Μάθημα : ΙΣΤΟΡΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ  

Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι 

ονομάζεται μία σειρά από πολεμικές συγκρούσεις, οι οποίες διεξήχθησαν μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι πόλεμοι αυτοί συνέβαλαν στη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για τη Ρωσία, αντίθετα, οι πόλεμοι αυτοί είχαν συνολικά ευνοϊκό αποτέλεσμα, αφού η Ρωσία είχε εδαφικά κέρδη και αύξησε την επιρροή της στην Ευρώπη.

1774: Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή

Η συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή πήρε το όνομά της από το ομώνυμο βουλγαρικό χωριό, στο οποίο υπογράφηκε το 1774, και με την οποία τερματίστηκε ο 1^ος μεγάλος Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1768-74).

Η συνθήκη αυτή έδωσε το δικαίωμα στη Ρωσία να επεμβαίνει στα εσωτερικά της οθωμανικής αυτοκρατορίας και αποτέλεσε λαμπρή επιτυχία της ρωσικής διπλωματίας. Τα οφέλη της ήταν πολλά για τη Ρωσία και τους Έλληνες:

• η Ρωσία εξασφάλισε το δικαίωμα να διατηρεί στόλο στον Εύξεινο Πόντο και απέκτησε το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας των εμπορικών πλοίων με ρωσική σημαία, καθώς και του ελεύθερου εμπορίου των Ρώσων υπηκόων στην οθωμανική επικράτεια

• οι Έλληνες ανέπτυξαν μεγάλο στόλο που έπλεε στον Εύξεινο Πόντο με ρωσική σημαία

• η Ρωσία προστάτευσε τη χριστιανική θρησκεία και τις εκκλησίες στο χώρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας

Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα:

• Η Ρωσία κατάφερε να παρεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας τόσο για την ίδια όσο και για τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές δυνάμεις

• Χιλιάδες Έλληνες έμποροι, κληρικοί, διανοούμενοι εγκαταστάθηκαν στη νότια Ρωσία (σημερινή Ουκρανία) και προώθησαν τις ελληνορωσικές σχέσεις

• Λίγα χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης ο Eύξεινος Πόντος γέμισε από πλοία ρωσικής σημαίας αλλά ελληνικής ιδιοκτησίας. Έτσι, λόγω της ανάπτυξης της ελληνικής ναυσιπλοΐας, τα επόμενα χρόνια νησιά του Αιγαίου κυρίως η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά απέκτησαν σημαντικό πλούτο, μεγάλο αριθμό πλοίων και εξασκημένα σε συνθήκες μάχης πληρώματα, στοιχεία που βοήθησαν σημαντικά στον πόλεμο του 1821. 

Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, η συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή ήταν η αρχή του τέλους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Όταν ακούμε τον όρο «Διαφωτισμός» μας έρχεται κατά κύριο λόγο στο νου η πνευματική ανάπτυξη που πραγματοποιήθηκε στη Δυτική Ευρώπη από τα τέλη του 17^ου και συνεχίστηκε τον 18^ο αιώνα. Κατευθυνόταν κατά βάση στην απάλειψη των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών, στην απόρριψη της αυθεντίας του κράτους και της εκκλησίας, ενώ εστίαζε στην επικράτηση του ορθού λόγου. Οι πρωτοπόρες αυτές ιδέες κάνουν την εμφάνισή τους και στον ελλαδικό χώρο, όταν το επέτρεπαν συνθήκες στις αρχές του 18^ου.

Πιο συγκεκριμένα, Νεοελληνικό Διαφωτισμό μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τις πνευματικές εξελίξεις που συνέβησαν στην περιοχή την περίοδο της πεντηκονταετίας 1774–1821. Μπορεί η έναρξη του Διαφωτισμού να εντάσσεται στις αρχές του 18^ου αιώνα, ωστόσο σταθμό αποτελεί η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή μεταξύ Οθωμανών και Ρώσων, που προέβλεπε ευμενείς όρους για τους υπόδουλους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κάτι που έδωσε την ευκαιρία και στους Έλληνες να αναπτυχθούν πνευματικά.

Το διάστημα αυτής της ιστορικής περιόδου έλαβε από τους μελετητές την ονομασία «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» και έτσι διαχωρίστηκε από τον αντίστοιχο Ευρωπαϊκό που πραγματοποιήθηκε, όπως είπαμε, τον 17^ο και 18^ο αιώνα, ιδίως στη Γαλλία.

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ