Μάθημα : Νεοελληνική Γλώσσα_ Γ' Λυκείου

Κωδικός : EL1167210

EL1167210  -  ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ενότητες - Ρηματικά πρόσωπα

Ρηματικά πρόσωπα

Η προσωπική αντωνυμία "ΕΓΩ" κάνει μεγάλο κακό - Ορθοδοξία News AgencyΗ επιλογή του ρηματικού προσώπου είναι αλληλένδετη με το σκοπό συγγραφής, το ύφος ενός κειμένου και το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που επιδιώκει ένας συγγραφέας. 

          α΄ και β΄ πρόσωπο :

                  Όταν ο πομπός χρησιμοποιεί α΄ ή β΄ πρόσωπο, προσδίδει αμεσότητα, 

            ζωντάνια, οικειότητα και παραστατικότητα στα λεγόμενά του. Ειδικότερα:

 

  • Με το α΄ ενικό, περιγράφονται:
  • προσωπικά βιώματα και εκφράζονται προσωπικές κρίσεις, που καθιστούν το ύφος εξομολογητικό και, κατ’ επέκταση, υποκειμενικό.
  • Ο συγγραφέας διαχωρίζει τη θέση του για κάποιο θέμα και εκφράζει την προσωπική του άποψη
  • Εντοπίζεται κυρίως στο ημερολόγιο, στο στοχαστικό δοκίμιο, στην επιστολή, στην αρχή και το τέλος μιας ομιλίας

 

  • Με το α΄ πληθυντικό
  • ο πομπός δείχνει στους δέκτες ότι ανήκουν από κοινού στο ίδιο σύνολο και είναι μέρος του ίδιου προβλήματος (καθολικότητα). Δηλαδή εντάσσει τον εαυτό του σε ένα συλλογικό υποκείμενοκαι εκφράζει τη συλλογική εμπειρία. Έτσι, επιχειρεί να τους πείσει για τις αγαθές προθέσεις του και την πίστη του στις αξίες και στις ανάγκες της ομάδας,
  • ενώ υπαινίσσεται ότι και εκείνοι οφείλουν να ασπαστούν τις θέσεις του και να δράσουν σύμφωνα με τις υποδείξεις του (αφύπνιση, ενεργοποίηση).
  • Συχνά γίνεται και επίκληση στο συναίσθημα του δέκτη (χρέος, ευθύνη).
  • Ο λόγος αποκτά πειστικότητα, αμεσότητα και οικειότητα.
  • Διευκολύνεται η επικοινωνία συγγραφέα- αναγνώστη

 

  • Με το β΄ πρόσωπο, ενικό ή πληθυντικό
  • το ύφος καθίσταται οικείο
  • το κείμενο αποκτά διαλογικό και θεατρικό χαρακτήρα μιας και ο συγγραφέας απευθύνεται ευθέως στον αναγνώστη
  • ο λόγος αποκτά ζωντάνια και παραστατικότητα
  • Το κείμενο αποκτά διδακτικό και συμβουλευτικό τόνο (προτροπή, παραίνεση, προσταγή)

 

             γ΄ πρόσωπο

                Το γ΄ πρόσωπο

  • χρησιμοποιείται για να προσδώσει ακρίβεια και αντικειμενικότητα
  • προσδίδει κύρος και καθολική ισχύ στα λεγόμενα
  • δημιουργεί συναισθηματική αποστασιοποίηση
  • το ύφος γίνεται πιο επίσημο
  • χρησιμοποιείται σε αποδεικτικά κείμενα
Ασκήσεις
Ρηματικά πρόσωπα

Στις παραγράφους που ακολουθούν :

α. να επισημάνετε το πρόσωπο που κυριαρχεί

β. να εξηγήσετε την χρήση του από τον συγγραφέα και τον επικοινωνιακό στόχο που εξυπηρετεί η επιλογή αυτή

γ. να αλλάξετε το πρόσωπο σε πρόσωπο της επιλογής σας επισημαίνοντας ποιες αλλαγές προκύπτουν στο ύφος. 

 

1. 

Εδώ και κάποια χρόνια υποφέρω από μια παράξενη μοντέρνα «διανοητική ασθένεια», που για ορισμένους ψυχολόγους αποτελεί και την ασθένεια του 21ου  αιώνα. Υποφέρω από πληροφοριονεύρωση (Infoneurosis). Η παράξενη αυτή νεύρωση οφείλεται στην «πληροφοριακή υπερκόπωση» που έχω υποστεί όλα αυτά τα χρόνια που εργάζομαι ως δημοσιογράφος στο χώρο των έντυπων Media, κολυμπώντας ασταμάτητα μέσα σ’ έναν απέραντο ωκεανό πληροφοριών.Κατέληξα σ’ αυτή την κατάσταση επειδή από μικρός ακόμη ήμουν ένας μανιακός της πληροφορίας (Infomaniac), που κατανάλωνε άπληστα σχεδόν οποιαδήποτε πληροφορία έβρισκε μπροστά του. Στην αρχή, από τη Δευτέρα δημοτικού, μου άρεσε η γεωγραφία και γι’ αυτό άρχισα να μαθαίνω απ’ έξω όλες τις πρωτεύουσες, τους πληθυσμούς και τις εκτάσεις των χωρών της Γης. Κατόπιν το ενδιαφέρον μου στράφηκε στην ιστορία ρουφώντας ονομασίες ιστορικών προσώπων, μαχών και χρονολογιών, που τις ήξερα απ’ έξω  κι ανακατωτά. Δεν μπορούσα να αντισταθώ στην έλξη της πληροφορίας! Διάβαζα αδιάκοπα πολλά βιβλία, φτάνοντας κάποια στιγμή να διαβάζω 17 βιβλία ταυτόχρονα!

2. 

Η κατάρρευση των ιδεολογικών συστημάτων δημιούργησε σε όλους, αλλά ιδιαίτερα στη νεολαία, ένα ιδεολογικό κενό. Δεν υπάρχει ένα σύστημα ηθικών αξιών για να ρυθμίσουν τη ζωή τους. Η κοινωνική ζωή, όπου το άτομο βιώνει τη ζωή του μαζί με άλλους, έχει μειωθεί σημαντικά. Είναι η εποχή μιας εγωκεντρικής αντίληψης του κόσμου, όπου ο καταναλωτισμός οδηγεί σε έναν υλικό «ψευδοευδαιμονισμό» χωρίς ουσιαστική απόλαυση της ζωής. Η πολιτική απωθεί τους νέους γιατί είναι ψεύτικη, ξύλινη, αποπροσανατολιστική κι εξυπηρετεί κατά κανόνα τα συμφέροντα ορισμένων ομάδων.

3. Πάρε το λοιπόν απόφαση. Δεν είσαι πια ο «τυχερός» Δάσκαλος των αρχών του αιώνα μας, που ήξερε και πίστευε «ακριβώς» (ή περίπου ακριβώς) όσα περίμεναν να ακούσουν από αυτόν τα ολιγαρκή και ντροπαλά παιδιά του σχολείου εκείνης της εποχής. Είσαι (οφείλεις να είσαι, δεν μπορείς παρά να είσαι) ο Δάσκαλος ενός άλλου καιρού κι ενός άλλου κόσμου, που πρέπει να πλησιάσεις μια ταραγμένη νεότητα, ορμητική και απαιτητική, και να τη βοηθήσεις να βρει το δρόμο της —Πώς;— Αυτό είναι το μυστικό σου. Πάντως, όχι με απειλές και με λοιδορίες ούτε με ειρωνείες και σαρκασμούς. Αλλά με την πειθώ, που είναι τόσο πιο αποτελεσματική, όσο επιχειρείται πιο πολύ με το ζωντανό παράδειγμα, παρά με τα άψυχα λόγια. Πρώτα όμως να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του Νέου.