Μάθημα : ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ_Β3
Κωδικός : EL351162
ΗΘΙΚΗ
Πηγή εικόνας: katiousa
Στο παραπάνω αρχείο μπορείτε να δείτε τις απαντήσεις σας στο ερωτηματολὀγιο "Τι είναι το ηθικό διλημμα". Από τις ελεύθερες απαντήσεις σας προκύπτει:
Ως ηθικό δίλημμα ορίζεται η κατάσταση στην οποία δύο ή περισσότερες αξίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση. Πρόκειται συγκεκριμένα για μια κατάσταση που εμπεριέχει συγκρουόμενες ηθικές αξιώσεις και αναδύει συγκεκριμένες ερωτήσεις όπως: Τι πρέπει να κάνω, ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος, ποιο είναι το μειονέκτημα και ποιο το πλεονέκτημα της απόφασης ή της πράξης μου. Η μη ύπαρξη μιας τέλειας και πλήρως ικανοποιητικής λύσης αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό κάθε ηθικού διλήμματος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα δύο τελευταία διλήμματα: η έγκυος που αναφέρεται είναι η μητέρα του Μπετόβεν, ενώ οι υποψήφιοι πλανητάρχες είναι με τη σειρά που περιγράφονται ο Φράνκλιν Ρούσβελτ, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και ο Αδόλφος Χίτλερ.
Το ηθικό δίλημμα προκύπτει κάθε φορά που για την επίλυση ενός ζητήματος προτείνονται διάφορες εναλλακτικές επαρκώς αιτιολογημένες, καθεμιά από τις οποίες έχει διαφορετικές συνέπειες. Συνήθως αυτές οι εναλλακτικές προτάσεις είναι αντιφατικές και άρα πολύ δύσκολο να συμβιβαστούν. Παρόλα αυτά καλείται κανείς να επιλέξει μεταξύ τους, γι’ αυτό σε όλες τις προσεγγίσεις που περιέχουν ηθικό δίλημμα προκύπτει σύγκρουση μεταξύ αξιών.
ΑΣΚΗΣΗ: Επιλέξτε όποιο από τα ηθικά διλήμματα του ερωτηματολογίου σας ενδιαφέρει ή σας αγγίζει περισσότερο και σχολιάστε το σε δύο παραγράφους. Αναφερθείτε δηλαδή στις αξίες που συγκρούονται και στις συνέπειες που έχει η καθεμιά από τις επιλογές.
7 χρόνια
1) Στο σχολικό βιβλίο (σελ. 142-143) διαβάζουμε για τα προβλήματα που συνδέονται με την ηθική αντίληψη του ωφελιμισμού. Παρακολουθώντας την ταινία ερχόμαστε αντιμέτωποι με άλλο ένα πρόβλημα που αφορά την ωφέλεια της πλειοψηφίας. Ποιο είναι αυτό το πρόβλημα;
2) Στην ταινία με την έναρξη της διαπραγμάτευσης, οι πρωταγωνιστές παρουσιάζουν ο ένας το ρόλο του άλλου στην εταιρεία σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί η σημασία του και άρα η βλάβη που θα προέκυπτε στην περίπτωση που θα φυλακιζόταν. Τι αποδίδει αυτή η διαδικασία αναζήτησης της βλάβης; Χρησιμοποιούν εναλλακτικά κριτήρια για να εντοπίσουν το πρόσωπο που θα μπορούσε να "θυσιαστεί" για το καλό των υπολοίπων;
3) Μετά το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούν τα κριτήρια της σημαντικότητας του ρόλου στην εταιρεία και της ασφαλούς διαβίωσης στη φυλακή, στη συζήτηση μπαίνει το κριτήριο της (μη) ένοχης συνείδησης. Με βάση το κριτήριο αυτό προτείνεται η φυλάκιση του Λούις. Ποιο οξύμωρο σχήμα διαπιστώνετε στη λύση αυτή;
Η ηθική φιλοσοφία του Ιμμάνουελ Καντ
"Κάποιος χτυπά την πόρτα σας. Εσείς απαντάτε. Είναι η καλύτερή σας φίλη, κατάχλωμη. Ανήσυχη και ξέπνοη. Σας λέει ότι την κυνηγά κάποιος που θέλει να τη σκοτώσει. Ότι της επιτέθηκε με μαχαίρι. Την αφήνετε να περάσει κι εκείνη κρύβεται σε κάποιο σημείο του σπιτιού σας. Λίγες στιγμές αργότερα, η πόρτα ξαναχτυπά. Αυτή τη φορά είναι ο επίδοξος δολοφόνος. Με τρελαμένο βλέμμα σας ρωτά πού είναι η φίλη σας. Εσείς απαντάτε ψέμματα ότι δεν ξέρετε πού βρίσκεται. Ασφαλώς και κάνατε καλά που σώσατε τη φίλη σας. Αυτό είναι μια ηθική πράξη. Θα συμφωνούσε ο Ιμμάνουελ Καντ;"
Nigel Warburton, Μικρή Ιστορία της Φιλοσοφίας, Πατάκης, Αθήνα 2012, σελ. 149
Και ως "ανθρώπινο δικαίωμα" επιτρέπεται να θεωρείται μονάχα ένα δικαίωμα το οποίο απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωποι, δηλαδή χωρίς τη διαμεσολάβηση εξουσιαστικών αρχών και συλλογικών υποκειμένων (π.χ. εθνών και κρατών) που, από εννοιολογική και φυσική άποψη, είναι στενότερα από την ανθρωπότητα ως σύνολο.
Παναγιώτης Κονδύλης, Εννοιολογική Σύγχυση και Πολιτική Εκμετάλλευση, https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/ennoiologiki-sygxysi-kai-politiki-ekmetalleysi/
Θα ήταν δυνατή η σύγχρονη θεωρία των ανθρώπινων δικαιωμάτων χωρίς την ηθική φιλοσοφία του Κάντ;
Τι νομίζετε ότι θα απαντούσε ο Καντ στην κυρία;