Μάθημα : Εικαστικά Α - Β

Η χαρακτική είναι η παλαιότερη μέθοδος τυπώματος. Από την αρχαιότητα οι Αιγύπτιοι, οι Ινδοί, οι Έλληνες κι οι Ρωμαίοι ήταν οι λαοί που τη γνώριζαν και τη χρησιμοποιούσαν. Κατά τον μεσαίωνα, χρησιμοποιήθηκε για την αποτύπωση σχεδίων, κυρίως σε υφασμάτινες επιφάνειες.  

Η πρώτη τυπωμένη εικόνα σε χαρτί τοποθετείται ιστορικά στην Κίνα το 868 μ.Χ.

Στην Ευρώπη οι πρώτοι μύλοι χαρτιού κατασκευάστηκαν στο τέλος του 14ου  αιώνα και τότε δημιουργήθηκαν και τα πρώτα χαρακτικά. Τα πρώτα στοιχεία τα οποία χρησιμοποίησε ο Γουτεμβέργιος  για την εκτύπωση κατασκευάστηκαν με τη μέθοδο της χαρακτικής, όπως η χρήση των γραμμάτων του αλφαβήτου που δημιουργήθηκαν πάνω σε λείες ξύλινες επιφάνειες.  

Η χαρακτική ως μορφή τέχνης πλέον ξεκίνησε τον 15o αιώνα και τον 16ο απέκτησε τη θέση της στον κύκλο των ευρέως αναγνωρισμένων τεχνών της εποχής.

Στην Ελλάδα κάνει την εμφάνισή της στα τέλη του 18ου αιώνα και το 1843 αρχίζει να διδάσκεται στο Πολυτεχνικό Σχολείο ή Σχολή των Τεχνών, όπως λεγόταν τότε η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και καθιερώθηκε ως τέχνη μετά το 1930, όταν δημιουργήθηκε το πρώτο εργαστήριο χαρακτικής στην Α.Σ.Κ.Τ.

Η τέχνη της χαρακτικής δεν αφορά, βέβαια, τόσο την εκτύπωση, αλλά τη δημιουργία ενός πρωτοτύπου, από το οποίο μπορούν να δημιουργηθούν αντίγραφα.
Στην τεχνική της χαρακτικήε το σχέδιο διαγράφεται με μελάνι πάνω στην επιφάνεια που θα χαράξουμε. Με μικρά αιχμηρά εργαλεία, ο χαράκτης σκαλίζει προσεκτικά, αφαιρώντας τα τμήματα που δεν θέλει να τυπωθούν και διατηρώντας εκείνα που τον ενδιαφέρει να εμφανιστούν. Η διαδικασία της χάραξης ολοκληρώνεται όταν το σχέδιο θα μετατραπεί σε ανάγλυφη εικόνα πάνω στην επιφάνεια. Η κατασκευή της ανάγλυφης επιφάνειας αποκαλείται  μήτρα της νεοδημιουργηθείσας εικόνας και αποτελεί περίπου μια σφραγίδα μεγάλων διαστάσεων.
Απλώνει έπειτα  μελάνι ή χρώμα στα ανάγλυφα που σχηματίστηκαν στην επίπεδη πλάκα, επιτυγχάνοντας έτσι την επικάλυψη μόνο των προεξαρχόντων μερών της ανάγλυφης εικόνας και τοποθετεί πάνω της χαρτί. Μετά, τρίβει την πίσω επιφάνεια του χαρτιού με ένα λείο αντικείμενο, ώστε να πιέζεται το χαρτί στην μήτρα χωρίς να σκιστεί. Η πίεση έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά του μελανιού στο χαρτί. Το σχέδιο τυπώνεται στο χαρτί αντίστροφα από την πλάκα, σαν καθρέφτης. Το μελάνωμα και το τύπωμα είναι διαδικασίες που επαναλαμβάνονται για κάθε αντίτυπο.
Τον αριθμό των αντιτύπων καθορίζει πάντα ο δημιουργός. Ο αριθμός των αντιτύπων είναι περιορισμένος και κάθε ένα από αυτά είναι αριθμημένο και υπογεγραμμένο από τον καλλιτέχνη.