Μάθημα : Νεοελληνική Λογοτεχνία_ Γ' Λυκείου
Κωδικός : EL1167211
-
Θεματικές Ενότητες
-
Αφηγηματικά Στοιχεία
-
Παραδοσιακή και Μοντέρνα Ποίηση
-
Ποιήματα για την επέτειο της 17ης Νοεμβρίου
-
Το ψαράκι της γυάλας, Μάριος Χάκκας
-
Αλ. Παπαδιαμάντης, Το άνθος του Γιαλού
-
Αντ. Σαμαράκης, Το ποτάμι
-
Κων. Θεοτόκης, Ακόμα; _ Νίκος Γκάτσος, Ο Γιάννης ο Φονιάς
-
Νίκος Κάσδαγλης, Σοροκάδα
-
Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, Μοναξιά
-
Αζίζ Νεσίν, Σώπα μη μιλάς
-
Δ. Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι
-
Αφηγηματικά Στοιχεία
Παραδοσιακή και Μοντέρνα Ποίηση
Οι άνθρωποι πάντα θα γράφουν ποίηση. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος...
|
Παραδοσιακή Ποίηση |
Μοντερνισμός στην Ποίηση |
Μορφή Ποιήματος- Εξωτερικά στοιχεία |
Ομοιομορφία ως προς: · Αριθμό στίχων-συλλαβών · Στροφές · Ομοιοκαταληξία · Μέτρο
=> Αυστηροί κανόνες δόμησης |
Ελεύθερος στίχος: · Έλλειψη μέτρου(εσωτερικός ρυθμός) · Έλλειψη ομοιοκαταληξίας · Κατάργηση σημείων στίξης · Διασκελισμοί · Προτάσεις ελλειπτικές/αποσπασματικές => Αμφισβήτηση κάθε κανόνα ( διαλύση της μορφής- διάθεση για πειραματισμό)
|
Λέξεις / Έκφραση |
● Προσεκτική επιλογή λέξεων ( αποφυγή αντιποιητικών)
● Επιμονή στα σχήματα λόγου και στα εκφραστικά μέσα
● Προσπάθεια να απέχει το ποίημα από τον καθημερινό και πεζό λόγο
|
● Χρήση λέξεων από καθημερινό λόγο ( ακόμη και κακόηχες ή αντιποιητικές)
● Εκφραστική τόλμη: σχήματα λόγου που αμφισβητούν την κοινή λογική- τολμηρές μεταφορές
● Απρόσμενοι λεξιλογικοί συνδυασμοί (ετερόκλητοι συνδυασμοί λέξεων)
● Πολυσημεία λέξεων- Ασάφεια
● Γλώσσα συμβολική, ελλειπτική, υπαινικτική
=> Η ποιητική γλώσσα αδιαφορεί για τις συμβάσεις και την ανάγκη κατανόησης |
Νόημα |
● Λογική αλληλουχία νοημάτων : ο τρόπος που παρουσιάζονται τα νοήματα δεν αμφισβητεί τη λογική μας ή τον κόσμο γύρω μας και όσα γνωρίζουμε για αυτόν
=> Στόχος του ποιηματος η αισθητική απόλαυση μέσα από την τήρηση των συμβάσεων
|
● Κατάργηση κάθε λογικής αλληλουχίας: ο αναγνώστης ανακαλύπτει το ( κρυμμένο) νόημα μόνος του προσπερνώντας τις γλωσσικές δυσκολίες
● Εικόνες ασχημάτιστες, συνειρμοί απελευθέρωση της φαντασίας, καταλυτική λειτουργία της φαντασίας, όνειρο
● Το ποίημα θεωρείται φορέας νοημάτων, τα οποία δεν αναζητούνται πλέον στη σχέση του λογοτεχνικού έργου με την εξωτερική πραγματικότητα
● Καλεί τον αναγνώστη περισσότερο να νιώσει παρά να αντιληφθεί με λογικούς όρους το νόημα των στίχων (Συναίσθημα)
● Η ποίηση παίρνει διαζύγιο από τον κόσμο της εμπειρίας γίνεται αυτάρκης και αυτόνομη
|
Οδυσσέας Ελύτης «Οι Κλεψύδρες του Αγνώστου» (Ενότητα 6η, απόσπασμα)
Νυχτερινό υφαντούργημα
Των κρίνων φλοίσβος που γυμνώνει τ’ αυτιά και διασκορπίζεται
Νιώθω στους ώμους της ζωής το σκίρτημα που βιάζεται ν’ αδράξει
το έργο
Νιότη που θέλει άλλη μια ευκαιρία αιωνιότητας
Και στην εύνοια των ανέμων ρίχνει το κεφάλι της αδιαφορώντας
Υπάρχει ένα στήθος που χωράει τα πάντα, μουσική που κυριεύει
στόμα που ανοίγει
Σ’ άλλο στόμα - κόκκινο παιγνίδι κλαδεμένο απ’ τον ίλιγγο
Ακόμα ένα φιλί και θα σου πω για ποιο σκοπό τις σιωπές μου μάτωσα
έτσι
Ακόμα ένα χιλιόμετρο και θα σου δείξω γιατί βγήκα σ’ ένα τέτοιο
αγνάντεμα
Όπου παθαίνεται ο λυγμός ζητώντας άλλ’ αστέρια
Ψάχνοντας με φθαρτές χειρονομίες την άμμο που άφησαν
ανασκαμμένη των ερώτων οι σπασμοί
...
Κωστής Παλαμάς «Πατρίδες» (8ο σονέτο)
Από το Δούναβη ως την άκρη του Ταινάρου
κι από τ’ Ακροκεραύνια στη Χαλκηδόνα
διαβαίνεις, πότε σαν της θάλασσας Γοργόνα,
πότε σαν άγαλμ’ από μάρμαρο της Πάρου.
Πότε κρατάς τη δάφνη από τον Ελικώνα
και πότε ορμάς με τη ρομφαία του βαρβάρου,
και μέσ’ στο πλάτος του μεγάλου σου λαβάρου
βλέπω διπρόσωπη ζωγραφισμέν’ εικόνα.
Εδώ ιερός ο Βράχος φέγγει σαν τοπάζι
κι ο λευκοπάρθενος χορός των Κανηφόρων
προβαίνει και τον πέπλο της θεάς ταράζει∙
και πέρ’ αστράφτουν τα ζαφείρια των Βοσπόρων,
κι απ’ τη Χρυσόπορτα περνώντας αλαλάζει
ο θρίαμβος των νικητών Αυτοκρατόρων!
α) Να χαρακτηρίσετε τα παραπάνω ποίηματα ως παραδοσιακά ή μοντέρνα αιτιολογώντας την απάντησή σας παραθέτοντας τρια χαρακτηριστικά είτε της παραδοσιακής είτε της μοντέρνας ποίησης.
β) Ποιο είναι το θέμα κάθε ποιήματος; Να αιτιολόγήσετε την απάντηση σας κάνοντας αναφορά σε τρία χαρακτηριστικά τους και εξηγώντας τη λειτουργία τους.