Μάθημα : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

"Το πλοίο των τρελών" του Ιερώνυμου Μπος

Στο κέντρο της βάρκας ένας φραγκισκανός μοναχός και μια καλόγρια που παίζει λαούτο κάθονται αντικριστά. Έχουν ορθάνοιχτα τα στόματά τους σαν να θέλουν να τραγουδήσουν ή να προσπαθούν να δαγκώσουν ένα παξιμάδι που κρέμεται ανάμεσά τους. Πίσω τους δυο βαρκάρηδες με κόκκινα πουκάμισα. Ο ένας αντί για κουπί έχει μια τεράστια κουτάλα· στο κεφάλι του άλλου ισορροπεί ένα ποτήρι και στην άκρη του κουπιού του μια αναποδογυρισμένη στάμνα. Στη μια άκρη της βάρκας μια γυναίκα ετοιμάζεται να χτυπήσει μ' ένα κανάτι έναν άνδρα που κρατά ένα φλασκί μισοβυθισμένο στο νερό. Στην άλλη άκρη της κάποιος προσπαθεί να ξεκρεμάσει από το κατάρτι μια ψημένη πάπια, ενώ παραδίπλα ένας άλλος σκύβει για να ξεράσει.

Ένας τρελός, αναγνωρίσιμος από τη φορεσιά του και τη μαρόττα που κρατά, κάθεται σε ένα κλαδί πίνοντας ήσυχα το ποτό του χωρίς να συμμετέχει στην κραιπάλη των υπολοίπων. Έξω από τη βάρκα δυο άνθρωποι βρίσκονται στο νερό· ο ένας πιάνεται από την κουπαστή σαν να θέλει να ανέβει χωρίς κανείς από τους μεθυσμένους επιβάτες να του δίνει σημασία.Στο κατάρτι είναι δεμένα κλαδιά και λουλούδια μέσα από τα οποία ξεπροβάλει το κεφάλι μιας κουκουβάγιας (που μοιάζει και με νεκροκεφαλή). Τέλος, στη κορυφή του καταρτιού κυματίζει μια σημαία με την ημισέληνο.
 

"Το πλοίο των τρελών" θα μπορούσε να ιδωθεί, επίσης, ως μια αυστηρή κριτική της κοινωνίας που ζούσε ο Ιερώνυμος Μπος: Οι διεφθαρμένοι άνθρωποι του κλήρου (μαζί και με τους καλοζωισμένους αστούς) παρασυρμένοι από τα πάθη και τις ακόλαστες επιθυμίες τους οδηγούν το καράβι της εκκλησίας και το πλήρωμα του στην πλάνη και την (ηθική) καταστροφή.[1] 

Διαβάστε περισσότερα στο ΨυχοΑντιMαχίες: "Το πλοίο των τρελών" του Ιερώνυμου Μπος https://belopoulos.blogspot.com/2016/01/LaNefDesFous-HieronymusBosch.html#ixzz6n8ECUQvG

Τα μέτρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά της Μεταρρύθμισης του Λούθηρου

• Τα μοναχικά τάγματα

Αναδιοργανώθηκαν τα μοναχικά τάγματα και ιδρύθηκαν νέα, που είχαν ως αποστολή να ενισχύσουν και να διαδώσουν τη ρωμαιοκαθολική πίστη.

Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα, όπως ήταν η ιδεολογική διαφώτιση (προπαγάνδα), η ίδρυση και η διαχείριση σχολείων, νοσοκομείων και η έκδοση βιβλίων.

ΜΟΝΑΧΙΚΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΕΓΡΟΠΟΝΤΕ (ΕΥΒΟΙΑ)https://

www.square.gr/romaiokatholika-monastika-tagmata-sto-negroponte/11066 

" Το 1395, ο Ιταλός συμβολαιογράφος (notario), Νικόλαος ντε Μαρτόνι (Nicolao di Martoni), φθάνει στην πρωτεύουσα της Εύβοιας και μεταξύ άλλων καταγράφει στο ημερολόγιο του ορισμένες σημαντικές πληροφορίες για το υπόψη εκκλησιαστικό ίδρυμα. Το περιγράφει σαν ένα ωραίο και μεγάλο καθολικό μοναστήρι, στο οποίο οι μοναχοί ζούσανε εξ’ ιδίων πόρων. Όπως εκμυστηρεύτηκε ο ηγούμενος στον Ιταλό νοτάριο, το μοναστήρι αποκόμιζε έσοδα 1.000 δουκάτα κάθε χρόνο, ένα σεβαστό ποσό που υποδηλώνει πως ήταν πολύ εύπορο. Με βάση την μαρτυρία του Ιταλού νοτάριου, συμπεραίνεται ότι η μονή του Αγίου Φραγκίσκου κατατάσσονταν ανάμεσα στα πλουσιότερα μοναστήρια της Λατινοκρατούμενης Ελλάδας στα τέλη του 14ου αιώνα.

Που βρισκόταν η μονή της Αγίας Κλάρας; 

Από τις τοπογραφικές ενδείξεις των χαλκογραφιών και από την μαρτυρία του Μαρτόνι, εξάγεται το ασφαλές συμπέρασμα ότι η γυναικεία Φραγκισκανική μονή και βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Σουβάλας, καθώς εμφανίζεται σε παραθαλάσσια θέση. Σύμφωνα δε με τα χρονικά της αλώσεως του Negroponte, ο Μωάμεθ Β’ έστησε την σκηνή του στην Αγία Κλάρα που απείχε μισό μίλι (805 μέτρα) από τα τείχη της πόλης. Αν χρησιμοποιήσουμε ως γνώμονα αυτό το αριθμητικό δεδομένο και χαράξουμε μία νοητή γραμμή από το λεγόμενο «Στρογγυλό», όπου αποτελεί την βάση του βορειοανατολικού γωνιακού πύργου του Νεγροπόντε, προς την παραλία της Σουβάλας, τότε περίπου στα 710 μέτρα σε ευθεία συναντάμε την μικρή εκκλησία της Παναγίας της Οδηγήτριας, δίπλα ακριβώς από την ανατολική παραλία του κολπίσκου. Η μέτρηση αυτή προσεγγίζει την προαναφερόμενη απόσταση του μισού μιλίου της Αγίας Κλάρας από τις οχυρώσεις της μεσαιωνικής καστροπολιτείας. Άρα λοιπόν, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι η γυναικεία Ρωμαιοκαθολική μονή βρίσκονταν σε αυτή ακριβώς την τοποθεσία και ο σύγχρονος ναός της.

• Ιερά Εξέταση

Η Ιερά Εξέταση απετέλεσε το κύριο κατασταλτικό μέτρο εναντίον των αιρέσεων. Αποτελούσε έναν ανακριτικό μηχανισμό, που είχε, σε συνεργασία με την κοσμική εξουσία, το δικαίωμα εξέτασης των υπόπτων για αίρεση, υποβάλλοντάς τους ακόμα και σε βασανιστήρια. Όσοι κρίνονταν ένοχοι και καταδικάζονταν σε θάνατο καίγονταν πάνω στην πυρά (autodafe).

ΙΩΑΝΝΑ ΤΗΣ ΛΩΡΑΙΝΗΣ: https://www.maxmag.gr/afieromata/ioanna-tis-lorainis-polemarchos-toy-theoy/   

•  Λογοκρισία

Η συμβολή της τυπογραφίας στη διάδοση των μεταρρυθμιστών ιδεών είχε αποφασιστική σημασία. Για το λόγο αυτό συγκροτήθηκε ένα συμβούλιο λογοκρισίας των βιβλίων που συνέτασσε κατάλογο απαγορευμένων βιβλίων (Index Librorum Prohibitorum).

ΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΦΡΑΓΚΙΣΚΩΝ     (Δημ. ΜΑνουσάκης)

                 Το μοναστικό Τάγμα των Φραγκισκανών Μοναχών (Τ.Φ.Μ.) είναι ένα από τα τέσσερα επαιτικά τάγματα, δημιουργήθηκαν στα πλαίσια της Καθολικής εκκλησίας τον 13ο αιώνα. Το Τάγμα ιδρύθηκε από τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης (1183-1226) στην πόλη της Ασίζης στη βόρεια Ιταλία το 1209 και πήρε την έγκριση του Πάπα Ιννοκέντιου Γ΄ το 1210. Περιλαμβάνει το Τάγμα των Μινοριτών Αδελφών , το Τάγμα της Αγ. Κλάρας και το Τρίτο Τάγμα τού Αγ. Φραγκίσκου.

                Ο Άγιος Φραγκίσκος, απέκτησε τη φήμη του ενάρετου ανθρώπου, γρήγορα συγκέντρωσε δίπλα του και άλλους ανθρώπους που ήθελαν να ζήσουν τη μοναστική ζωή όπως εκείνος την πρότεινε: έχοντας βάση τα μοναστικά ιδεώδη της πενίας (δηλαδή να στερούναι των αναγκαίων αγαθών), της αγνότητας και της υπακοής. Μετά το θάνατό του και την αγιοποίησή του, το Τάγμα συνέχισε να αναπτύσσεται και να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.

                Σύντομα δημιουργήθηκε και το γυναικείο Τάγμα των Φραγκισκανών από την -μετέπειτα αγία- Κλάρα, που εμπνευσμένη από τη ζωή και το έργο του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης θέλησε να δημιουργήσει και για τις γυναίκες την αντίστοιχη μοναστική ζωή. Το Τάγμα που υπάρχει μέχρι τις μέρες μας έχει το όνομα Φτωχές Κλάρες ή "Κλαρίτισσες" - από το όνομά της ιδρύτριάς του- και πήρε την έγκριση του Πάπα το 1212. Το 1221 θεωρείται η ημερομηνία της ίδρυσης του Τάγματος των Aδελφών της Υπακοής, το οποίο δημιούργησε ο Άγιος Φραγκίσκος ειδικά για λαϊκούς ανθρώπους, που παρόλο που θα ήθελαν να ακολουθήσουν τα βήματά του, οικογενειακές και άλλες υποχρεώσεις τους εμπόδιζαν. Ο κανόνας αυτού του Τάγματος επικυρώθηκε από τον πάπα Νικόλαο τον Δ΄ στις 18 Αυγούστου 1289.

                Πολλοί Φραγκισκανοί μοναχοί σπούδασαν Θεολογία και Φιλοσοφία στα νεοσύστατα Πανεπιστήμια της Δυτικής Ευρώπης και αρκετοί από αυτούς διακρίθηκαν, όπως ο Γουλιέλμος του Όκαμ, ο Ιωάννης Δουνς Σκώτος και ο ίδιος ο ηγούμενος τους Μποναβεντούρα.

   TEXNH ΣΤΗ ΔΥΣΗ

  1.  ΝΑΟΔΟΜΙΑ ΣΤΗ ΔΥΣΗ:  Στη Δύση, από τον 11ο αιώνα, αποκρυσταλλώθηκαν δύο νέοι τύποι ναών: ο ρομανικός και ο γοτθικός. Ο ρομανικός πρωτοεμφανίστηκε στη Γαλλία, έχοντας ως χαρακτηριστικό του τις πολλές στρογγυλές αψίδες. Ο γοτθικός δημιουργήθηκε στην ίδια χώρα εκατό χρόνια αργότερα, έχοντας ως χαρακτηριστικό του τις πολλές αιχμηρές αψίδες, τα μεγάλα παράθυρα με υαλογραφήματα (βιτρό) και τον πολύ ψηλό αιχμηρό θόλο.

  Κατά τον 15ο αιώνα, με τη σταδιακή επικράτηση της Αναγέννησης, αναβίωσαν στοιχεία και ρυθμοί της κλασικής και ελληνορωμαϊκής αρχιτεκτονικής παράδοσης, ενώ το ύφος βασίστηκε στη λογική. Τον 17ο αιώνα, με αφετηρία την Ιταλία, θα επικρατήσουν τα στοιχεία μπαρόκ με κύρια χαρακτηριστικά την εκφραστική ελευθερία και την επιτηδευμένη διακόσμηση, ενώ υπερτονίστηκε το δραματικό ύφος προκειμένου να προκληθεί η συναισθηματική συμμετοχή των πιστών στα τελούμενα εντός του ναού. Τον 18ο αιώνα ­ αρχές 19ου αιώνα κτίστηκαν ναοί επηρεασμένοι από το πνεύμα του νεοκλασικισμού. Τον 20ό αιώνα κατασκευάστηκαν νέοι σύμφωνα με το ρεύμα του μοντερνισμού, ενώ σήμερα οι αρχιτέκτονες δοκιμάζουν και πειραματίζονται με νέες τεχνικές και υλικά σε μια προσπάθεια να ενσωματώσουν τον αστικό και μεταμοντέρνο
τρόπο ζωής και τις σύγχρονες ανάγκες και ανησυχίες των χριστιανών της Δύσης.

H ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΤΕΡΟΔΟΞΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ  - ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ

(παρουσίαση Δήμητρα Τέντα)