Μάθημα : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α΄Λυκείου

Κωδικός : EL553105

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α΄Λυκείου

EL553105  -  ΕΥΘΑΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Ενότητες - 8η ΕΝΟΤΗΤΑ Ο σχηματισμός του Ρωμαϊκού κράτους

8η ΕΝΟΤΗΤΑ Ο σχηματισμός του Ρωμαϊκού κράτους

7η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙKΟΙ ΧΡΟΝΟΙ... 9η ΕΝΟΤΗΤΑ Οι μεγάλες κατακτή...

Ίδρυση της Ρώμης

Κατά την παράδοση → Ρωμύλος, απόγονος του Αινεία (από την Τροία) το 753 π.Χ. – τέλη του 6ου αι. π.Χ.: περίοδος βασιλείας με 6 βασιλείς, κάποιοι από τους οποίους ήταν Ετρούσκοι.


Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα:

α) 10ος ‐ 8ος αι. π.Χ. μικροί οικισμοί στη θέση της πόλης.

β) Πιθανή δημιουργία της από τους Ετρούσκους, μετά την κατάληψη του Λατίου (7ος αι. π. Χ.) και τον συνοικισμό των κατοίκων των γύρω περιοχών.

γ) Πραγματοποίηση μεγάλων έργων από τους Ετρούσκους (αποξήρανση ελών, κεντρικός αποχετευτικός αγωγός, αγορά, ναός του Διός στο Καπιτώλιο).

δ) Επανάσταση των κατοίκων της περιοχής και εκδίωξη των Ετρούσκων (τέλη του 6ου αι. π.Χ.).

ε) Συστηματική οργάνωση των Ρωμαίων, κυριαρχία στο Λάτιο, αποτελεσματική αντιμετώπιση των κατοίκων των γειτονικών περιοχών.

Κοινωνική συγκρότηση κατά την περίοδο της βασιλείας (8ος αι. – 509 π.Χ.).

Τρεις (3) κοινωνικές τάξεις:


Πατρίκιοι → Οι παλαιές μεγάλες οικογένειες ∙

οικογένειες + άμεσα μέλη + παρακλάδια = ρωμαϊκά γένη ∙ όλα τα μέλη του γένους = πατρίκιοι από τον πατέρα – αρχηγό.

Πελάτες → Όσοι ζούσαν κοντά στους πατρικίους ως υπήκοοι και προστατευόμενοι αυτών∙ καταγωγή μάλλον προϊταλική (ήταν Λίγουρες)∙ σταδιακή επιμειξία και συγχώνευση με τους πατρικίους.


Πληβείοι (= πλήθος) → Όλοι οι νεότεροι κάτοικοι της Ρώμης και των γύρω περιοχών προέρχονταν είτε από υποχρεωτική μετοίκηση λόγω κατάληψης της περιοχής τους είτε από μετεγκατάσταση στη Ρώμη προς αναζήτηση καλύτερης τύχης∙
 κανένας δεσμός με τους πατρικίους και τους πελάτες (εξ ου και η ονομασία τους)∙
 όχι πολιτικά δικαιώματα∙ 
απαγόρευση γάμου με γυναίκες από την τάξη των πατρικίων.

Πολιτική οργάνωση κατά την περίοδο της βασιλείας (8ος αι. – 509 π.Χ.)

Το πολίτευμα: 
1) Βασιλιάς → αρχηγός του κράτους, θρησκευτικός αρχηγός, ηγέτης του στρατού, ανώτατος δικαστής 2) Σύγκλητος και Εκκλησία του λαού → τα δύο σώματα που ήλεγχαν τις δικαιοδοσίες του βασιλιά.

 Ειδικότερα:
 α) Σύγκλητος: 100 ή 300 μέλη οι αρχηγοί των ρωμαϊκών γενών∙ θεματοφύλακας των εθίμων και των παραδόσεων της Ρώμης∙ καθήκον να συγκαλεί (μαζί με τον βασιλιά) την εκκλησία του λαού και να επικυρώνει τις αποφάσεις της.

β) Εκκλησία: συγκέντρωση όλων των πατρικίων και των πελατών∙
οι πατρίκιοι συγκεντρώνονταν ανά τμήματα, τις φράτρες (φρατρική εκκλησία)∙ έργο → i) επικύρωση ή απόρριψη των αποφάσεων του βασιλιά διά βοής, ii) απόφαση για πόλεμο ή για ειρήνη και iii) εκλογή του βασιλιά.

Η συγκρότηση της Ρωμαϊκής πολιτείας-Res publica

Το 509 π.Χ. μετά από επανάσταση των πατρικίων και την απομάκρυνση των Ετρούσκων εγκαθιδρύεται το πολίτευμα της δημοκρατίας αν και πρόκειται για αριστοκρατικό καθεστώς αφού την εξουσία την έχουν πλέον οι πατρίκιοι.
Για δύο αιώνες η Ρώμη κλυδωνίζεται από κοινωνικούς αγώνες. Ως τα τέλη του 3ου αι αντιμετωπίζει νικηφόρα του Καρχηδονίους και κυριαρχεί στην ιταλική χερσόνησο.

Κοινωνικοί αγώνες
Αρχές 5ου αι. οι πληβείοι εκπροσωπούνται από τους δημάρχους που εκλέγονται για ένα χρόνο και έχουν ως κύριο έργο την προστασία των πληβείων από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων. Είναι πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα. Έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν την ψήφιση ενός νόμου που προσβάλλει τα δικαιώματα των πληβείων (βέτο)
Μέσα 5ου αι. καταγράφεται το εθιμικό δίκαιο (Δωδεκάδελτος) αποτρέποντας τις αυθαίρετες δικαστικές αποφάσεις των πατρικίων. Σταδιακά καταργείται ο νόμος που απαγορεύει τους γάμους μεταξύ των δύο τάξεων, αποκτούν πολιτική ισότητα και το δικαίωμα να εκλέγονται ύπατοι και «μέγιστοι αρχιερείς».

Πολιτική οργάνωση

Άρχοντες: Εκπροσωπούν την εκτελεστική εξουσία
Οι σπουδαιότεροι:
Οι δύο ύπατοι που συγκεντρώνουν τις εξουσίες που πριν είχε ο βασιλιάς. Με μεγαλόπρεπη εμφάνιση συνοδεύονται από 12 ραβδούχους. Σε περιόδους έκτακτης ανάγκης για έξι μήνες εκλέγεται ένας δικτάτορας στον οποίο παραχωρούνται όλες οι εξουσίες.

Τιμητές: Είναι δύο και εκλέγονται για διάστημα 18 μηνών. Έργος τους :

  •  η κατάταξη (τίμηση) των πολιτών σύμφωνα με τα περιουσιακά τους στοιχεία.

  •  η σύνταξη καταλόγου συγκλητικών

  •  η κατάρτιση του προϋπολογισμού του κράτους και

  • η επίβλεψη των ηθών.

Άλλοι άρχοντες: δήμαρχοι, πραίτωρες, ταμίες, ανθύπατοι, και άλλοι.

Η σύγκλητος ιστορική συνέχεια του ρωμαϊκού κράτους. Αποτελείται από ισόβια μέλη (300). Είναι σώμα με νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. Έχει δικαιοδοσία σε θέματα οικονομικά, θρησκευτικά, εξωτερικής πολιτικής. Οι αποφάσεις της (συγκλητικά δόγματα) έχουν ισχύ νόμου.

Στο ρωμαϊκό κράτος υπάρχουν τρεις εξουσίες.

Η φρατρική (των πατρικίων) που χάνει τη δύναμή της την περίοδο της δημοκρατίας, αλλά διατηρείται από σεβασμό στην παράδοση.

Η λοχίτιδα (των στρατευμένων πολιτών). Παίρνει τια αποφάσεις της κατά λόχους. Εκλέγει τους ύπατους, τους τιμητές και τους πραίτωρες.

Η φυλετική (των πληβείων στην αρχή και τελικά όλων των Ρωμαίων). Συγκεντρώνονταν κατά φυλές. Ψήφιζε νόμους και εξέλεγε τους κατώτερους άρχοντες.