Μάθημα : ΚΥΡΙΑΖΗ ΝΙΚΗ - Α΄Γυμνασίου - Αρχαία Ιστορία

Γραμμή του Χρόνου - Αρχαία Ιστορία 

Ιστορική Γραμμή της Ελληνικής Ιστορίας

Πηγές - Παραθέματα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ύλη για τις Εξετάσεις του Ιούνη 2025 στο μάθημα της Αρχαίας Ιστορίας

Εξεταστέα Ύλη στο μάθημα της Αρχαίας Ιστορίας - Προαγωγικές Εξετάσεις Ιούνιος 2025

Η περίοδος, από την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη μέχρι την ανακάλυψη της γραφής, ονομάζεται Προϊστορία. Τα πρώτα ίχνη του ανθρώπου έχουν αναζητηθεί γύρω στα 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα. Η Εποχή του Λίθου περιλαμβάνει την Παλαιολιθική, τη Μεσολιθική και τη Νεολιθική που τελειώνει περίπου το 3000 π.Χ.

Οι λαοί και οι πολιτισμοί της Εγγύς Ανατολής

Οι λαοί της Εγγύς Ανατολής (παρουσίαση)

Ένας από τους παλαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης αναπτύχθηκε στις Κυκλάδες κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ., δηλαδή στην Εποχή του Χαλκού.

Ο πολιτισμός στην Κρήτη αναπτύχθηκε την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. δηλαδή την ΕΠοχή του Χαλκού. Είναι γνωστός με το όνομα «μινωικός πολιτισμός» από το μυθικό βασιλιά της Κνωσού Μίνωα.

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1100 π.Χ.) ήταν ο πρώτος μεγάλος ελληνικός πολιτισμός. Την ονομασία του επινόησαν οι αρχαιολόγοι από το σημαντικότερο κέντρο της εποχής, τις Μυκήνες.

Επανάληψη στους ελληνικούς πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού (3000-1100 π.Χ.)

- Κυκλαδικός Πολιτισμός

- Μινωικός Πολιτισμός

- Μηκυναϊκός Πολιτισμός

Η πτώση του μυκηναϊκού πολιτισμού επιφέρει μια αναστάτωση στην Ελλάδα, που διαρκεί περίπου τρεις αιώνες (1100-800 π.Χ.). Η περίοδος αυτή, παρά τις όποιες αναταράξεις, είναι γονιμότατη. Σε αυτή την περίοδο η Ελλάδα διαμορφώνεται φυλετικά, οι Έλληνες μορφοποιούν όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν το δικό τους πολιτισμικό λόγο. Σημαντικότερα γεγονότα: ο πρώτος ελληνικός αποικισμός, η διαμόρφωση των ομηρικών επών και η επινόηση του ελληνικού αλφαβήτου.

- Οι Μεταβατικοί Χρόνοι

- Η πολιτισμική αναγέννηση

Κατά τους αιώνες που ακολουθούν (800-479 π.Χ.) συντελείται μια ριζική καινοτομία. Συγκροτείται η πόλη-κράτος. Ο πολίτης αρχίζει να συμμετέχει στη διαχείριση των πολιτικών πραγμάτων. Ο ελληνισμός ξεπερνάει τα όριά του και αποικίζει τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου. Το εμπόριο, η βιοτεχνία και η ευρεία χρήση του νομίσματος δημιουργούν τις προΰποθέσεις για σημαντική οικονομική πρόοδο. Η τέχνη αναζητεί νέους ρυθμούς έκφρασης, ενώ η ποίηση εκφράζει τις καθημερινές αγωνίες του ανθρώπου. Ο ελληνισμός ενωμένος θα αποκρούσει την περσική επεκτατική πολιτική.

1. Αποικιακή εξάπλωση
2. Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
3. Η Σπάρτη
4. Αθήνα: Από τη Βασιλεία στην Αριστοκρατία
5. Αθήνα: πορεία προς τη Δημοκρατία
6. Οι Πανελλήνιοι Δεσμοί
7. ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: Δύο κόσμοι συγκρούονται
8. Η οριστική απομάκρυνση της περσικής επίθεσης
9. Τα Γράμματα
10. Η Τέχνη

Για πρώτη φορά, στους Περσικούς πολέμους, οι ελληνικές πόλεις ενώθηκαν για να υπερασπιστούν την ελευθερία. Από όλες τις ελληνικές πόλεις, η Αθήνα προσέφερε στον κοινό αγώνα τα περισσότερα. Ήταν επόμενο να δρέψει και τους καρπούς της νίκης. Κερδίζει ένα μοναδικό κύρος. Αμέσως συγκεντρώνονται γύρω της πολλές πόλεις του Αιγαίου. Συνάπτεται η Συμμαχία της Δήλου. Η δημιουργία αυτής της συμμαχίας, η εισροή στην πόλη ενός πλήθους ξένων, των μετοίκων, η εμφάνιση μεγάλων ηγετικών φυσιογνωμιών, η μετεξέλιξη του πολιτεύματος σε δημοκρατικότερη κατεύθυνση μεταβάλλουν σταδιακά την Αθήνα σε ηγέτιδα δύναμη στην Ελλάδα.

ΚΕΦΑΛΑIΟ Ε΄ Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431 π.Χ.) (σχολικό βιβλίο)

1. Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟY - Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝIΑΣ (σχολικό βιβλίο)

2. ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤIΚΟ ΠΟΛIΤΕYΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟIΕIΤΑI - Ο ΠΕΡIΚΛΗΣ ΚΑI ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤIΚΟ ΠΟΛIΤΕYΜΑ (σχολικό βιβλίο)

3. Η ΛΕIΤΟYΡΓIΑ ΤΟY ΠΟΛIΤΕYΜΑΤΟΣ. ΟI ΛΕIΤΟYΡΓIΕΣ (σχολικό βιβλίο)

4. Η ΣYΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟIΝΩΝIΑΣ - Η ΚΑΘΗΜΕΡIΝΗ ΖΩΗ (Σχολικό Βιβλίο)

5. Η ΔIΑΔIΚΑΣIΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ - Ο ΑΘΗΝΑIΟΣ ΚΑI Η ΕΡΓΑΣIΑ - Η ΑΘΗΝΑ ΓIΟΡΤΑΖΕI

Κύριες πηγές μας: ο Θουκυδίδης μέχρι το 411 π.Χ. και στη συνέχεια ο Ξενοφών με τα «Ελληνικά» του, που μας προσφέρουν την πορεία των γεγονότων αυτής της περιόδου. Ακόμη, τα έργα του Ξενοφώντα Κύρου Ανάβασις και Αγησίλαος, καθώς και οι Βίοι του Πλουτάρχου Νικίας, Αλκιβιάδης, Λύσανδρος και Πελοπίδας είναι πολύτιμες πηγές. Η περίοδος αυτή, που αρχίζει με τον Πελοποννησιακό πόλεμο και τελειώνει με τη μάχη στη Μαντίνεια, βλέπει και τις τρεις μεγάλες ελληνικές πόλεις να πορεύονται, μέσα από ψευδαισθήσεις ηγεμονίας στην Ελλάδα, σε μία αναπότρεπτη παρακμή.

1. Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου - Ο Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.)
2. Η εκστρατεία στη Σικελία(415-413 π.Χ.) - Ο Δεκελεικός πόλεμος (413-404 π.Χ.)
3. Η Ηγεμονία της Σπάρτης: Μια κυριαρχία σε αμφισβήτηση
4. Η κυριαρχία της Θήβας στην Ελλάδα