Μάθημα : Χημεία Α' Λυκείου - Εισαγωγή: 'Ατομα - Ισότοπα - Ιόντα - Μόρια - Χημικά στοιχεία & Χημικές Ενώσεις

Ενώ τα πρωτόνια και τα νετρόνια συγκρατούνται με ισχυρές δυνάμεις στον πυρήνα του ατόμου, τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από αυτόν έχουν την δυνατότητα να φύγουν από ένα άτομο και να μεταφερθούν σε ένα άλλο, ένα αρκετά συχνό φαινόμενο στη φύση. Αυτό όμως έχει σαν αποτέλεσμα να χαλάσει η ισορροπία ηλεκτρικού φορτίου που υπήρχε. Έτσι στη φύση συχνά συναντάμε σωματίδια τα οποία έχουν θετικό ή αρνητικό φορτίο και ονομάζονται Ιόντα.

Όταν ένα άτομο χάσει ένα ή περισσότερα ηλεκτρόνια, αποκτά θετικό φορτίο (εφόσον πλέον τα πρωτόνια είναι περισσότερα) και ονομάζεται Κατιόν. Συμβολίζεται δε με ένα +, +2, +3 πάνω δεξιά ανάλογα με πόσα ηλεκτρόνια έχει χάσει. Π.χ. Νa⁺, Mg⁺² ή Mg²⁺, Al⁺³ ή Al³⁺.

Όταν ένα άτομο προσλάβει ένα ή περισσότερα ηλεκτρόνια, αποκτά αρνητικό φορτίο (εφόσον πλέον τα ηλεκτρόνια είναι περισσότερα) και ονομάζεται Ανιόν. Συμβολίζεται δε με ένα -, -2, -3 πάνω δεξιά ανάλογα με πόσα ηλεκτρόνια έχει πάρει. Π.χ. F^-, S^-2 ή S^2-, N^-3 ή N^3-.

Στα ιόντα τα πρωτόνια και τα νετρόνια υπολογίζονται όπως και στα ουδέτερα άτομα από τα Ζ και Α. Για τον υπολογισμό των ηλεκτρονίων όμως πρέπει να ληφθεί υπόψιν και το φορτίο:

Στα κατιόντα που έχουν + φορτίο, αφαιρούμε τόσα ηλεκτρόνια όσα είναι το φορτίο.

Στα ανιόντα που έχουν - φορτίο, προσθέτουμε τόσα ηλεκτρόνια όσα είναι το φορτίο.

Παραδείγματα:

₁₇Cl^-: Z=17 και Φορτίο=-1 άρα  e= 17+1 = 18

₁₃Al⁺³: Z=13 και Φορτίο=+3 άρα  e= 13-3 = 10

Τα παραπάνω μπορείτε να δείτε αναλυτικά στο βίντεο που ακολουθεί. Μην ξεχνάτε ότι σε όλα τα βίντεο μπορείτε να ενεργοποιήσετε ελληνικούς υπότιτλους ως εξής:

Πατάτε στο γραναζάκι κάτω δεξιά και επιλέγετε Υπότιτλοι-> Αγγλικά (αυτόματα), ξανά Υπότιτλοι - > Αυτόματη μετάφραση -> Ελληνικά.

Στον παρακάτω σύνδεσμο υπάρχει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα στο οποίο μπορείτε να εξασκηθείτε παίζοντας στους υπολογισμούς με τα άτομα και τα ιόντα και να κατανοήσετε καλύτερα το ρόλο των σωματιδίων του ατόμου:

Φτιάξε ένα άτομο