Μάθημα : Ε'-ΣΤ' Μουσική Αγωγή

Τα 4 όργανα της οικογένειας του βιολιού

Το βιολί: Είναι το μικρότερο όργανο από την οικογένεια των εγχόρδων που κινείται στην υψηλότερη ηχητική περιοχή, γνωστή ως σοπράνο.

Ο ήχος της έχει οξύ και λαμπερό χαρακτήρα. Παίζεται με τρίψιμο του δοξαριού στις τέσσερις χορδές του ή με τσίμπημα των χορδών με την άκρη των δαχτύλων (λατ. pizzicato).

Οι χορδές του βιολιού έχουν διαφορετικό πάχος η καθεμία και είναι κουρδισμένες στις νότες σολ, ρε, λα, μι.

Το βιολί κρατιέται από τον εκτελεστή, στερεώνοντάς το ανάμεσα στο σαγόνι και στον ώμο του.

Πάτα πάνω στην εικόνα για να ακούσεις τις νότες του Βιολιού.

H βιόλα: Το μέγεθός της είναι λίγο μεγαλύτερο από του βιολιού, γι' αυτό η μουσική της έκταση διευρύνεται σε λίγο χαμηλότερες ηχητικές περιοχές.

Είναι μεσόφωνο όργανο που κινείται στη μεσαία ηχητική περιοχή, γνωστή ως άλτο.

Οι χορδές της είναι παχύτερες και μακρύτερες από του βιολιού και είναι κουρδισμένες στις νότες ντο (μία 5η καθαρή χαμηλότερα από το βιολί), σολ, ρε, λα. 

Ο ήχος της βιόλας έχει ένρινο χαρακτήρα. Παίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως το βιολί.

Πάτα πάνω στην εικόνα για να ακούσεις τις νότες της Βιόλας.

Το βιολοντσέλο: Γνωστό και ως τσέλο. Στην ουσία είναι ένα μεγάλο βιολί. Είναι κουρδισμένο στις νότες ντο (μία οκτάβα χαμηλότερα από τη βιόλα), σολ, ρε, λα. 

Ως προς τον τρόπο παιξίματος ισχύουν τα ίδια με το βιολί και τη βιόλα.

Λόγω μεγάλου μεγέθους τοποθετείται ανάμεσα στα πόδια του εκτελεστή και στηρίζεται σταθερά στο έδαφος με την ακίδα,

ένα λεπτό, αλλά αιχμηρό στήριγμα που βρίσκεται στο κάτω άκρο του οργάνου. 

Λόγω του 'ευλύγιστου' ήχου του μπορεί ν' αποδώσει από βαθύτερες μέχρι υψηλότερες συχνότητες.

Πάτα πάνω στην εικόνα για να ακούσεις τις νότες του Βιολοντσέλου.

Το κοντραμπάσο:  Σίγουρα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο από τ' άλλα μέλη της οικογένειας του βιολιού, γι' αυτό ο ήχος του είναι πιο βαθύς - πιο μπάσος.

Έχει τέσερεις (ενίοτε πέντε χορδές) κουρδισμένες στις νότες (ντο), μι, λα, ρε, σολ.

Ο εκτελεστής το κρατά όρθιος ή κάθεται σ' ένα ψηλό σκαμπό. Το κοντραμπάσο παίζεται είτε με δοξάρι, είτε με τα δάχτυλα (λατ. pizzicato) .

Εμφανίζεται στη μουσική τζαζ κυρίως χωρίς το δοξάρι (pizzicato) και σε άλλα είδη (αργεντίνικο τάνγκο, κινηματογραφική μουσική).

Πάτα πάνω στην εικόνα για να ακούσεις τις νότες του Κοντραμπάσου.

Ώρα για δράση...

• Στο παρακάτω βίντεο μπορείς να αναγνωρίσεις από τον ήχο που ακούς, ποιό έγχορδο με δοξάρι παίζει;

Γράψε τις απαντήσεις σου σε ένα χαρτί για να μη μπερδευτείς.

Η άσκηση εμφανίζεται από τα 2.30 λεπτά και πέρα.

Ελληνικά παραδοσιακά έγχορδα όργανα με δοξάρι

Λύρα: Η λύρα είναι ένα τρίχορδο όργανο και παρουσιάζεται στο Βυζάντιο ήδη από τον 10ο αιώνα μ.Χ.

Οι χορδές δεν πιέζονται με την ψίχα των δακτύλων αλλά με το νύχι  από τα πλάγια. Στην ελληνική παραδοσιακή μουσική, το δοξάρι της λύρας ονομάζεται 'τόξο'.

Πολλές φορές οι ίδιοι οι λυράρηδες κατασκευάζουν τη λύρα τους. Το όργανο παίζεται στην Κρήτη, στα Δωδεκάνησα (νοτιο-ανατολικό Αιγαίο) και στη Θράκη.

Όταν ο λυράρης είναι καθιστός, παίζεται ακουμπισμένη στον αριστερό του μηρό ή ανάμεσα στα δύο του πόδια.

Ενώ, όταν ο λυράρης είναι όρθιος ή περπατάει, παίζεται ακουμπισμένη στο στήθος ή στο ζωνάρι του.

Άκου την κρητική λύρα πατώντας πάνω στην εικόνα.

Παραδοδοσιακό βιολί: Το ελληνικό παραδοσιακό βιολί είναι κατασκευαστικά ίδιο με το ευρωπαϊκό.

Εμφανίζεται στην Ελλάδα ήδη από τον 17ο αιώνα.

Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει μελωδίες λαϊκής μουσικής από διάφορα μέρη της στεριανής και νησιωτικής Ελλάδας.

Άκου πώς παίζει το παραδοσιακό βιολί πατώντας στην παρακάτω εικόνα.

(Πηγή: aesop.iep.edu.gr)

Ώρα για παιχνίδι...

Πάτα επάνω στους συνδέσμους και παίξε τα παρακάτω εύκολα παιχνίδια.

Καλή επιτυχία!