείλεται :

1. Στην απουσία προγραμματισμού. Σε όλη την επικράτεια, τις τελευταίες δεκαετίες, ιδρύθηκαν αφειδώς τμήματα για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Επιπλέον, δημιουργήθηκαν αρκετά τμήματα με αντικείμενο τόσο εξειδικευμένο, ώστε να μην προσφέρει ουσιαστικές προοπτικές στην αγορά εργασίας, αλλά και πανεπιστημιακά τμήματα ομοειδούς αντικειμένου με τα τεχνολογικά ιδρύματα. Σήμερα γίνεται κατ’ ανάγκη λόγος για συγχωνεύσεις, καταργήσεις και για διαφοροποίηση του αντικειμένου σε όσα τμήματα συγκέντρωσαν ελάχιστους εισακτέους.
2. Στα παρωχημένα συστήματα διδασκαλίας.
3. Στην αδυναμία της κρατικής επιχορήγησης. Η ανεπαρκής χρηματοδότηση από την πολιτεία πλήττει τόσο τις υποδομές όσο και την έρευνα (χαμηλής ποιότητας προγράμματα σπουδών).
4. Στην έλλειψη τεχνογνωσίας.
5. Στη συσσώρευση πτυχιούχων στις ανώτατες σχολές των μεγάλων αστικών κέντρων.
6. Στο συνωστισμό των φοιτητών στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα λόγω του συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των προηγούμενων ετών.
7. Στην κομματική συμπεριφορά φοιτητών και διδασκόντων. Η εμπλοκή κομμάτων και πολιτικών αλλά και οι συναλλαγές μεταξύ καθηγητών και φοιτητικών παρατάξεων αποτελούν πλέον συχνό θέμα συζητήσεων.
8. Στην έλλειψη αξιολόγησης των πανεπιστημιακών λειτουργών, που προκαλεί συχνά προβλήματα τα οποία αποτυπώνονται σε καταγγελίες για χαμηλό επίπεδο σπουδών, για παρωχημένα συγγράμματα, για επαγγελματισμό ή ακόμη και για οικονομικές ατασθαλίες.
9. Στην απώλεια του κύρους του Πανεπιστημίου, αφού το 2005 επέτρεψε την εισαγωγή υποψηφίου με γενικό βαθμό μόλις 1,53 (Γερμανική Φιλολογία Θεσσαλονίκης). Την κατιούσα ακολουθεί και το γνωστικό επίπεδο των φοιτητών.
10. Στην απαξίωση της τεχνολογικής εκπαίδευσης, άποψη που συνδέεται άρρηκτα με την αστοχία στον καθορισμό των προσφερόμενων ειδικοτήτων, τη μη κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων και την αδυναμία αξιοποίησης του πτυχίου των ΤΕΙ.

 

• Η εξυγίανση του συστήματος των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθίσταται εφικτή με την επίτευξη των εξής στόχων :

1. Προώθηση της γνώσης και της έρευνας.
2. Σύνδεση της παρεχόμενης γνώσης με την καθημερινή ζωή και τις επαγγελματικές απαιτήσεις.
3. Επικοινωνία με ξένα πανεπιστήμια.
4. Κατάλληλη εξειδίκευση, αλλά και παροχή ευρύτερης γνώσης και παιδείας.
5. Ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων και υπεύθυνων επιστημόνων.
6. Δημιουργία νέων επιστημονικών κλάδων και διεύρυνση των μεταπτυχιακών σπουδών.
7. Άρτια υλικοτεχνική υποδομή.
8. Χρηματοδοτούμενη πρακτική άσκηση των φοιτητών.
9. Αξιολόγηση διδασκόντων και προγραμμάτων διδασκαλίας. Σύσταση επιτροπής για την αξιολόγηση των λειτουργών των ΑΕΙ και ΤΕΙ.
10. Ευκαιρίες εργασίας ακόμα και κατά τη διάρκεια σπουδών.
11. Υγιής πολιτικοποίηση και στηλίτευση του στείρου κομματισμού, αποσύνδεση των πρυτανικών αρχών από τα εκάστοτε πολιτικά συμφέροντα και τις σκοπιμότητες.
12. Αναζήτηση ενός εισαγωγικού συστήματος που εγγυάται την ποιοτική και όχι την ποσοτική απορρόφηση φοιτητών στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

 

 

Διαρροή εγκεφάλων (brain drain)

Διαρροή εγκεφάλων ονομάζεται το φαινόμενο της μετανάστευσης των νέων επιστημόνων προς αναζήτηση εργασίας.

ΑΙΤΙΑ

• Η έλλειψη δυνατότητας προσωπικής ευημερίας μέσω του αντικειμένου σπουδών
• Κορεσμένα επαγγέλματα – ανεργία
• Οικονομική κρίση – υποαπασχόληση
• Δυσβάσταχτη φορολογία / αποθάρρυνση επενδύσεων
• Αναντιστοιχία σπουδών – αγοράς εργασίας
• Δύσκολες εργασιακές συνθήκες
• Χαμηλές οικονομικές απολαβές σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος ζωής. Ο νέος αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ζήσει, να δημιουργήσει, να ανεβάσει το επίπεδο της ζωής του.
• Συναισθηματικός εγκλωβισμός-κατάργηση του αισθήματος της αυτοπραγμάτωσης
• Στέρηση της πνευματικής και ψυχικής ελευθερίας
• Έλλειψη αξιοκρατίας

 

ΕΠΙΤΩΣΕΙΣ

• Η χώρα οδηγείται σε οικονομική ύφεση
• Δεν αυξάνονται οι εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων – μειωμένη είσπραξη φόρων
• Υπονόμευση της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας: Μειώνεται η οικονομική ισχύς της, καθώς δεν αξιοποιούνται πλήρως οι πλουτοπαραγωγικές της δυνατότητες
• Χαμηλό Α.Ε.Π.- μείωση κατανάλωσης
• Μειώνεται σημαντικά η παραγωγικότητα, η αποδοτικότητα
• Ύφεση στους τομείς των γραμμάτων και του πολιτισμού: Παρατηρείται αδυναμία ανανέωσης των εστιών πολιτισμού, εξαιτίας της έλλειψης στελέχωσής τους με νέα ταλέντα.
• Πολλά νέα παιδιά με εξαιρετικές ικανότητες και ορθά δομημένες προσωπικότητες δεν έχουν την ευκαιρία να δείξουν την αξία τους
• Ανάπτυξη εθνικισμών
• Υπογεννητικότητα / μείωση του ενεργού πληθυσμού της χώρας

 

Προτάσεις για την αντιμετώπιση του Brain drain και τον παραγωγικό μετασχηματισμό

• Στοχευμένες πολιτικές για ανάπτυξη κλάδων υψηλής εξειδίκευσης
• Στοχευμένες περιφερειακές πολιτικές
• Μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της παραγωγικής εργασίας
• Δημιουργία ελκυστικού εργασιακού περιβάλλοντος με σύγχρονα συστήματα διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού
• Δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας νεοφυών επιχειρήσεων (start ups) εργαλείων
• Ανάπτυξη εταιρειών «τεχνοβλαστών» (spin-off), από τα πανεπιστημιακά ή ερευνητικά ιδρύματα
• Θεσμικές παρεμβάσεις και κίνητρα που ενθαρρύνουν τη συνεργασία πανεπιστημίων-επιχειρήσεων (π.χ. βιομηχανικά διδακτορικά)
• Θέσπιση κινήτρων που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη(delayering, performance appraisal, performance related pay, training, employer branding, telework)
• Κλαδικά συμβούλια δεξιοτήτων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας 
• Αξιοποίηση εκροών Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας
• Στοχευμένα πακέτα επαναπατρισμού από επιχειρήσεις
• Δράσεις συμβουλευτικής και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας από επιχειρήσεις (π.χ. ReGeneration)
• Διασύνδεση Ελλήνων του εξωτερικού με την εγχώρια επιχειρηματική και ερευνητική κοινότητα
• Κίνητρα πρόσληψης ειδικευμένου προσωπικού από το εξωτερικό (φοροαπαλλαγές, επιδοτήσεις κλπ.)
• Αναβάθμιση επαγγελματικής κατάρτισης
• Αναβάθμιση/επέκταση πρακτικής άσκησης
• Επαγγελματικός προσανατολισμός

 

ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

• Αίτια – παράγοντες δημιουργίας της επιστήμης :

1. Η ερευνητική φύση του ανθρώπου, η ενεργητική του στάση απέναντι στο περιβάλλον.
2. Η επιθυμία του για μάθηση.
3. Η αμφιβολία και η περιέργεια, που έχουν ως αποτέλεσμα την έρευνα και την επαλήθευση.
4. Η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει πολλά εμπόδια και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του.

• Τα ευεργετικά αποτελέσματά τους :

1. Βελτίωση της ποιότητας ζωής. – Άνοδος του βιοτικού επιπέδου.
2. Αύξηση της ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας των αγαθών, που γίνονται προσιτά σε όλους τους ανθρώπους.
3. Επωφελής εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση. ο άνθρωπος όχι μόνο απαλλάχτηκε από την κυριαρχία της φύσης, αλλά και αξιοποίησε τις φυσικές δυνάμεις.
4. Προσφορά εργασίας με τα νέα επαγγέλματα, περιορισμός του σωματικού μόχθου.
5. Οικονομική πρόοδος.
6. Πρόληψη και καταπολέμηση των ασθενειών. Ο άνθρωπος ανακουφίστηκε από τον πόνο και αυξήθηκε το όριο ζωής.
7. Διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων του και, κατά συνέπεια, εμπλουτίστηκε με ουσιώδη στοιχεία το περιεχόμενο της ζωής του. Η επιστήμη και η τεχνολογία τον βοήθησαν να αποκτήσει μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου και επίγνωση της θέσης του σ’ αυτόν (αυτογνωσία).
8. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες εξευγενίζουν το συναισθηματικό κόσμο. Συμβάλλουν στην ηθικοπνευματική τελείωση και στη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης προσωπικότητας.
9. Η επιστήμη ασκεί το πνεύμα και ικανοποιεί τις πνευματικές ανάγκες του ανθρώπου.
10. Αναπτύσσεται η κρίση και εξασφαλίζεται η πνευματική ελευθερία.
11. Απαλλάχτηκε η σκέψη του ανθρώπου από πλάνες, προλήψεις, δεισιδαιμονίες. Ο άνθρωπος γλίτωσε από την άγνοια και το δέος που του προκαλούσε το άγνωστο.
12. Αυξήθηκε ο ελεύθερος χρόνος του ατόμου.
13. Η ευχερής διάδοση της γνώσης συνέβαλε στην εξύψωση του πνευματικού επιπέδου των λαών.
14. Επιτεύχθηκε η επικοινωνία και η αλληλογνωριμία μεταξύ των λαών με τη βοήθεια των σύγχρονων μέσων συγκοινωνίας και των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

• Αρνητικές συνέπειες από την κακή χρήση τους :

1. Το φυσικό περιβάλλον μολύνεται και καταστρέφεται με την υπερεκμετάλλευση. Οι συνέπειες της καταστροφής αυτής είναι ολέθριες για τη ζωή.
2. Η ανθρωπότητα απειλείται με τα όπλα μαζικής καταστροφής. Υπάρχει ζωντανή η απειλή πυρηνικού ή χημικού πολέμου.
3. Με την εκμηχάνιση της παραγωγής αυξάνεται η ανεργία.
4. Η τυποποίηση της εργασίας, ο αυτοματισμός και η λεπτομερής εξειδίκευση των επιστημόνων οδηγεί συχνά στη μονομέρεια.
5. Στερεί τον άνθρωπο από τη χαρά της δημιουργίας, τον αλλοτριώνει από την εργασία, τον εαυτό του, εξαιτίας του υπέρμετρου προγραμματισμού και της αυστηρής μεθοδολογίας.
6. Το άτομο οδηγείται σε υπερβολικές φιλοδοξίες και αποκτά την αίσθηση υπεροχής.
7. Ο επιστημονισμός εξαφανίζει κάθε αίσθημα ανθρωπιάς. Απανθρωποποιεί το άτομο, αμβλύνει τις ηθικές του αντιστάσεις.
8. Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιστημόνων στο πλαίσιο της προσωπικής προβολής και διάκρισης.
9. Καταρρακώνεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, υπονομεύεται η ελευθερία του ανθρώπου, αφού η επιστήμη μπορεί να γίνει όργανο για την εξαπάτηση, την υποδούλωση και την εκμετάλλευση των ανθρώπων.
10. Με τα επιστημονικά πειράματα εμφανίζονται νέες ανίατες ασθένειες.
11. Η ύπαιθρος ερημώνεται, ενισχύεται το κύμα αστυφιλίας.
12. Ο πλούτος κατανέμεται άνισα και διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στις αναπτυγμένες και τις υποανάπτυκτες χώρες.
13. Ο ρυθμός ζωής γίνεται έντονος και οι ανάγκες αυξάνονται παράλογα. Ο καταναλωτισμός, ο ευδαιμονισμός και το άγχος επιβάλλονται στο σύγχρονο άνθρωπο.
14. Σημειώνεται η παραβίαση διακηρυγμένων αρχών και ηθικών αξιών.

• Προϋποθέσεις για την ανθρωποκεντρική αξιοποίηση της επιστήμης :

1. Ο επιστήμονας οφείλει να διακρίνεται από :

     α) Παιδεία με ανθρωπιστικές αρχές και πνεύμα ελευθερίας.

     β) Γενικής μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια, ώστε να θέτει τις γνώσεις του στην υπηρεσία του ανθρώπου και να ασκεί το έργο του με υπευθυνότητα και αίσθημα κοινωνικής συνείδησης.

     γ) Αυτογνωσία, για σωστή επιλογή στόχων, που ανταποκρίνονται στα προβλήματα της ζωής.

     δ) Ευσυνειδησία, ηθικές αρχές και αξίες.

2. Η ειρήνη επιτρέπει στον επιστήμονα να επιδίδεται απερίσπαστα στον ανθρωπιστικό του έργο.
3. Η επανιεράρχηση των στόχων και αξιών του σύγχρονου ανθρώπου.

 

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

 

Σήμερα οι  άνθρωποι :

• αδιαφορούν για τις βλαβερές συνέπειες που μπορούν να έχουν ορισμένα επιτεύγματα φάρμακα, πυρηνική ενέργεια, ραδιοκύματα κτλ)
• είναι γνωστό ότι πολλές εφευρέσεις βλάπτουν τον άνθρωπο ή το περιβάλλον, τόσο με τη χρήση όσο και με τον τρόπο παρασκευής τους (πρώτες ύλες κτλ). Ωστόσο, συνεχίζουν να συμμετέχουν σε ομάδες/εταιρείες
• όλα τα οπλικά συστήματα στηρίζονται στην εργασία επιστημόνων (ατομική βόμβα και άλλα όπλα μαζικής καταστροφής)
• “ξεπουλιούνται” σε οικονομικά συμφέροντα
• προβαίνουν σε μελέτες που οδηγούν σε αποτελέσματα που συμφέρουν το χρηματοδότη
  • υποστηρίζουν εταιρείες και κρατικά συμφέροντα που βλάπτουν την υγεία, την ασφάλεια κτλ των πολιτών
  • πολλοί επιστήμονες ζουν μακριά/αδιαφορούν για τις ανάγκες της κοινωνίας
• ενδιαφέρονται μόνο για την επιστήμη και τις έρευνες/εργασία τους
• ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος

 

Υποχρεώσεις του επιστήμονα

• να ερευνά προς όφελος του ανθρώπου
• οι μελέτες του οφείλουν να έχουν γνώμονα το καλό του Ανθρώπου και της κοινωνίας
• να κινούνται με γνώμονα τις ανθρωπιστικές αρχές κι αξίες, να συνδέονται με τον Ανθρωπισμό
• να αντιδρά σε κάθε πείραμα ή κατασκευή που έχει στόχο να βλάψει ανθρώπους (πχ σύγχρονα οπλικά συστήματα)
• να ελέγχει πολλάκις τα αγαθά που παρασκευάζονται ώστε να είναι βέβαιο ότι δε θα βλάψουν άθελά τους τον άνθρωπο (πχ κινητή τηλεφωνία)
• να προάγει τη συνεργασία και τη συλλογικότητα
• να ενημερώνει το κοινό/κοινή γνώμη για όσα το απειλούν.
• ένας σημαντικός ρόλος του επιστήμονα είναι να ενημερώνει και να “διδάσκει”, εκλαϊκεύει τα πορίσματα της επιστήμης
• μέσω των ΜΜΕ (ταινίες τεκμηρίωσης, συμμετοχή σε συναντήσεις, διαλέξεις και ημερίδες στις οποίες συμμετέχει γενικά κόσμος, να είναι δίπλα στον πολίτη
• να “ανοιχτεί” στην κοινωνία και να μη “χάνεται” στις μελέτες και τις έρευνές του
• να αντιδρά στις οικονομικές πιέσεις και τις “πουλημένες” έρευνες
• να “ορθώνει το ανάστημά του”/αντιδρά σε συγκεκριμένες προτάσεις, να μην υποκύπτει σε πιέσεις για αλλοιωμένες έρευνες
• μη γνωρίζει ότι κέντρο των ερευνών/εφαρμογών δεν είναι το οικονομικό κέρδος, αλλά το καλό της κοινωνίας
• να μη θεωρεί ως αυτοσκοπό την προβολή και την οικονομική ευμάρεια

 

 

ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

 

Πολιτισμός είναι η υλική και πνευματική πρόοδος του ανθρώπου, καθώς και η παράλληλη ηθική εξέλιξή του (= το σύνολο των υλικών, πνευματικών και ηθικών επιτευγμάτων του ανθρώπου).

Διακρίνεται σε : Τεχνικό πολιτισμό (τεχνική, υλικά αγαθά).

                          Πνευματικό πολιτισμό (Επιστήμη, Τέχνες, Γράμματα).

                          Ηθικό πολιτισμό (ηθική, δίκαιο, ανθρωπιά).

Ο σύγχρονος πολιτισμός είναι μονομερής, μονοδιάστατος. Έχει δοθεί προτεραιότητα στον τεχνικό, ενώ, σε μεγάλο βαθμό, παραμελείται ο πνευματικός και ηθικός του χαρακτήρας.

 

• Οι θετικές πλευρές της τεχνικής προόδου :

1. Κυριαρχία στη φύση : α) ελάττωση της εξάρτησης του ανθρώπου απ’ αυτή με την αποκρυπτογράφηση των νόμων της, β) αξιοποίηση των δυνάμεών της προς όφελός του.

 

2. Θετική επίδραση στο χαρακτήρα και τα αποτελέσματα της εργασίας :

     α) ελαχιστοποίηση σωματικού μόχθου, απαλλαγή από επίμοχθες εργασίες (με τη μηχανοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας).

     β) μείωση ορίων παραγωγικού χρόνου, αύξηση ελεύθερου χρόνου. το άτομο έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του, μπορεί να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στην οικογένειά του, να βελτιώσει τις διαπροσωπικές σχέσεις/κοινωνικές επαφές.

     γ) μαζική παραγωγή αγαθών και βελτίωση της ποιότητάς τους.

     δ) δημιουργία νέων τομέων απασχόλησης – νέων επαγγελμάτων με επέκταση των ευκαιριών για εργασία.

 

3. Αφθονία ανέσεων και μέσων στην καθημερινή ζωή^. αποφασιστική συμβολή στην επίλυση βασικών προβλημάτων διαβίωσης και κατ’ επέκταση στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Στην καθημερινότητα παρατηρείται μία ιδιαίτερη αφθονία αγαθών που ενισχύουν την ποιότητα ζωής του σύγχρονου ανθρώπου μεγαλύτερη άνεση (στο σπίτι, στο αυτοκίνητο κλπ.) καθώς και ευκολίες δημιουργικής αναψυχής (π.χ. ανάγνωση βιβλίων).

 

4. Η τεχνολογική ανάπτυξη συνέβαλε στη διεύρυνση του επιστημονικού πεδίου, στη συνακόλουθη πρόοδο των επιστημών :

     α) θεαματική πρόοδος της ιατρικής που μείωσε την παιδική θνησιμότητα και παράλληλα με τη βελτίωση των όρων αύξησε το προσδόκιμο ζωής. Μειώθηκαν οι ασθένειες που προκαλούν θάνατο ή είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν, ενώ έχει προχωρήσει σημαντικά η ιατρική στον τομέα της πρόληψης.

     β) με τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα επιτυγχάνεται η ευρεία διάδοση των επιτευγμάτων του πνευματικού πολιτισμού, η ανάπτυξη της παιδείας και η κοινωνικοποίηση της γνώσης. Έτσι, καταπολεμάται η άγνοια, η αμάθεια, οι δεισιδαιμονίες, οι προλήψεις (ανάπτυξη ορθολογικής σκέψης, απομάκρυνση εξωλογικών στοιχείων).

 

5. Η τελειοποίηση των μέσων συγκοινωνίας, με την εκμηδένιση των αποστάσεων, διευκολύνει την ανθρώπινη επαφή και την προσέγγιση των λαών.

 

6. Ανάπτυξη πνεύματος οικουμενικής συνείδησης με τις απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας που παρέχει στους λαούς (ΜΜΕ, δορυφορική τηλεόραση κ.λπ.).

 

7. Πολλαπλασιασμός των μέσων ψυχαγωγίας, διεύρυνση μορφών τέχνης.

 

8. Η γενικότερη πρόοδος συντελεί στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, αφού τα πολιτιστικά αγαθά (περίθαλψη, μόρφωση κ.ά.) είναι πλέον προσιτά στο ευρύτερο κοινό.

 

• Αρνητικές πλευρές της τεχνικής προόδου :

1. Καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος, διατάραξη οικολογικής ισορροπίας εξαιτίας, εκτός των άλλων, της τεχνοκρατικής αντίληψης στην εφαρμογή των επιτευγμάτων του σύγχρονου πολιτισμού με συνέπειες : α) δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης, β) αρνητική επίδραση στην ψυχοσωματική υγεία – έξαρση ψυχονευρωτικών διαταραχών, άγχος κ.λπ.). Μολύνεται η ατμόσφαιρα και ο υδροφόρος ορίζοντας, ζώα εξαφανίζονται ή απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας της εκμετάλλευσής τους, οι θάλασσες χάνουν τη δύναμη ανανέωσής τους απειλώντας την υγεία του ανθρώπου κι όλου του πλανήτη, το τσιμέντο -ως χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ανάπτυξης- κυριαρχεί παντού, σε βάρος του φυσικού πλούτου. Οι πόλεις είναι πια απάνθρωπες απειλώντας την ποιότητα ζωής και την υγεία των κατοίκων τους.

 

2. Η αλματώδης ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού δίνει τη δυνατότητα τελειοποίησης των πολεμικών εξοπλισμών και τη δημιουργία μέσων μαζικής καταστροφής που : α) απειλούν την ανθρωπότητα με ολοκληρωτικό αφανισμό (κίνδυνος πυρηνικού ολέθρου).

     β) επιτείνουν τα αισθήματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας για το μέλλον.

 

3. Ο μηχανοποιημένος και κατακερματισμένος χαρακτήρας της εργασίας (αυτοματισμός εξειδίκευση κ.λπ.) οδηγεί : α) στην αποξένωση του δημιουργού από τα δημιουργήματά του, την απώλεια της χαράς από την προσωπική δημιουργία (αλλοτρίωση).

     β) στην τυποποίηση, την πλήξη, την ανία.

     γ) συχνά στην πνευματική μονομέρεια.

Παράλληλα, ο χρόνος εργασίας, αντί να περιορίζεται λόγω των βελτιωμένων μηχανών, συνεχίζεται αμείωτος σε βάρος του ελεύθερου χρόνου μπροστά στην επιθυμία του ανθρώπου για περισσότερα κέρδη.

 

4. Δημιουργούνται κίνδυνοι για τη δημοκρατία, όταν τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα (κυρίως τα ΜΜΕ, οι επιστημονικές τεχνικές επηρεασμού της κοινής γνώμης κ.λπ.) υπηρετούν συμφέροντα και πολιτικές σκοπιμότητες. Τότε, ως όργανα αποπροσανατολισμού, χαλιναγώγησης του πολίτη τον καθιστούν ενεργούμενό τους.

 

5. Το πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού και η συνακόλουθη υπερκατανάλωση οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στη συμβολή της τεχνολογίας στη μαζική παραγωγή, ποικιλία, ελκυστικότητα, προβολή των αγαθών και στη νοοτροπία της άνεσης και της ευκολίας που καλλιεργούν τα τεχνικά μέσα.

 

6. Οι υλιστικές προτεραιότητες του μονοδιάστατου ανθρώπου οδηγούν :

     α) στην αδιαφορία για την πνευματική καλλιέργεια.

     β) στην απομάκρυνση από υψηλές αξίες, ιδανικά.

     γ) στην αποστασιοποίηση από συλλογικές δραστηριότητες.

     δ) στο άγχος, την υπερένταση.

 

7. Η κυριαρχία του υπέρμετρου ορθολογισμού και του ωμού πρακτισμού του σύγχρονου πολιτισμού οδηγούν στην απώλεια της θέλησης για ενδοσκόπηση, εσωτερική ζωή και αδιαφορία για τη δημιουργία ηθικά και πνευματικά ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

 

8. Η ανάπτυξη των βιομηχανιών στις πόλεις είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αστυφιλικού ρεύματος για τη μετοίκηση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων από την περιφέρεια στα αστικά κέντρα, με όλες τις αρνητικές συνέπειες (υποβάθμιση ποιότητας ζωής, αδυναμία επικοινωνίας και διαμόρφωσης υγιών διαπροσωπικών σχέσεων, πολύμορφη αλλοτρίωση του ατόμου, άγχος κ.λπ.).

 

• Τι μπορεί να γίνει;

1. Ο άνθρωπος κρίνεται σκόπιμο να συνειδητοποιήσει :

• ότι τα τεχνολογικά επιτεύγματα στόχο έχουν τη βελτίωση της ζωής μας και ότι δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός η απόκτησή τους (υπερκατανάλωση),
• την ιεράρχηση των αξιών, ώστε να αντιληφθεί ότι τα αγαθά βοηθούν, αλλά δεν μπορούν να κατευθύνουν τη ζωή και τη δράση του,
• ότι οφείλει αυτός να κυριαρχήσει επί της μηχανής και όχι το αντίθετο όπως παρατηρούμε.

2. Παιδεία
   ανάπτυξη της κριτικής σκέψης μέσα από μία ελεύθερη και δημιουργική ανθρωπιστική παιδεία που θα αφήσει κατά μέρος τη μετάδοση στείρας γνώσης και θα στοχεύει στον ολοκληρωμένο άνθρωπο με διαθεματική γνώση

• ουσιαστική μετάδοση ανθρωπιστικών αξιών κι όχι ανούσιες και κουραστικές γραμματολογικές και συντακτικές ασκήσεις/γνώσεις
• εξοικείωση των νέων από μικρή ηλικία με τις νέες τεχνολογίες ώστε να μάθουν να τις αντιμετωπίζουν κριτικά και να τις χρησιμοποιούν με σύνεση

3. Οι πνευματικοί άνθρωποι και οι επιστήμονες

• να επιδιώξουν να «βγουν στην κοινωνία» και να αντιμετωπίσουν τα δικά της προβλήματα συμβάλλοντας στην ίδια την ανάπτυξή της
• να δείξουν έμπρακτα την ανάγκη μιας νέας στροφής της κοινωνίας προς τον Άνθρωπο
• μέσα από ημερίδες, σεμινάρια (διά βίου μάθηση, Σχολές Γονέων, Λαϊκά Πανεπιστήμια κτλ) σε συνεργασία με την Πολιτεία (κρατικό μηχανισμό, Τοπική Αυτοδιοίκηση, σωματεία και τοπικοί σύλλογοι κτλ) να συμβάλλουν στην προώθηση των ανθρωπιστικών αξιών ώστε να περιοριστούν οι συνέπειες της μονομέρειας
• συλλογική δράση που καλλιεργώντας τη συμμετοχή σε δημοκρατικούς θεσμούς θα οδηγήσει στον τερματισμό του ανταγωνισμού και της επίδειξης μέσα από την απόκτηση αγαθών

 

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

 

Τα δικαιώματα του ανθρώπου ανέκαθεν απασχολούσαν, και στον αιώνα μας ακόμη περισσότερο, φιλοσόφους, κοινωνιολόγους, πολιτικούς κ.ά. Η υπογραφή μάλιστα το 1948 της Οικουμενικής Διακήρυξης των ανθρώπινων δικαιωμάτων κατέστησε αυτά, τη μεγαλύτερη ίσως πολιτική κατάκτηση των τελευταίων εβδομήντα χρόνων. Στη Διακήρυξη αναγνωρίζονται τα αστικά δικαιώματα (ατομικές ελευθερίες), τα πολιτικά («εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι»), τα οικονομικά (δικαιώματα εργασίας κ.ά.), τα κοινωνικά (απαιτήσεις από το κράτος για κοινωνικές παροχές) και τα πολιτιστικά (συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή).

Στη συνέχεια η παγκόσμια πείρα οδήγησε στην κατοχύρωση μιας νέας σειράς ανθρώπινων και κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικών δικαιωμάτων, που αφορούν προβλήματα κοινωνικής αδικίας όπως η γενοκτονία, τα βασανιστήρια, οι φυλετικές διακρίσεις, η άδικη μεταχείριση των γυναικών, η απαγόρευση της απεργίας κ.ά.

Γενικότερα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, που καλύπτουν κάθε πτυχή του ανθρώπινου βίου, διακρίνονται σε ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά και εθνικά.  

• Στα ατομικά δικαιώματα εντάσσονται εκείνα που χαρακτηρίζονται και ως θεμελιώδη, όπως είναι το δικαίωμα στη ζωή, στην αξιοπρέπεια, στην ασφάλεια, στην προσωπική περιουσία, στην ελευθερία λόγου, στην ιδιωτικότητα, καθώς και στην ανεξιθρησκία.
• Στα κοινωνικά δικαιώματα εντάσσονται εκείνα που κυρίως προκύπτουν μέσα από τη λειτουργία της κοινωνικής συνύπαρξης, όπως είναι το δικαίωμα στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην ψυχαγωγία και ξεκούραση, στην υγεία, στην ισότητα, αλλά και στη γενικότερη κοινωνική μέριμνα.
• Στα πολιτικά δικαιώματα εντάσσονται εκείνα που αφορούν την ελεύθερη συμμετοχή του ατόμου στις πολιτικές διαδικασίες. όπως είναι το δικαίωμα να εκλέγει, αλλά και να εκλέγεται, το δικαίωμα του συνεταιρισμού, το δικαίωμα των συγκεντρώσεων, αλλά και το δικαίωμα στην ενημέρωση.
• Στα εθνικά δικαιώματα εντάσσονται εκείνα που αφορούν την ευρύτερη υπόσταση ενός έθνους, όπως είναι το δικαίωμα διατήρησης της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας, το δικαίωμα στην εθνική ανεξαρτησία και στον εθνικό αυτοπροσδιορισμό, το δικαίωμα στην εθνική ακεραιότητα, αλλά και το δικαίωμα της εθνικής ταυτότητας, όπως αυτό προκύπτει μέσα από τη γλώσσα και την τοπική παράδοση.

 

 

• Δείγματα / φαινόμενα παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων :
  1. Ρατσισμός, φυλετικός και κοινωνικός.
  2. Παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων : του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, της ελευθερίας διακίνησης ιδεών, της έκφρασης πολιτικών πεποιθήσεων, της θρησκευτικής συνείδησης.
  3. Αυθαιρεσίες πολιτικών ηγετών σε βάρος του πολίτη.
  4. Παρακολούθηση επικοινωνιών, και κυρίως της ηλεκτρονικής.
  5. Παραβίαση της προσωπικής ζωής με διάφορα αθέμιτα μέσα και ύπουλες τεχνικές.
  6. Λογοκρισία, φίμωση του τύπου, έλεγχος των ΜΜΕ προκειμένου να διοχετεύεται στο λαό η κυρίαρχη ιδεολογία.
  7. Παράνομες, χωρίς ένταλμα, συλλήψεις, κρατήσεις, φυλακίσεις πολιτών και βασανισμοί.
  8. Βία (σωματική, ψυχολογική) σε απλές μορφές, τρομοκρατία, πόλεμος. Κακοποίηση της γυναίκας και ιδιαίτερα του παιδιού (δουλεμπόριο, φτηνό εργατικό δυναμικό, εγκατάλειψη, εκμετάλλευση ως αντικείμενο προβολής σε διαφημίσεις). Κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες η προστασία της παιδικής ηλικίας είναι ελλιπής. Μικρά παιδιά εξαναγκάζονται να εργαστούν υπό άθλιες συνθήκες, κακοποιούνται σωματικά, ενώ γίνονται συχνά και αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
  9. Απουσία : ισοπολιτείας, ισότιμης μόρφωσης, κοινωνικής ασφάλισης, περίθαλψης, κατοικίας, ισονομίας, ίσων ευκαιριών, αξιοκρατίας.
  10. Ανεργία, καταστρατήγηση των εργατικών δικαιωμάτων.
  11. Ανθυγιεινές συνθήκες ζωής στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.
  12. Πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.
  13. Παραβίαση δικαιωμάτων των μειονοτικών πληθυσμών (παραβίαση δικαιώματος ανεξιθρησκίας, στέρηση δικαιώματος μόρφωσης).
  14. Παραπληροφόρηση.
  15. Εφαρμογή θανατικής ποινής. Μάλιστα, σε κράτη όπου δεν γίνονται σεβαστές οι δημοκρατικές αρχές χρησιμοποιείται εκτεταμένα η θανατική ποινή, καθώς πραγματοποιούνται εκτελέσεις πολιτικών αντιπάλων ή αντιφρονούντων.
• Αιτίες παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εποχή μας :
  1. Η επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών (πόλεμοι, πυρηνική απειλή, παραβίαση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης λαών).
  2. Τα ρατσιστικά κινήματα και οι ιδεολογίες που κατευθύνονται από πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους.
  3. Τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου, τα συμπλέγματα κατωτερότητας τον οδηγούν σε ενέργειες υποβιβασμού ορισμένων ανθρώπων, ομάδων ή και λαών.
  4. Τα ΜΜΕ : Η παραπληροφόρηση και η προβολή εκπομπών χαμηλής ποιότητας αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπο, αμβλύνουν τη συνείδησή του και ετεροκατευθύνουν την κοινή γνώμη. Συχνά, μάλιστα, μεταδίδουν στερεοτυπικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις σε βάρος ατόμων ή ομάδων αναπαράγοντας φαινόμενα ρατσισμού, εκμετάλλευσης και βίας.
  5. Η οικογένεια, ένας από τους πιο βασικούς φορείς αγωγής και κοινωνικοποίησης του ατόμου δυσλειτουργεί, με αποτέλεσμα να μη συμβάλλει στη διάπλαση της προσωπικότητας του νέου μεταγγίζοντας ηθικοπνευματικές αξίες, να μην παρέχει τα απαραίτητα εφόδια και τα κατάλληλα ερεθίσματα για την ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό περιβάλλον και την απόκτηση πνευματικών και ηθικών αντιστάσεων απέναντι στην καταστρατήγηση των δικαιωμάτων.
  6. Οι αυταρχικές δομές πολιτικών συστημάτων, όπως είναι κυρίως οι δικτατορίες.
  7. Οι προκλητικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Ο ατομικισμός και η υπέρμετρη ιδιοτέλεια, η φιλοχρηματία και η κερδοσκοπία οδηγούν στην οικονομική εκμετάλλευση του αδυνάτου από τον ισχυρό.
  8. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που : α) συνεπάγεται την άγνοια των δικαιωμάτων του πολίτη, β) εύκολα καθιστά το άτομο θύμα χειραγώγησης και γ) μπορεί να οδηγήσει το άτομο στο αντίθετο άκρο, στην επιβολή του «δικαίου της πυγμής», καταπατώντας τα δικαιώματα των συνανθρώπων του.
  9. Η έλλειψη ηθικών αξιών ωθεί τον άνθρωπο στην υιοθέτηση σκληρής και απάνθρωπης συμπεριφοράς.

 

• Τρόποι προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων :
  1. Το ίδιο το άτομο είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσει την αξία των δικαιωμάτων του και να αγωνίζεται καθημερινά για τη διασφάλιση και την καθολική εφαρμογή τους, ώστε να αποκτήσουν αυτά πανανθρώπινη διάσταση.
  2. Το σχολείο να στοχεύει στην καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας των μαθητών, στην ενημέρωσή τους για τα διάφορα φαινόμενα καταπάτησης των δικαιωμάτων και στην προσπάθεια διεκδίκησής τους από μικρή ηλικία. Άρση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων και κάθε μορφής ρατσισμού, αποδοχή της διαφορετικότητας και διαμόρφωση διεθνικής αντίληψης.
  3. Ενημέρωση και στηλίτευση ανάλογων φαινομένων από τα ΜΜΕ. Παράλληλα, μέσω της προβολής κοινωνικών διαφημίσεων μπορεί να επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση και η αφύπνιση της συνείδησης των πολιτών.
  4. Επιφανείς καλλιτέχνες θα μπορούσαν να διοργανώνουν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις προσφέροντας ένα μεγάλο ποσοστό των εσόδων σε ανθρώπους και λαούς που έχουν πραγματικές ανάγκες.
  5. Η πολιτική ηγεσία κάθε χώρας να έχει αφυπνιστικό ρόλο και να στοχεύει στην υλοποίηση των νεανικών οραμάτων. Καθώς και να μεριμνά για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής μέσα από τη δίκαιη κατανομή αγαθών, την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους πολίτες και την επικράτηση ποιοτικότερων συνθηκών διαβίωσης.
  6. Διακρατικός διάλογος και σύναψη φιλίας, ειρήνης, συνεργασίας και μέριμνα για την επίλυση προβλημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
  7. Οι ανεπτυγμένες χώρες συνεργάζονται για τον εκπολιτισμό και την παροχή ουσιαστικής βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την ενίσχυση όλων των τομέων του πολιτισμού τους, επιστήμες, τέχνες, τεχνολογία, οικονομία.
  8. Στο πλαίσιο του εθελοντισμού ωφέλιμο θα ήταν να πραγματοποιούνται μεμονωμένες πρωτοβουλίες ανθρωπιστικού περιεχομένου (συγκέντρωση χρημάτων, φαρμάκων, τροφίμων, ρουχισμού) για την καταπολέμηση της ανέχειας και του υποσιτισμού.
  9. Ενίσχυση του ρόλου και του έργου των διεθνών οργανισμών (Ο.Η.Ε., UNICEF, UNESCO, ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ) και απεξάρτησή τους από συμφέροντα και επιρροές ισχυρών χωρών.

 

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

 

Άνθρωποι που εγκατέλειψαν τη χώρα τους για μια καλύτερη ζωή σε μια νέα πατρίδα.

 

• Προβλήματα :

1. Δυσκολία εκμάθησης της γλώσσας και οικειοποίησης των πνευματικών αγαθών της νέας πατρίδας. Οι δυσκολίες γρήγορης κατανόησης ερμηνεύονται από τους γηγενείς ως πνευματική υστέρηση.
2. Αίσθημα μειονεξίας έναντι του γηγενούς πληθυσμού, γιατί νιώθουν σαν ξένοι στη νέα πατρίδα, χωρίς προνόμια. Ψυχολογικά προβλήματα όπως έντονο άγχος για το αβέβαιο μέλλον, μελαγχολία και εκδηλώσεις πικρίας για την απεμπόληση, ως ένα βαθμό, της πατρίδας τους.
3. Καταπάτηση των δικαιωμάτων τους : μετατρέπονται σε θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης στον εργασιακό χώρο (χαμηλόμισθοι, ανασφάλιστοι) πνευματικής εξαπάτησης, ρατσισμού, έλλειψη παροχής ίσων ευκαιριών (στην υγεία, στην εκπαίδευση), παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων.
4. Πολιτισμική αλλοίωση και κίνδυνος απώλειας της εθνικής τους ταυτότητας.

 

• Δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι πράγματι έχουν σημειωθεί και φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς, εγκληματικότητας, μαφίας, συμμοριών, τρομοκρατίας εκ μέρους ορισμένων μεταναστών, αλλά πρόκειται για μεμονωμένα φαινόμενα που δεν θα πρέπει να γενικεύονται αυθαίρετα διαμορφώνοντας, καθιερώνοντας στερεότυπα. Αντίθετα θα λέγαμε πως σε μεγάλο βαθμό η παρουσία τους είναι ευεργετική για τη χώρα μας γιατί καταπολεμούν το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, στην αύξηση του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος και στη στήριξη των ταμείων.

 

• Τρόποι αντιμετώπισης :

Οφείλουμε να διαχειριζόμαστε την πολυπολιτισμικότητα μέσα από την ανάδειξη των ιδιαίτερων πολιτισμικών ταυτοτήτων.

1. Αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτισμών που συνθέτουν μια κοινωνία.
2. Αναγνώριση της ετερότητας.
3. Διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
4. Φροντίδα για παροχή ίσων ευκαιριών (εκπαίδευση, υγεία, εργασία κ.ά.) πρόσβαση στη γνώση αλλά και στην κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική ζωή.
5. Παροχή πολιτικών δικαιωμάτων.
6. Παιδεία αξιοκρατική, δίκαιη, αμερόληπτη, απροκατάληπτη, ενίσχυση της σχολικής επίδοσης και της αυτοαντίληψης των εθνικών και μεταναστευτικών ομάδων.
7. Άρση στερεοτύπων, απόκτηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, επικοινωνία (π.χ. στον χώρο του σχολείου σταδιακή γνωριμία και γόνιμη επικοινωνία των γηγενών και αλλοεθνών μαθητών χάρη στον παρεμβατικό, διαμεσολαβητικό ρόλο των εκπαιδευτικών. Τοπικές εκδηλώσεις σε διάφορες περιοχές ιδιαίτερα σε μέρη με αυξημένο αριθμό μεταναστών).

Δημιουργική ένταξη στην παραγωγική διαδικασία με νέες θέσεις εργασίας. Δυνατότητα των μεταναστών να αξιοποιήσουν τις γνώσεις που αποκόμισαν από τις σπουδές στην πατρίδα τους.

 

ΠΑΡΑΔΟΣΗ

 

Παράδοση είναι το σύνολο των υλικών, πνευματικών, ηθικών, και γενικότερα πολιτιστικών στοιχείων του παρελθόντος που συνθέτουν την ταυτότητα ενός λαού, μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά με τον προφορικό ή το γραπτό λόγο και συμβάλλουν στην πολιτιστική εξέλιξη, με προϋπόθεση την προσαρμογή τους στην εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα και τη δημιουργική αξιοποίησή τους.

Κάθε νέα μορφή ζωής προέρχεται, γεννιέται και ως ένα βαθμό καθορίζεται από τις παλιότερες μορφές. Γι’ αυτό και η παράδοση με την πρόοδο, μολονότι φαίνονται έννοιες ασυμβίβαστες, καθώς η μία αναφέρεται στο παρελθόν και η άλλη στο παρόν και στο μέλλον, δεν είναι παρά εκδηλώσεις της ίδιας, ενιαίας και συνεχούς ζωής του ανθρώπου και της κοινότητας στην οποία ζει.

Η παράδοση δεν περιορίζεται σε κάποιο χώρο της ζωής. Περιέχει όλες τις εκδηλώσεις της, όπως άλλωστε και ο πολιτισμός. Η θρησκευτική παράδοση, η γλωσσική, η πνευματική, η καλλιτεχνική δημιουργία σε όλες τις μορφές της, οι κοινωνικοί και πολιτειακοί θεσμοί, οι ηθικές αξίες και οι παραδοσιακές οικονομικές δραστηριότητες αποτελούν την κληρονομιά ενός λαού. Και η κληρονομιά αυτή είναι τόσο πιο πλούσια, όσο πιο μακραίωνη είναι η ιστορία του.

• Η σημασία της παράδοσης :
• Στον πνευματικό τομέα :

1. Μεταβιβάζει κάθε είδους γνώσεις, την πείρα των αιώνων.
2. Συμβάλλει στην αποφυγή των σφαλμάτων.
3. Αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας.
4. Διευρύνει τα πνευματικά ενδιαφέροντα.

• Στον εθνικό τομέα :

1. Αποτελεί συνδετικό κρίκο των γενεών.
2. Διασφαλίζει την εθνική συνείδηση και συντελεί στη διάσπαση της εθνικής ταυτότητας.
3. Οδηγεί στην εθνική αυτογνωσία.
4. Αποτρέπει την εθνική αλλοτρίωση.

• Στον κοινωνικό τομέα :

1. Κοινωνικοποιεί το άτομο.
2. Μεταλαμπαδεύει αξίες που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν (φιλία, άμιλλα, φιλοξενία, προώθηση κοινωνικού συμφέροντος).
3. Προσφέρει πρότυπα για μίμηση.
4. Ενισχύει το πνεύμα της συλλογικότητας, της συνεργασίας.

• Στον ηθικό τομέα :

1. Εμπνέει σεβασμό στα μεγάλα ιδανικά.
2. Κληροδοτεί ηθικές αξίες (σεβασμός στον άνθρωπο, ανιδιοτέλεια, τήρηση του μέτρου).

• Στον πολιτικό τομέα :

1. Ενισχύσει τη δημοκρατία με τις αρχές και τις αξίες του παρελθόντος (Αθηναϊκή Δημοκρατία).

• Στον πολιτιστικό τομέα :

1. Επηρεάζει την Τέχνη.
2. Συντελεί στην πολιτισμική επικοινωνία ανθρώπων και λαών.

 

• Λειτουργικά στοιχεία ελληνικής παράδοσης
• Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία (Αριστοτέλης, Πλάτωνας…), με τις διαχρονικές ιδέες και αξίες της, διδάσκεται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού και επεξεργασίας από διακεκριμένους μεταγενέστερους φιλοσόφους.
• Η δημοκρατία, το ιδανικό πολίτευμα που έχει υιοθετηθεί από όλα τα κράτη που σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αλλά και ο δημοκρατικός τρόπος ζωής των Ελλήνων.
• Η ελληνική γλώσσα που συνιστά αδιάψευστο μάρτυρα της ιστορικής συνέχειας του έθνους μας.
• Ο θεσμός της εκκλησίας και γενικότερα, το θρησκευτικό συναίσθημα του Έλληνα, που, παρά την ηθική παρακμή των ημερών μας, εξακολουθούν να κατέχουν σημαντική θέση στη νεοελληνική κοινωνία.
• Η ελευθεροφροσύνη, η αντίσταση και οι ιστορικοί αγώνες που παραδειγματίζουν τις επερχόμενες γενιές.
• Το αθλητικό πνεύμα και η Ολυμπιακή ιδέα, που θεμελίωσαν πρώτοι οι αρχαίοι μας πρόγονοι, διασώζονται σήμερα μέσω των Ολυμπιακών αγώνων και διδάσκουν τις επερχόμενες γενιές, σε θεωρητικό επίπεδο και όχι μόνο, τις ιδέες του ευ αγωνίζεσθαι, της ειρήνης, της ισότητας.
• Το αρχαίο δράμα που εμπνέει τη σύγχρονή καλλιτεχνική δημιουργία, όπως και η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, η ζωγραφική, η ποίηση κτλ.
• Η οικογένεια η οποία διατηρεί πιο έντονα τα συνεκτικά στοιχεία στα μέλη της και δεν υφίσταται σε μεγάλο βαθμό τη διάβρωση από τη σημερινή αλλοτρίωση.

 

• Αιτίες κρίσης της παράδοσης :

1. Το χάσμα των γενεών και ο γενικότερος αρνητισμός των νέων.
2. Η τάση αμφισβήτησης από πλευράς των νέων (άκριτη απόρριψη που οφείλεται κυρίως σε αίτια που τους υπερβαίνουν: λόγω έλλειψης γνώσεων, ισχυρών πολιτιστικών αντισωμάτων, μιμητισμού)
3. Ο λανθασμένος τρόπος γνωστοποίησής της στους νέους μέσω της οικογένειας και της παιδείας.
4. Η προγονοπληξία και η προοδοπληξία.
5. Η στροφή προς την ύλη, λόγω του υλικού ευδαιμονισμού.
6. Το τεχνοκρατικό πνεύμα της κοινωνίας, η μονοδιάστατη αντίληψη περί προόδου.
7. Η γενικότερη κρίση των αξιών, των θεσμών και των αρχών.
8. Η ξενομανία, ο μιμητισμός ξένων προτύπων.
9. Η παγκοσμιοποίηση, ο ηγεμονισμός του δυτικού πολιτιστικού προτύπου και της αγγλικής γλώσσας.
10. Η διαφήμιση ξενόφερτων στοιχείων που οδηγεί στην αλλοτρίωση.
11. Ο τουρισμός αλλοιώνει τις συνειδήσεις με την εισαγωγή ξενικών ηθών.
12. Αστικοποίηση
13. Έλλειψη ελεύθερου χρόνου
14. Η λειτουργία των φορέων αγωγής (έλλειμα παιδείας)

 

• Προγονοπληξία ονομάζεται η προσκόλληση στο παρελθόν, σε κάθε παραδοσιακό στοιχείο, η αναγωγή του σε ιδανικό : η δογματική προσήλωση στην παράδοση, η στείρα προγονολατρεία, η άκριτη απόρριψη κάθε νέου ή ξένου στοιχείου.
• Συνέπειες :

1. Διατήρηση προκαταλήψεων, δεισιδαιμονιών.
2. Ανάπτυξη δογματισμού.
3. Άρνηση της τεχνολογικής προόδου και της ανάπτυξης.
4. Στασιμότητα στις Τέχνες και στις Επιστήμες.
5. Δουλική μίμηση παλιότερων προτύπων.
6. Εθνικός απομονωτισμός, σοβινισμός.
7. Ρατσισμός.

 

• Προοδοπληξία καλείται η άκριτη αποδοχή κάθε νέου ή ξένου στοιχείου, πλήρης απόρριψη κάθε παραδοσιακού με την ιδέα πως παρεμποδίζει την πρόοδο.
• Συνέπειες :

1. Άμβλυνση της εθνικής συνείδησης, απώλεια εθνικής ταυτότητας, πολιτιστική αλλοίωση, υποδούλωση.
2. Αδυναμία κατανόησης και ερμηνείας του παρόντος.
3. Κίνδυνος ετεροκαθορισμού.

 

• Η σωστή στάση απέναντι στην παράδοση :

1. Ουσιαστική γνώση της παράδοσης.
2. Διατήρηση των ζωντανών δυναμογόνων στοιχείων.
3. Απόρριψη όλων των νεκρών στοιχείων.
4. Συγκερασμός των στοιχείων της προόδου με την παράδοση.
5. Προστασία της παράδοσης από τη διαστρέβλωση ή την εμπορευματοποίηση.

 

Ειδικότερα, Είναι αναγκαίο :

α) Οι άνθρωποι, κυρίως οι νέοι, δεν πρέπει να τηρούν στάση αδιαφορίας, περιφρόνησης. Αντίσταση στον υλισμό και την προοδοπληξία. Απόρριψη ακραίων τάσεων. Γόνιμη αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Αποφυγή προγονολατρίας, γιατί έτσι ολισθαίνουμε σε επικίνδυνες πολιτιστικές καθαρολογίες και εθνοκεντρισμούς. Κριτική στάση απέναντι στην παράδοση, με σκοπό τη δημιουργική της αξιοποίηση.

β) Η πολιτική ηγεσία οφείλει να ενισχύσει το κύρος της χώρας. Χάραξη εθνικής πολιτικής για την παιδεία και τον πολιτισμό. Ανανέωση πεπαλαιωμένων θεσμών. Τόνωση της εθνικής συνείδησης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αναβάθμιση της λειτουργικότητας των αρχαιολογικών χώρων, μνημείων κ.λπ. διάθεση κονδυλίων. Σχέσεις συνεργασίας και επικοινωνίας με τον απόδημο ελληνισμό. Μέριμνα για την προστασία της ελληνικής γλώσσας από τους ξενισμούς.

γ) Στο σχολείο του περιεχόμενο των σπουδών είναι σκόπιμο να είναι ανθρωπιστικό. Αυτό προϋποθέτει την ενίσχυση του μαθήματος της γλώσσας, τον επαναπροσδιορισμό των στόχων και του περιεχομένου των εορταστικών και επετειακών εκδηλώσεων, τη βιωματική επαφή με την παράδοση, τη γνωριμία με τη λαϊκή τέχνη, τη συνδρομή της τεχνολογίας, ώστε να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με την πολιτιστική κληρονομιά εξ αποστάσεως.

δ) ΜΜΕ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ: Σωστή προβολή γλώσσας. Ποιοτικές εκπομπές. Φιλοξενία πνευματικών ανθρώπων. Ένθετα πολιτιστικού περιεχομένου. Ευαισθητοποίηση κοινής γνώμης. Περιορισμός τους καταναλωτικού οράματος. Αποφυγή εθνοκεντρισμού.

ε) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: αναβίωση εθίμων, βιωματική επαφή με την παράδοση. Διάλογος προκειμένου το παιδί να μην ταυτίζει την παράδοση με την οπισθοδρόμηση.

 

 

• Προϋποθέσεις για τη δημιουργική αξιοποίηση της παράδοσης :

1. Η στροφή στην παράδοση δεν πρέπει να μετατραπεί σε αναχρονισμό και αντιδραστικότητα σε κάθε νεωτερισμό.
2. Μελετούμε και διατηρούμε τις παραδόσεις μας χωρίς εθνοκεντρική αλαζονεία, που εμποδίζει το σεβασμό του πολιτισμού που έχουν τα άλλα έθνη και τις ισότιμες σχέσεις με αυτά.
3. Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρουν τόσο οι τύποι και οι μορφές της παραδοσιακής ζωής, όσο οι ιδέες και οι σκέψεις των ανθρώπων που έζησαν σε παλιότερες εποχές.
4. Απέναντι στην παράδοση στεκόμαστε με σεβασμό και ευλάβεια, αλλά και με διάθεση κριτική.

 

ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ

Μαζοποίηση είναι η αφομοίωση από μέρους του ατόμου των τρόπων σκέψης, ιδεών και της συμπεριφοράς των άλλων, χωρίς να είναι αποτέλεσμα κριτικής σκέψης και επεξεργασίας, αλλά εξομοίωσή του με το σύνολο μέσω προπαγανδιστικών μηχανισμών, της κοινωνικοποίησης (σχολείο, κοινωνικός περίγυρος κτλ) ή της μόδας. Η μαζοποίηση συνδέεται άρρηκτα με το ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό επειδή δεν αποδέχεται το διαφορετικό.

 

ΑΙΤΙΑ

• η μετάδοση μέσω της οικογένειας αξιών, ιδεών και συμπεριφορών
• η επιθυμία του ατόμου να γίνει αποδεκτό από μία κοινωνική ομάδα και να διακριθεί σε αυτήν
• το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που δεν επιτρέπει κριτική σκέψη
• ο καταιγισμός πληροφοριών που δεν προλαβαίνει να επεξεργαστεί το άτομο
• η αρνητική λειτουργία των ΜΜΕ που στοχεύουν στο κέρδος των ιδιοκτητών τους και στην αύξηση της ακροαματικότητας προβάλλοντας την υποκουλτούρα και διαμορφώνοντας μόδα
• η παγκοσμιοποίηση και η προβολή ξένων προτύπων, που στέκουν μακριά από εκείνα των άλλων κοινωνιών

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

√ αποδυνάμωση πνευματικών λειτουργιών
√ χειραγώγηση κι εκμετάλλευση του ατόμου
√ δημιουργία άκριτης σκέψης και άβουλου νου,
√ το άτομο καθορίζει τη στάση και τις ιδέες του με βάση όχι τη δική του κριτική σκέψη, αλλά στηριζόμενο στις θέσεις του άλλου συνόλου
√ οδηγεί στην αισθητική και καλλιτεχνική ισοπέδωση υποστηρίζοντας μόνο εύκολες και εύπεπτες καλλιτεχνικές τάσεις.
√ εμποδίζει τη λειτουργία και την ανάπτυξη της δημοκρατίας και καταργεί την ατομικότητα και την πραγματική ελευθερία σκέψης και έκφρασης, αφού το άτομο ετεροκαθορίζεται
√ αλλοιώνεται η εθνική ταυτότητα και ο πολιτισμός με βάση τη μόδα και όχι τις ατομικές επιθυμίες
√ εμποδίζει την επικοινωνία των ατόμων καθώς οι σχέσεις γίνονται επιφανειακές. τρόποι αντιμετώπισης
√ με την πνευματική καλλιέργεια και την παιδεία
√ επιδιώκεται η ανάπτυξη κριτικού καλλιεργημένου πνεύματος που θα μπορεί να αντιδρά στις πιέσεις των μηχανισμών που οδηγούν στη μαζοποίηση και τον κοινωνικό κομφορμισμό
√ αντιμετωπίζουν κριτικά τα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα και βελτιώνουν το ίδιο το δημοκρατικό σύστημα,
√ δεν επηρεάζονται εύκολα και δεν αποδέχονται άκριτα τις αξίες που προβάλλονται από προπαγανδιστικούς μηχανισμούς ή τα ΜΜΕ,
√ αποφεύγουν την ομοιομορφία των επιλογών και αποδέχονται τις διαφορετικές θέσεις και ιδέες
√ απαλλάσσονται από την έλλειψη κρίσης και το δογματισμό (=φανατισμό, μισαλλοδοξία)
√ αναπτύσσεται η κριτική ως μοχλός ενίσχυσης της δημοκρατίας και ως αντίσταση στις πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις
√ διαμορφώνει δημοκρατική συνείδηση ώστε τα άτομα να μην επηρεάζονται από δημαγωγίες και την προπαγάνδα
√ η παιδεία και η κριτική σκέψη ωθούν στη διαμόρφωση ηθικών αξιών και αντιλήψεων και τις ιεραρχούν με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας
√ συνειδητοποίηση της ιδιαιτερότητας της πολιτιστικής παράδοσης της χώρας
√ με την ανάπτυξη υγιούς πολιτικής συνείδησης
√ δεν ομαδοποιούνται ούτε γίνονται παθητικοί δέκτες
√ αποφεύγουν τη χειραγώγηση και την προπαγάνδα
√ αντιστέκονται στη μαζοποίηση
√ με τη συμμετοχή στα κοινά, ώστε μέσα τη συλλογική δράση και να καλλιεργούνται δημοκρατικές ιδέες και να αναπτύσσει το άτομο συνεργατική συνείδηση

ΠΗΓΗ : https://www.schooltime.gr

 

 

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

 

Παγκοσμιοποίηση είναι η σύνθετη διαδικασία υπέρβασης των εθνικών συνόρων μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας. Η ανάπτυξη οικονομικών, πολιτικών και γενικότερα πολιτισμικών σχέσεων σ’ έναν ενιαίο, παγκόσμιας εμβέλειας χώρο. Στηρίζεται ουσιαστικά στην τεχνολογική εξέλιξη, υλοποιείται στην οικονομία και επηρεάζει καταλυτικά τον πολιτισμό.

• Τα αίτια που οδήγησαν στην παγκοσμιοποίηση εντοπίζονται :

1. Στην τεχνολογική εξέλιξη και ιδιαίτερα στην εξέλιξη των ηλεκτρονικών δικτύων (τηλεπικοινωνίες, Μ.Μ.Ε., διαδίκτυο).
2. Στην ανάγκη για ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων χωρίς τη διαμεσολάβηση κρατικών φορέων.
3. Στην υλοποίηση εμπορικών ανταλλαγών, χωρίς δασμολογικούς και άλλους εθνικούς περιορισμούς.
4. Στην ελεύθερη διάδοση γνώσεων, ιδεών, τρόπων ζωής, αξιών, έργων, προϊόντων σ’ έναν ενιαίο χώρο.
5. Στη δημιουργία και ανάπτυξη νέων κέντρων εξουσίας αυτόνομων, ως ένα βαθμό, από την πολιτική των κρατών. Εκπρόσωποι των νέων εξουσιών είναι τα Μ.Μ.Ε. και οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις.

• Θετικά αποτελέσματα που προβάλλονται από τους υποστηρικτές :
• Στην οικονομία :

1. Ο οικονομικός ανταγωνισμός συμβάλλει στη μείωση των τιμών και στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων.
2. Ευνοείται η ανταλλαγή οικονομικών μεθόδων και εμπειριών.
3. Παρέχεται τεχνογνωσία σε υποανάπτυκτες χώρες.
4. Εκσυγχρονίζονται η βιοτεχνία και η βιομηχανία.
5. Διευρύνονται οι εμπορικές δραστηριότητες. Με τη δημιουργία παγκόσμιας αγοράς αυξάνεται ο όγκος του διεθνούς εμπορίου και των διεθνών επενδύσεων.

• Στον κοινωνικό τομέα :

1. Επικοινωνία πολιτών σε πραγματικό χρόνο. Κατάργηση των φραγμών που θέτουν οι αποστάσεις και η αποδέσμευση του χρόνου από το χώρο. Ανάδειξη της αξίας που έχει η πληροφορία.
2. Απαλλαγή από στερεότυπα και προκαταλήψεις για τους άλλους λαούς.
3. Συνεργασία σε διακρατικό επίπεδο για καταπολέμηση φαινομένων, όπως τα ναρκωτικά, το έγκλημα κ.ά.

• Στην πολιτική :

1. Ενίσχυση των δημοκρατικών πολιτευμάτων σ’ όλες τις χώρες.
2. Έλεγχος σε ανελεύθερα καθεστώτα μέσω των διεθνών οργανισμών και παγκοσμίου χαρακτήρα οργανώσεων. Με την ανάπτυξη των διεθνών δικτύων επικοινωνίας ευνοείται ο έλεγχος της κρατικής αυθαιρεσίας και διευκολύνεται η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

• Στον πνευματικό τομέα :

1. Ανάπτυξη της παιδείας και της επιστήμης μέσω της συνεργασίας των ανταλλαγών.

• Στον πολιτισμό :

1. Οι πολιτιστικές ανταλλαγές συμβάλλουν στη διεύρυνση του αισθητικού κριτηρίου.
2. Επιτυγχάνεται η συνειδητοποίηση της πολιτιστικής και εθνικής ιδιοπροσωπίας μίας χώρας.

• Στο διεθνιστικό τομέα :

1. Καθίσταται ευχερέστερη η αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων (οικολογικό, πυρηνικό κ.ά.)
2. Απαλλαγή από ρατσισμό, προκαταλήψεις, εθνικισμό.
3. Ανάπτυξη πνεύματος οικουμενικής συνείδησης.
4. Εδραίωση της ειρήνης, επειδή η πύκνωση των ανταλλαγών και της επικοινωνίας συντελεί στη δημιουργία δεσμών και κοινών συμφερόντων που αντιστρατεύονται στον πόλεμο.

 

Αρνητικά αποτελέσματα που αντιπαραθέτουν οι επικριτές :

• Στην οικονομία :

1. Οι μικρές επιχειρήσεις και χώρες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.
2. Η παγκόσμια επιχείρηση επιδιώκει τη μεγιστοποίηση των κερδών της με την επιβολή ισχνών αμοιβών και την ελάχιστη κοινωνική ασφάλιση.
3. Οι μικρές χώρες αποκτούν δεσμούς εξάρτησης από ισχυρές μέσω των πολυεθνικών εταιριών.
4. Φτηνό εργατικό δυναμικό, περιορισμός εργασιακών δικαιωμάτων.
5. Κυριαρχία οικονομιστικού μοντέλου ανάπτυξης σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

• Στον κοινωνικό τομέα :

1. Υιοθετούνται αρνητικά κοινωνικά πρότυπα και αξίες, όπως ο ατομικισμός, ο ανταγωνισμός κ.ο.κ.
2. Οι άνθρωποι ενστερνίζονται τα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.

• Στην πολιτική :

1. Εξάρτηση από ισχυρές χώρες, δορυφοριοποίηση των μικρών χωρών.
2. Αδυναμία άσκησης αυτόνομης πολιτικής.

• Στον πολιτιστικό τομέα :

1. Ενισχύονται οι κίνδυνοι πολιτιστικής αλλοτρίωσης.
2. Ξενομανία, μιμητισμός.
3. Κυριαρχία της αγγλικής γλώσσας διεθνώς.

• Στον διεθνιστικό τομέα :

1. Οι διεθνείς οργανισμοί αποδυναμώνονται εξαιτίας της κυριαρχίας ισχυρών οικονομικών συμφερόντων που δρουν ανεξέλεγκτα.

• Στον αισθητικό τομέα :

1. Αισθητική ομοιομορφία, ομογενοποίηση (επίδραση της παγκόσμιας πολιτιστικής βιομηχανίας : κινηματογράφος, τέχνη, μορφές διασκέδασης), κατάργηση ιδιαιτερότητας.

• Στον εθνικό τομέα :

1. Υπάρχει ο κίνδυνος έξαρσης εθνικιστικών αντιλήψεων λόγω της απειλής αφομοίωσης από άλλους πολιτισμούς.
2. Απώλεια εθνικής κυριαρχίας.

• Στον πνευματικό τομέα :

1.         Αποδοχή ενιαίων προτύπων σκέψης και συμπεριφοράς. Ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής, οι ιδέες και οι αξίες κάθε λαού ευθυγραμμίζονται.

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ : https://blogs.sch.gr/3lykirak/files/2012/10/ekthesh.pdf

 

Τρίτη Ηλικία

Θετικά Χαρακτηριστικά Ηλικιωμένων

Στον πνευματικό τομέα:

• Ποιοτική δημιουργικότητα λόγω της πείρας της ζωής.
• Διαύγεια πνευματική και ισχυρή κρίση στην ανεύρεση ορθής λύσης σε δυσχερή ζητήματα.
• Απαλλαγή από πάθη και ώριμη σκέψη.
• Καθοδηγητική και συμβουλευτική δραστηριότητα σε ποικίλες πτυχές του πνευματικού χώρου (ως προς την επιστήμη: στην αποφυγή σφαλμάτων, στη μεθοδολογία, στην αντιμετώπιση ερευνητικών αδιεξόδων, στη μεταλαμπάδευση πολύτιμων γνώσεων, στην επιτυχέστερη επιστημονική μελέτη· ως προς την τέχνη: στη διάσωση και διατήρηση των παραδοσιακών στοιχείων, στη μετακένωση ιδεών, καλλιτεχνικών ρευμάτων και τεχνοτροπιών).

Στον ψυχολογικό τομέα:

• Διαλλακτικότητα, συμβιβαστικότητα, ειλικρίνεια και επιείκεια.
• Οι άνθρωποι που έχουν κορεσθεί από εμπειρίες μιας ολόκληρης ζωής και έχουν διαμορφώσει μια υγιή προσωπικότητα αντιμετωπίζουν το τέλος με γαλήνη και αίσθημα αυτοπραγμάτωσης.

Στον κοινωνικό τομέα:

• Πολύτιμοι σύμβουλοι σε οποιοδήποτε κοινωνικό στάδιο: στην οικογένεια, στη δουλειά, στην παιδεία, στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, στην εξυγίανση της κοινωνίας.
• Υποστηρίζουν την κοινωνική γαλήνη και ομόνοια.
• Ως γιαγιάδες και παππούδες, συμβάλλουν τα μέγιστα στην αγωγή της νέας γενιάς.

 

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΞΙΩΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

• Εμφάνιση ψυχικών διαταραχών.
• Υπαρξιακό άγχος.
• Έξαρση κρουσμάτων κακομεταχείρισης, εκμετάλλευσης και εγκληματικότητας σε βάρος τους.
• Αποκοπή από το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.
• Όξυνση κοινωνικού ρατσισμού.

 

Τρόποι Καταπολέμησης Προβλημάτων Τρίτης Ηλικίας

Οι ηλικιωμένοι:

• Να συμμετέχουν σε ποικίλες δραστηριότητες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά και την ανία.
• Να διεκδικούν από τη σχέση τους με τους άλλους την ισοτιμία και όχι τη φροντίδα, εφόσον αυτή δεν είναι απολύτως απαραίτητη. Ο κοινωνικός αποκλεισμός μαραίνει τον ηλικιωμένο.
• Να αναλαμβάνουν ρόλους στο οικογενειακό περιβάλλον (π.χ. τη φύλαξη των παιδιών), ώστε να νιώθουν χρήσιμοι και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους.
• Να συμμετέχουν σε δραστηριότητες των Κ.Α.Π.Η. και άλλων αντίστοιχων οργανισμών, οι οποίοι παράλληλα με την οργάνωση ψυχαγωγικών δράσεων και εκδρομών ενημερώνουν για θέματα υγείας και συμβάλλουν στην κοινωνική και ψυχική τους αποκατάσταση.

Η πολιτεία ως κοινωνικό κράτος πρόνοιας:

• να δίνει συντάξεις ικανές για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους.
• να εξασφαλίζει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψή τους.
• να παρέχει βοήθεια κατ’ οίκον, ιδίως σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μετακινηθούν ή δεν έχουν κάποιο συγγενικό πρόσωπο να τους στηρίξει.
• να προωθεί την ισότητα και την αυτονομία των ηλικιωμένων.
• να τιμά με διάφορες αφορμές τους ηλικιωμένους ως απόδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο. Τα «τιμημένα γηρατειά» να μην είναι λόγος κενός.
• να καταρτίζει προγράμματα σίτισης των άπορων ηλικιωμένων.

Οι συγγενείς:

• να μην τους εγκαταλείπουν.
• να μην τους λησμονούν παραγκωνίζοντάς τους σε κάποιο γηροκομείο.
• να τους δίνουν την ευκαιρία της καθοδήγησης και της παροχής συμβουλών για όλες τις πλευρές της ζωής.

ΠΗΓΗ : http://1lykmosc.weebly.com/uploads/3/9/6/1/39615565/%CE%A4%CE%A1%CE%99%CE%A4%CE%97-%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%9A%CE%99%CE%91.pdf

 

ΕΙΡΗΝΗ – ΠΟΛΕΜΟΣ

 

• Αναγκαιότητα της ειρήνης :

1. Δυνατότητα για ολόπλευρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων του ανθρώπου – απόλαυση της ζωής σε όλες της τις διαστάσεις.
2. Δυνατότητα για ανάπτυξη του πολιτισμού σε όλους τους τομείς (επιστήμες, τέχνες, γράμματα).
3. Δεν κυριαρχεί ο άμεσος κίνδυνος του θανάτου. Ενισχύεται το αίσθημα της βεβαιότητας και της ασφάλειας των πολιτών και αναπτύσσεται η δημιουργικότητά τους.
4. Μείωση των τεράστιων δαπανών – δυνατότητα αύξησης των κοινωνικών παροχών – πολύπλευρη ανάπτυξη οικονομίας – βελτίωση ποιότητας ζωής.
5. Επιτυγχάνεται η επικοινωνία και η συνεργασία ανάμεσα στα κράτη.
6. Η εξασφάλιση ειρήνης ευνοεί τους αγώνες για την επίλυση άλλων προβλημάτων και τη βελτίωση των τομέων της πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής.
7. Συμβάλλει στην αποφυγή του ολοκαυτώματος, που σήμερα, λόγω των εκσυγχρονισμένων οπλικών συστημάτων μπορεί να επιφέρει τεράστιες καταστροφές.

• Κίνδυνοι που απειλούν την ειρήνη στην εποχή μας :

1. Ο ανταγωνισμός, προκειμένου να επεκταθούν συμφέροντα που έχουν ισχυροί οικονομικοί οργανισμοί και κράτη (επεκτατική πολιτική).
2. Η υπονόμευση των ειρηνικών σχέσεων γειτονικών κρατών από ισχυρά κράτη, για να επεμβαίνουν και να επωφελούνται.
3. Η αναβίωση σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη μας έχουν έντονων εθνικιστικών ανταγωνισμών και μεγαλοϊδεατικών εθνικών οραμάτων. Η εθνικιστική προπαγάνδα ξύνει παλιές πληγές, αναμοχλεύει παλιές διαφορές μεταξύ των εθνών και υποδαυλίζει μίση.
4. Ο θρησκευτικός και ιδεολογικός φανατισμός.
5. Οι κοινωνικές αντιθέσεις και τα εκρηκτικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν ορισμένα κράτη αυξάνουν την επιθετικότητά τους, για να εκτονωθεί η δυσαρέσκεια των μαζών σε γειτονικά κράτη.
6. Τα τεράστια συμφέροντα των πολεμικών βιομηχανιών, οι οποίες συντηρούν κλίμα πολέμου ή υποκινούν πολέμους, για να πουλούν το «εμπόρευμά» τους.

• Συνέπειες πολέμου :

1. Ο πόλεμος φέρνει μόνο καταστροφή και όλεθρο, θάνατο και φρίκη. Οι κοινωνίες αποδεκατίζονται και η αξία της ανθρώπινης ζωής ευτελίζεται.
2. Ο άνθρωπος θηριοποιείται, το οικοδόμημα του πολιτισμού του καταστρέφεται, η οικονομία καταβαραθρώνεται, ενώ οι τέχνες και οι επιστήμες στασιμοποιούνται.
3. Συντελούνται δημογραφικές και γεωγραφικές ανακατατάξεις καθώς επίσης και κοινωνικοπολιτικές μεταβολές.
4. Απειλείται οικολογική καταστροφή, που θα είναι ολική με τη χρήση των σύγχρονων και χημικών όπλων.
5. Γενικότερα, η απειλή ενός πολέμου καλλιεργεί την ανασφάλεια και την απαισιοδοξία, την αδιαφορία για το μέλλον και την επιδίωξη του υλικού ευδαιμονισμού, παραλύει την ανθρώπινη ενεργητικότητα και γενικά οδηγεί σε σπασμωδικές ενέργειες και σε παθητικότητα.

• Προτάσεις για τη μόνιμη εγκαθίδρυσή της :

1. Επειδή η ειρήνη εξαρτάται από την ωριμότητα και την αγαθή προαίρεση των ανθρώπων, ιδιαίτερη συμβολή για τη μόνιμη εγκαθίδρυσή της μπορεί να έχουν οι παιδευτικοί παράγοντες (σχολείο, πνευματικοί άνθρωποι), που διαμορφώνουν το πνεύμα και το ήθος των ανθρώπων.
2. Η εδραίωση της ειρήνης συνδέεται άμεσα με την ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και το σεβασμό προς τους θεσμούς του.
3. Επικράτηση της λογικής και του διαλόγου για τη διευθέτηση των διαφορών που υπάρχουν ανάμεσα στα κράτη.
4. Ανάληψη ειρηνευτικών πρωτοβουλιών από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς, με στόχο, σταδιακά, τον αφοπλισμό.
5. Συστηματική ενημέρωση για τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου. Αποφυγή της παραπληροφόρησης που οδηγεί στον εθνικισμό.
6. Σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στους λαούς με εμπορικές, πολιτιστικές ανταλλαγές και αθλητικές διοργανώσεις, ώστε να αρθούν προκαταλήψεις, διαφορές και να αναπτυχθούν σχέσεις συνεργασίας και αμοιβαίων συμφερόντων.

 

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Φυσικό περιβάλλον είναι το σύνολο των φυσικών, χημικών και βιοτικών παραγόντων που επιδρούν σ’ έναν οργανισμό ή σε μια βιοκοινότητα και τελικά καθορίζουν τη μορφή και την επιβίωσή τους.

Είναι το σύστημα (χλωρίδα – πανίδα – ατμόσφαιρα) που βρίσκεται σ’ αλληλεπίδραση με τον άνθρωπο.

• Τα αίτια της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος :

1. Η εξυπηρέτηση του οικονομικού συμφέροντος βλάπτει ποικιλότροπα τη φύση με :

α)   την αλόγιστη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της βιομηχανίας.

β)   την επικράτηση του οικονομικού ορθολογισμού.

γ)   την καλλιέργεια της καταναλωτικής νοοτροπίας στο σύγχρονο άνθρωπο.

2. Η μονόπλευρη πνευματική ανάπτυξη της οποία χαρακτηριστικά είναι :

α)   ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας των θετικών, κυρίως, επιστημών.

β)   η απουσία οικολογικής συνείδησης, ως αποτέλεσμα του μονομερούς προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος.

γ)   η έλλειψη προγραμματισμού σε κάθε ανθρώπινη ενέργεια σε συνδυασμό με τη φιλοσοφία του υλικού ευδαιμονισμού που επιτρέπουν τον αυτοσχεδιασμό σε κάθε τομέα της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση.

δ)   η επικράτηση της λανθασμένης εντύπωσης ότι η φύση μπορεί να επουλώσει όλες τις πληγές που προκαλεί η ανθρώπινη επέμβαση.

3. Η έλλειψη κάθε οικολογικής πρόνοιας στην οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών καθώς :

α)   η αστυφιλία δημιούργησε τα υδροκέφαλα αστικά κέντρα, με απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης.

β)   προκαλούνται εμπρησμοί προκειμένου να οικοπεδοποιηθούν δασικές εκτάσεις.

γ)   τα αναρίθμητα μέσα μεταφοράς και οι βιομηχανικές μονάδες μολύνουν με τα καυσαέρια το περιβάλλον.

4. Τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων παραμένουν ουσιαστικά γράμμα κενό, αφού οι κυβερνήσεις :

α)   αδιαφορούν στις περισσότερες περιπτώσεις καταστροφής του περιβάλλοντος, προωθώντας μια αντιοικολογική εκβιομηχάνιση.

β)   εξυπηρετούν οικονομικά συμφέροντα κι επιτρέπουν έμμεσα την οικολογική καταστροφή.

5. Η έλλειψη οικολογικής συνείδησης, που εκφράζεται με :

α)   την αδιαφορία για την ομαλή λειτουργία του ζωικού και φυσικού βασιλείου.

β)   την εκμεταλλευτική διάθεση και την απληστία που βρίσκουν αντίκρισμα σε πράξεις καταπάτησης και καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος.

• Οι συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος :

Α.   Στον άνθρωπο :

• ως βιολογική υπόσταση :

α)   Η εμφάνιση επικίνδυνων ασθενειών.

β)   Η στέρηση οξυγόνου εξαιτίας της ρύπανσης της ατμόσφαιρας με μονοδείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου κλπ.

γ)   Η επιβάρυνση της υγείας με την πρόκληση καρκίνου, λευχαιμίας και τερατογεννέσεων από τη ραδιενέργεια.

δ)   Η καταστροφή του όζοντος που αποτελεί απειλή για κάθε μορφής ζωή.

• ως ψυχική υπόσταση :

α)   Η επίταση του άγχους σε ένα δυσμενές οικιστικό περιβάλλον.

β)   Η προσβολή του νευρικού συστήματος του ανθρώπου, κυρίως από την ηχορύπανση.

γ)   Η αύξηση της επιθετικότητας εξαιτίας των πιεστικών συνθηκών διαβίωσης στις πόλεις.

Β.   Στον οικονομικό τομέα, όπου σημειώνεται :

α)   Η εξάντληση του ορυκτού πλούτου, λόγω της αλόγιστης εξόρυξής του.

β)   Η υποθήκευση της ζωής των επερχόμενων γενεών.

γ)   Η αύξηση του οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ των πολυεθνικών εταιριών για την εκμετάλλευση του ήδη περιορισμένου φυσικού πλούτου.

Γ.   Στη φύση, όπου παρατηρείται :

α)   Η ρύπανση του νερού και του εδάφους από τα βιομηχανικά απόβλητα και τα χημικά λιπάσματα.

β)   Η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών.

γ) Η δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου.

 

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Τα θετικά της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση :

1. Στον τομέα της οικονομίας :

• Διάθεση προϊόντων σε μια ευρύτερη αγορά.
• Παροχή τεχνογνωσίας.
• Εκσυγχρονισμός βιοτεχνίας και βιομηχανίας λόγω ανταγωνισμού.
• Διαμόρφωση επαγγελματικής συνείδησης.

2. Στον κοινωνικό τομέα :

• Συνεργασία για καταπολέμηση αρνητικών φαινομένων, όπως τα ναρκωτικά, το έγκλημα, η τρομοκρατία.
• Διεύρυνση κοινωνικών δικαιωμάτων με την προσαρμογή τους στα ευρωπαϊκά δεδομένα.

3. Στον πολιτικό τομέα :

• Διεύρυνση δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος.
• Ενίσχυση πολιτικού κύρους της χώρας μας, ώστε να παρεμβαίνει σε διεθνές επίπεδο για αποκατάσταση πολιτικών κ.α. δικαιωμάτων.

4. Στον εθνικό τομέα :

• Η κοινή εξωτερική πολιτική ενισχύει το κύρος της χώρας και συμβάλλει στην επίλυση εθνικών προβλημάτων.

5. Στον πολιτιστικό τομέα :

• Μέσα από την πληθώρα των πνευματικών αγαθών μπορεί να καλύψει η χώρα μας πολλές ελλείψεις στην ευρύτερη πολιτισμική της ζωή.
• Δυνατότητες για αποδοχή μηνυμάτων και ερεθισμάτων, προκειμένου να δημιουργήσουν νέες μορφές στα γράμματα και τις τέχνες, στα πλαίσια των ποικίλων πολιτιστικών ανταλλαγών, που αποτελούν πλέον πραγματικότητα στην Ενωμένη Ευρώπη.
• Πλουτισμός της ελληνικότητας με νέα σχήματα και ιδέες, που άνετα μπορούν να αξιοποιηθούν από το λαό μας, εφόσον προσφέρονται απλόχερα απ’ τον ευρωπαϊκό κόσμο, και τοποθέτηση σ’ αυτά εκείνης της δικής τους σφραγίδας που καθιστά κάτι ελληνικό.

Τα αρνητικά σημεία της ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση :

1. Στον οικονομικό τομέα :

• Δυσχερής η αυτόνομη οικονομική πορεία. Είναι πιθανή η εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από ξένα κέντρα, καθώς ο ανταγωνισμός θα είναι ιδιαίτερα οξύς. Είναι γνωστός ο φόβος για την προοπτική μιας Ευρώπης «δύο ταχυτήτων». Προβλήματα όπως η ανεργία, η καθήλωση της βιομηχανικής μας ανάπτυξης και η μονόπλευρη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό, θα γνωρίσουν μεγάλη ένταση.
• Αδυναμία μικρών επιχειρήσεων να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.

2. Στον πολιτικό τομέα :

• Κίνδυνος υπερσυγκεντρωτισμού της εξουσίας ορισμένων ισχυρών χωρών. Μακροπρόθεσμα μια υπερσυγκεντρωτική πανευρωπαϊκή εξουσία με έδρα την κεντρική Ευρώπη θα αφαιρούσε από τα κράτη της περιφέρειας τη δυνατότητα αυτοκυριαρχίας. Ακόμη, η χώρα μας καθώς έχει χαρακτηριστεί «Πόλη της Ευρώπης» θα υποστεί την πίεση ενός πιθανού κύματος μετανάστευσης από τα κράτη του τρίτου κόσμου προς την ευρωπαϊκή ήπειρο.
• Αποδυνάμωση πολιτικής αυτονομίας εθνικών κυβερνήσεων.

3. Στον πολιτιστικό τομέα :

• Ανεξέλεγκτη εισροή χαμηλής ποιότητας ξενικών πολιτιστικών στοιχείων.
• Κίνδυνος αποκοπής από την ιδιαίτερη πολιτισμική παράδοση :

α) Στην τέχνη : η άρνηση ενός πνευματικού παρελθόντος που προέρχεται από την κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου οδηγεί στην αδυναμία να παράγει η Ελλάδα αυτόνομα πολιτιστικά προϊόντα. Έτσι, αποδέχεται με άκριτο τρόπο και ακολουθεί τα πολιτιστικά επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού.

β) Στα  ήθη – έθιμα : διαφθορά ηθών (μέσω επαφής με τους Ευρωπαίους) και εξαφάνιση εθίμων. Καταστροφή της ιδιαίτερης εθνικής ταυτότητας του ελληνισμού.

• Κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και ισοπέδωσης και ιδιαιτερότητας κάθε χώρας. Υπάρχει ο κίνδυνος στο όνομα της «ευημερίας» και της «παραγωγικότητας» να αλλάξει ο Έλληνας τρόπο ζωής και σκέψης και να αποδεχθεί (χωρίς να αφομοιώσει) τον τρόπο ζωής και σκέψης λαών με διαφορετική ιδιοσυγκρασία. Απώλεια εθνικής ταυτότητας και δημιουργία χειρότερου αδιεξόδου από το σημερινό.

4. Στον κοινωνικό τομέα σημειώνονται αλλαγές :

• Στις διαπροσωπικές σχέσεις (ορθολογιστικές, ιδιοτελείς).
• Στην επικοινωνία.
• Στον ομαδικό χαρακτήρα της ψυχαγωγίας.

 

Τρόποι υπέρβασης των κινδύνων του εξευρωπαϊσμού της Ελλάδας :

1. Συνειδητοποίηση από το λαό μας ότι η ελληνική παράδοση εξακολουθεί να έχει δύναμη στον τόπο μας σε όλες τις μορφές της.
2. Προσπάθεια για την κατοχύρωση της ενότητας και του περιεχομένου της παράδοσης ώστε να είναι δυνατή η προβολή της.
3. Αξιοποίηση του μεγάλου κεφαλαίου της Ορθοδοξίας, που ταυτίζεται με τη νεοελληνική παράδοση και την ενδυναμώνει σε κάθε έκφρασή της. Η Ορθοδοξία θεωρημένη πλατιά, μακριά από τυπικότητες και προκαταλήψεις, έχει να δώσει απαντήσεις στα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα που διχάζουν το πρόσωπο του ευρωπαίου πολίτη.
4. Η άποψη ότι οι Νεοέλληνες έχουν γοητευθεί από το Δυτικό πολιτισμό είναι εν μέρει σωστή, όμως αυτή η στάση τους είναι σύμφωνη με τη φυσική τους τάση να γοητεύονται από κάθε νεωτερισμό που προκύπτει στη ζωή τους. Όμως αργά ή γρήγορα θα κατανοήσουν πως δεν τους ταιριάζει να υποτάσσονται σε πρότυπα που τους καταπιέζουν. Σ’ αυτό μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά οι πνευματικοί άνθρωποι του τόπου μας.
5. Για να γίνει η χώρα μας υπολογίσιμη δύναμη στη Δύση πρέπει να επικεντρώσει τις δραστηριότητές της σε ορισμένους βασικούς τομείς : πολιτική καταξίωση, επίλυση οικονομικών προβλημάτων, μόρφωση.

 

ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΣ - ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ

 

ΑΙΤΙΑ : Σύμφωνα με τα πορίσματα ερευνών που έχουν γίνει για το θέμα :

• η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών πιστεύει ότι η ατιμωρησία της βίας στα γήπεδα αποτελεί την κυριότερη αιτία διαιώνισής της και επιρρίπτει τις ευθύνες στις διοικήσεις των ομάδων, ενώ το 50% των φιλάθλων εκτιμά ότι η συχνότητα των συμπλοκών στα γήπεδα έχει σαφώς αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
• Οκτώ στους δέκα Έλληνες φιλάθλους εκφράζουν την άποψη ότι η χρήση αλκοολούχων ποτών και ναρκωτικών ουσιών έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην εκδήλωση κρουσμάτων χουλιγκανισμού, αλλά παράλληλα
• το ίδιο ποσοστό (80%) συναρτά το φαινόμενο με τη γενική έκπτωση αξιών της κοινωνίας.
• Και μέσα σε όλα αυτά, μόλις το 15% των φιλάθλων πιστεύουν ότι το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου είναι «σίγουρα καθαρό», ενώ ως «καθόλου καθαρό»το βαθμολογεί το 34%.

 

Το φαινόμενο της νεανικής βίας αντανακλά το πνεύμα της σύγχρονης εποχής και εκεί θα πρέπει να αναζητηθούν τα αίτιά του :

1. Η έλλειψη αγωγής από την οικογένεια : Οι διαταραγμένες σχέσεις των συζύγων και η απουσία των γονέων από την οικογενειακή εστία εξαιτίας της υπερεργασίας ασκούν αρνητική επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού. Η επικοινωνία των μελών της οικογένειας μειώνεται και αυτά οδηγούνται στην αποξένωση. Συχνά, οι γονείς συμπεριφέρονται με αυταρχικότητα ή υπερπροστατευτισμό στα παιδιά τους, αντιμετωπίζοντας παράλληλα πρόβλημα παιδαγωγικής αμηχανίας, αφού αγνοούν τις αξίες και τον τρόπο που θα τους τις μεταλαμπαδεύσουν.
2. Ελλιπής παιδεία : Τα δαιδαλώδη σχολικά συγκροτήματα ευνοούν την ανωνυμία και δημιουργούν προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά. Οι εκπαιδευτικοί δε γίνονται πάντα αποδέκτες των προβλημάτων των νέων. Η εντατικοποίηση των σπουδών σε συνδυασμό με τη βαθμοθηρία και το ανταγωνιστικό κλίμα εντείνει το άγχος και ενεργοποιεί τη βία. Το σχολείο δεν παρέχει αρκετές γνώσεις για να ικανοποιήσει ο νέος τις ζωτικές του ανάγκες προκαλώντας το αίσθημα της απογοήτευσης και της ματαίωσης, που εκφράζεται με βίαιη συμπεριφορά.
3. Διαβίωση στις μεγαλουπόλεις : Η αστικοποίηση, με την έλλειψη χώρων για προσωπική έκφραση και δημιουργία που συνοδεύεται από παράλληλο περιορισμό της επικοινωνίας δημιουργούν ανασφάλεια, αβεβαιότητα, αίσθημα αδιεξόδου, το οποίο οδηγεί σε εκδηλώσεις επιθετικότητας.
4. Επίδραση της τηλεόρασης : Η τηλεόραση προβάλλει σκηνές βίας με αποτέλεσμα τον εθισμό και την απευαισθητοποίηση του νεαρού δέκτη. Δημιουργεί αντικοινωνικά πρότυπα με τα οποία ο νέος ταυτίζεται. Τέλος, προκαλεί ατροφία κρίσης και ο νέος αδυνατεί να διακρίνει το πραγματικό από το φανταστικό.
5. Ψυχοσύνθεση των νέων : Η απειρία των νέων, η μίμηση κάθε συμπεριφοράς, αλλά και η επαναστατικότητά τους αποτελούν συχνά κίνητρα για παρεκτροπές και βίαιες ενέργειες.