Μάθημα : Γ Γυμνασίου - Νεοελληνική λογοτεχνία

Στο εισαγωγικό σημείωμα του ποιήματος δίνονται οι απαραίτητες ερμηνευτικές πληροφορίες και επισημαίνεται η ποιητική αφόρμηση της επιγραφής, άμεσα στην αρχή και έμμεσα στο τέλος του ποιήματος. Το ποίημα είναι γραμμένο σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της διαλεκτικής σχέσης που ανέπτυξε ο Καβάφης με την ιστορία. Ο φανταστικός ομιλητής του ποιήματος, εκπροσωπώντας τον ελληνικό πληθυσμό των ελληνιστικών βασιλείων, μοιάζει να αξιολογεί τα γεγονότα του παρελθόντος (νικηφόρα εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου) με την πείρα της δικής του παρακμασμένης εποχής (200 π.Χ., δέκα χρόνια πριν από την καταλυτική μάχη της Μαγνησίας που σήμανε την οριστική επικράτηση των Ρωμαίων) αλλά και τη λανθάνουσα ιστορική εμπειρία του Καβάφη, ο οποίος γράφει αυτό το ποίημα στα 1931 (εννιά χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη δραματική συρρίκνωση του ελληνισμού). Το ποίημα συνθέτει με αριστοτεχνικό τρόπο την αρνητική με τη θετική πλευρά της ιστορίας: από την ειρωνική οπτική (για τη στάση των Λακεδαιμονίων) ως την εξύμνηση των κορυφαίων επιτευγμάτων που δημιούργησε η πανελλήνια εκστρατεία· από την κρίσιμη καμπή της ελληνιστικής εποχής (200 π.Χ.) ως τη σημαντική θετική επενέργεια που είχαν οι κατακτήσεις του Αλεξάνδρου για τον ελληνισμό. Στα δύο κειμενικά χρονικά επίπεδα της αφήγησης πολλοί μελετητές της καβαφικής ποίησης (Γ.Π. Σαββίδης, Γ. Σεφέρης κ.ά.) προσθέτουν και ένα τρίτο: το 1931, χρόνο γραφής του ποιήματος, στοιχείο που εμπλέκει εμμέσως και τον ίδιο τον ποιητή σε ταυτόχρονη αποτίμηση της σύγχρονής του ιστορικής πραγματικότητας.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ εδώ