Ηλεκτρονική Σχολική Τάξη (η-Τάξη) | Ε'-ΣΤ' Μουσική Αγωγή

Ε'-ΣΤ' Μουσική Αγωγή

9050130152 - ΑΝΝΑ ΚΑΝΑΚΗ

Ενότητες - 25η Μαρτίου 1821

Θεματικές Ενότητες

25η Μαρτίου 1821

Το Κάλεσμα της Άνοιξης 25η Μαρτίου 1821 (2)

Η Πολιορκία του Μεσολογγίου, Θεόδωρος Βρυζάκης

1821-2021

Φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η Τουρκοκρατία είχε διαρκέσει 400 χρόνια και το 1821 οι Έλληνες πολέμησαν για την Ελευθερία τους και για την Ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους.

Δες το βίντεο για την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση με το τραγούδι του Δ. Σαββόπουλου "Ας κρατήσουν οι χοροί", που δίνει το στίγμα του χαρακτήρα των Έλληνων, τόσο με τους στίχους του όσο και με τη μουσική και το ρυθμό του.

Ο Θούριος του Ρήγα

Ο Ρήγας Βελενστινλής (1757-1798) ή Ρήγας Φεραίος (όπως μετέπειτα καθιερώθηκε) ήταν συγγραφέας και δάσκαλος και ο πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν πρωτεργάτης του ελληνικού επαναστατικού διαφωτισμού. Στη Βιέννη τύπωσε το Θούριο και τη Χάρτα σε χιλιάδες αντίτυπα για να μοιραστούν στους Έλληνες και απέβλεπε στην απελευθέρωση της Ελλάδας και όλων των βαλκάνιων περιοχών.

Οδηγήθηκε στις φυλακές της Βιέννης ως υποκινητής επαναστατικού κινήματος, όπου βασανίστηκε για να αποκαλύψει τα σχέδια και τους συνεργάτες του. Οι Τούρκοι τον φυλάκισαν στο φρούριο του Βελιγραδίου και στις 24 Ιουνίου 1798 τον εκτέλεσαν με στραγγαλισμό.

Θούριος σημαίνει ορμητικός, μαινόμενος. Πρόκειται για έναν πατριωτικό ύμνο που είχε γραφτεί από τον Ρήγα Βελεστινλή το 1797.

Άκου πώς τραγουδιόταν την εποχή εκείνη πατώντας τον τίτλο:

Θούριος του 1797

Οι στίχοι επενδύθηκαν με τη μουσική που ξέρουμε σήμερα, το 1975 από τον Χρήστο Λεοντή.

Εδώ σε μία ερμηνεία του Μίλτου Πασχαλίδη με χορωδία και συμφωνική ορχήστρα.

1. Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,

μονάχοι σα λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά;

Κάλλιο είναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.

2. Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,

να φεύγουμ' απ' τον κόσμο, για την πικρή σκλαβιά;

Κάλλιο είναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.

3. Να χάνουμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;

Κάλλιο είναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.

Η Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

(Βιέννη, 1796-1797)

Η Χάρτα του Ρήγα είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Απεικονίζει τον ελλαδικό χώρο, τα παράλια της μικράς Ασίας και την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου.

Σημαία της Επανάστασης του 1821

Σημαία λευκή μεταξωτή με σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας. Φέρει τα αρχικά ΗΕΑ-ΗΘΣ (Ή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ).

Ανήκε στον Γεώργιο Σισίνη, ο οποίος υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Αγώνα στην Πελοπόννησο. Οι σημαίες αυτές κατασκευάστηκαν στην Πάτρα υπό την καθοδήγηση του Παλαιών Πατρών Γερμανού και παραδόθηκαν σε διάφορους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου (26 Μαρτίου 1821).

Επιστολή του Δημητρίου Υψηλάντη προς τους Έλληνες στην Ευρώπη την 1η Απριλίου 1821, με την οποία τους παρότρυνε να συνδράμουν στον Αγώνα είτε ως εθελοντές είτε παρέχοντας υλική βοήθεια σε όπλα ή χρήματα.

Η μουσική ζωή των Αγωνιστών και τα μουσικά όργανα την εποχή της Επανάστασης

Τα νταούλια και οι ζουρνάδες χρησιμοποιούνταν ευρύτατα την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης μαζί με άλλα μουσικά όργανα όπως ο ταμπουράς, η λύρα, η φλογέρα, το λαούτο, κ.ά. Για τη χρήση τους στα διαλείμματα του αγώνα έχουμε πληθώρα μαρτυριών τόσο από τα απομνημονεύματα των Αγωνιστών, του Μακρυγιάννη, του Κασομούλη, κ.ά. όσο και από γκραβούρες και πίνακες της εποχής.

Ο ταμπουράς του Στρατηγού Μακρυγιάννη

Προσωπικά αντικείμενα του Μακρυγιάννη: ταμπουράς, τάσι. τσότρα για κρασί και λαγήνι (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)

Νταούλι και ζουρνάς

Άκουσε τον ήχο του ταμπουρά του Μακρυγιάννη σε πιστό αντίγραφο του. Παίζει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, ο οποίος το κατασκέυασε.

Ο Ταμπουράς του Μακρυγιάννη

Ο ταμπουράς που κατάγεται από την αρχαία ελληνική πανδούρα, είναι έγχορδο όργανο με τρεις διπλές χορδές, μικρό αχλαδόσχημο ηχείο και μακρύ χέρι. Είναι πολύ διαδεδομένο στην βυζαντινή εποχή και την εποχή της Τουρκοκρατίας στον ελλαδικό χώρο. Είναι επίσης πρόγονος του μπουζουκιού και του μπαγλαμά.

Στρατηγός Μακρυγιάννης

Ο Γαλατάς, Νικηφόρος Λύτρας

Τοιχογραφία Θεόφιλου, Μουσικές στιγμές των Αγωνιστών

Γράφει ο στρατηγός Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του:

«Τότε έκατζε ο Γκούρας και οι άλλοι και φάγαμεν ψωμί τραγουδήσαμεν κ᾿ εγλεντήσαμεν. Με περικάλεσε ο Γκούρας κι᾿ ο Παπακώστας να τραγουδήσω ότ᾿ είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήση τόσον καιρόν, οπού μας έβαλαν οι ᾿διοτελείς και ᾿γγιχτήκαμεν δια να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέγω ένα τραγούδι:

Ο ήλιος εβασίλεψε Έλληνα μου, και το φεγγάρι εχάθη
κι`ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά στην Πούλια
τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.

Γυριζει ο Ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει
Εψές όπου βασίλεψα πίσου από μια ραχούλα,
άκ`σα γυναίκεια κλάματα κι`αντρών τα μυργιολόγια

Γι`αυτά τα ρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα
και μεσ`το αίμα το πολύ είν`όλα βουτημένα.
Για την πατρίδα πήγανε στον Άδη τα καϊμένα...

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει «Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμη ο Θεός άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγη.»
...........Σε λίγο ξανάρχισε η μάχη.. ένα βόλι βρήκε το Γκούρα...και τα μάτια του βασίλεψαν....για πάντα...